Le Pen speelt met uw rentevoeten

Het onverwachte doorstoten van Jean-Marie Le Pen naar de finale van de Franse presidentsverkiezingen zorgde niet enkel voor een politieke schokgolf door Europa, maar dreigt nu ook het broze herstel van de economische activiteit in gevaar te brengen. Het succes van Le Pen en andere extreem rechtse politici in verkiezingen over het hele continent verhoogt immers de kansen op een vroegtijdige verhoging van de rentevoeten van de Europese Centrale Bank ( ECB).

Nog groggy van de Le Pen-schok stellen zowat alle zittende regeringen dat er dringend meer aandacht moet worden besteed aan de bekommernissen van de doorsneeburger inzake veiligheid. Los van het feit dat weinig diepgewortelde maatschappelijke problemen worden opgelost door er simpelweg geld tegenaan te gooien, komt de oproep voor meer budgettaire middelen op een moment dat een aantal landen met grote begrotingstekorten blijven zitten en daardoor de overheidsschuld minder dan verhoopt kunnen afbouwen.

De Europese Commissie waarschuwde een week geleden met name Duitsland, Frankrijk, Italië en Portugal nog dat er absoluut geen verdere toename van de bestaande deficits mag optreden, integendeel. Vooral in de twee grootste euro-economieën dreigen nieuwe begrotingsstormen. Frankrijk sloot 2001 af met een begrotingsdeficit van 1,4% van het bruto binnenlands product, maar zelfs zonder bijkomend veiligheidsgeld zouden de Fransen dit jaar moeilijk beter kunnen doen dan een tekort van 1,9%. Duitsland beschikt over nog minder goede papieren: een deficit van 2,7% in 2001 en één dat sowieso hoger zal liggen voor dit jaar. Zoals bekend mag in het kader van het stabilisatiepact het begrotingstekort onder geen beding boven 3% komen.

De fors hogere veiligheidsuitgaven zullen niet worden gecompenseerd door equivalente besparingen of belastingverhogingen, zo luidt de algemene opinie op de hoofdzetel van de ECB in Frankfurt. Hogere deficits betekenen een hogere algemene vraag binnen de euro-economie, die blijft aanhikken tegen een inflatie van rond de 2,5%. Daarmee ligt het ritme van de prijsstijgingen ruim boven de maximale inflatienorm van 2%. Grotere begrotingstekorten houden het gevaar in dat ze de inflatie verder omhoog duwen en dus volgt de ECB met argusogen hoe de begrotingsuitgaven voor onder meer veiligheid binnen de lidstaten ontwikkelen. Hogere rentevoeten kunnen de opgejaagde vraag aan de monetaire kant afkoelen.

De conjunctuur kan zo’n een ingreep van de ECB missen als kiespijn. Uit de jongste prognoses van zowel het IMF als de OESO komt naar voren dat het herstel van de euro-economie bijzonder zwak verloopt. De Amerikaanse economie veerde relatief zacht op in het eerste kwartaal van dit jaar (+ 1,7%) maar stoomde krachtig door in het tweede kwartaal (+ 5,8%). Er bestaat weinig twijfel dat de Amerikaanse economie in 2002 opnieuw een stuk sterker zal presteren dan de Europese. De OESO voorspelt 2,5% groei dit jaar in de VS en 1,4% in euroland.

Steeds meer politici reageren almaar korzeliger wanneer men hen erop wijst dat het gebrek aan concurrentiële druk in een aantal producten- en dienstenmarkten en aan flexibiliteit op de arbeidsmarkt de hoofdoorzaken zijn dat euroland niet meer tot een krachtige, langdurige groeifase kan komen. Het onvermogen van de klassieke politieke klasse om deze problematiek ernstig aan te pakken is een van de elementen die mensen in de armen van engerds als Le Pen drijft.

Johan Van Overtveldt [{ssquf}]