Laatste tocht naar het Zuiden

Uitgerekend enkele dagen voor de VN-wereldtop in Johannesburg overleed Jef Van Gerwen, militant voor de Derde Wereld, ethicus en jezuïet. Hij was 49.

Ontwikkelingssamenwerking moet je voelen, vond Jef Van Gerwen s.j. Hij stimuleerde Vlaamse studenten dan ook om zich op reizen naar het Zuiden onder te dompelen in de Derde Wereld, om er zich de cultuur eigen te maken. Van Gerwen was voorzitter van de Universitaire Stichting voor Ontwikkelingssamenwerking. Vanaf januari 2003 zouden Nicaraguaanse studenten op visite in Vlaanderen tonen dat Noord en Zuid elkaar veel te bieden hebben.

Van Gerwens liefde voor het Zuiden ontstond tijdens zijn twee jaren als leraar in Zaïre. In zijn computer zitten nieuwe cursushoofdstukken over ecologie, rechtvaardigheid, schuldenlast, financiële markten, solidariteit. “Jef was een uitstekende pedagoog en werkte met casestudy’s. De studenten droegen hem op handen,” getuigt Johan Vanhoutte s.j. Van Gerwen beëindigde enkele dagen voor zijn dood nog een boek over Jezus en de 21ste eeuw, met bespiegelingen over wereldopbouw, ethiek, mystiek en de kunst van het sterven. Tot op 1 augustus bleef hij, ondanks zijn slepende ziekte, actief. Op die dag kocht hij nog een agenda 2002-2003 en dikke pakken printpapier. Op 14 augustus viel echter de zeis.

Jef Van Gerwen was socioloog en politoloog van opleiding. Hij doctoreerde in Berkeley (VS) op een proefschrift over Stanley Hauerwas, een vertolker van de christelijke getuigenisethiek. Dat was voor Van Gerwen meer dan een onderwerp van academische studie. “Jef was in de Lage Landen de pionier van de narratieve ethiek, die zegt dat de kerk geen regeltjesfabriek is maar een morele verhalengemeenschap die de wereld moet doordesemen,” zegt Johan Vanhoutte. Van Gerwen was een harde werker en een knap synthesebouwer. Hij publiceerde actief in het jezuïetenblad Streven en in internationale tijdschriften. Bij Vlaamse ondernemers is hij bekend door zijn boek – in samenwerking met Johan Verstraeten – ‘ Business en Ethiek, Spelregels voor het Ethisch Ondernemen’.

Van Gerwen leefde in de Antwerpse Romero-communauteit. Die groepeert zeven jongere jezuïeten, vandaag zes, die actief zijn in de studentengemeenschap van de Universiteit Antwerpen, de Antwerpse pastoraal en bij de uitgave van Streven.

De VN-wereldtop in Johannesburg is een navrante achtergrond voor de dood van Van Gerwen. Hij droomde van een Europees Center for Faith and Justice, in navolging van een gelijknamig Amerikaans initiatief. Van Gerwen bleef jarenlang een van de toonaangevende auteurs en bepleiters van zedelijk handelen in zaken, en trok deze ethische stellingname door naar de internationale rechtvaardigheid, de landmijnen, de Tobin-taks, de verlaging van de schuldenlast van de ontwikkelingslanden, de migratieproblematiek en de asielzoekers.

F.C. [{ssquf}]

Jef Van Gerwen bleef jarenlang een van de toonaangevende bepleiters van zedelijk handelen in zaken.