Laat uw naam niet stelen

Nu al zijn meer dan vijf miljoen domeinnamen geregistreerd. Elke dag komen er duizenden bij. Goede domeinnamen worden schaars en dan gebeuren er gekke dingen.

Surf naar 193.75.196.9 voor achtergrondnieuws uit de bedrijfswereld. Mensen met talent kunnen terecht op 194.7.86.139. Op 194.119.230.126 kan u de actualiteit op de voet volgen. Via deze getallenreeksen (IP-adressen in het vakjargon) surft u naar de websites van Trends, Vacature en VRT. Het kan (veel) eenvoudiger via de domeinnamen trends.be, vacature.be en vrt.be.

Om de vertaling van IP-adressen naar domeinnamen mogelijk te maken, werd het DNS of Domain Name System uitgewerkt. Volgens dit systeem is elke domeinnaam hiërarchisch opgebouwd. Bij de domeinnaam trends.be is be het hoofddomein en trends een subdomein daarvan. In dit geval staat het hoofddomein (ook top level domain genoemd) voor België. Voor meer dan 80 landen bestaat er zo’n afkorting of country top-level domain. Daarnaast zijn er generic top-level domains, zoals com (voor bedrijven), org (voor non-profitorganisaties) en net (voor organisaties die zich toespitsen op computernetwerken).

Kapers van merknamen

Het DNS wordt beheerd door een aantal organisaties die instaan voor de registratie van de domeinnamen. Voor be-domeinnamen is dat het departement Computerwetenschappen van de KU Leuven onder leiding van professor Pierre Verbaeten. Het departement behandelt alle aanvragen voor nieuwe domeinnamen en beheert de nameserver van het hoofddomein be. Deze server doet dienst als een soort hoofdsorteercentrum voor Internet-communicatie met adressen die eindigen op be. Internic, een dienst van het Amerikaanse bedrijf Network Solutions, beheert de hoofddomeinen com, org en net.

Het beheer van de domeinnamen bestaat uit veel meer dan het vertalen van IP-adressen. Domeinnamen zijn inmiddels uitgegroeid tot de merknamen van Internet. Elke domeinnaam is immers uniek. Bovendien hanteren de beheerders van het DNS het principe first come, first served. Wie een naam als eerste registreert, mag deze als enige gebruiken.

Het Belgische onderzoekslabo Starlab, bijvoorbeeld, heeft bijna 100 namen laten registreren in het com-, org- of net-domein. “Het grootste deel daarvan is in gebruik,” vertelt Ivo Clarysse van Starlab. “Maar voor een aantal van deze namen hebben we vage plannen voor de toekomst, andere namen beletten dan weer dat anderen er gebruik van maken en sommige namen kunnen we misschien nog doorverkopen.” Voorbeelden van geregistreerde, maar door Starlab ongebruikte domeinnamen zijn networkeconomy.net en mousepotato.org (naar MIT-professor Nicholas Negroponte‘s mutant van de tv-verslaafde couchpotato).

Handige jongens hebben een lucratieve business gevonden in domain grabbing of het laten registreren van bekende merknamen als domeinnaam om die nadien door te verkopen voor een fors bedrag. Bedrijven als McDonald’s en MTV hebben al meer dan eens in de clinch gelegen met zulke malafide individuen. Het kostte hen een fortuin om de domeinnamen te kopen of om hun gelijk te halen voor de rechter. Ook in België oordeelde het Brusselse Hof van Beroep in april 1998 dat een specifiek geval van domain grabbing strijdig was met de eerlijke handelsgebruiken. Soms haalt een rechtszaak niets uit. Begin dit jaar gaf Colgate-Palmolive, fabrikant van het reinigingsproduct Ajax, de strijd op voor de domeinnaam ajax.org. De Amerikaanse speelgoedfabrikant Prema Toy Company slaagde er niet in om de domeinnaam pokey.org te ontfutselen van een twaalfjarige knaap.

Sommige domeinnamen lijken verdacht veel op bestaande domeinnamen van grote bedrijven. Porsche daagde de eigenaars van 130 domeinnamen voor de rechter wegens misbruik van de merknaam. Achter adressen als www.idoporsche.com en www.porsch.com schuilen hardcore pornosites of handige ondernemers die willen profiteren van de aanwezigheid van Porsche op het Web.

Een letter verschil

Een letter verschil in de domeinnaam levert dikwijls een totaal verschillende website op. Wie naar de bekende zoekmachine Altavista wil surfen en als laatste letters niet com, maar be intypt, komt terecht op de website van Altavista Webdesign uit Turnhout. Dit levert het eenmansbedrijfje van Rob Overeem dagelijks zowat 500 hits op de homepage op. “Meer dan 10% van de bezoekers doorloopt de site verder,” merkt de ondernemer tevreden op. “Zo’n 60% van mijn klanten heeft me via deze weg gevonden.” Overeem heeft vooralsnog geen boze advocaat van Altavista.com-eigenaar Compaq aan de lijn gehad.

Hoe kon Overeem deze domeinnaam laten registreren? Professor Verbaeten hanteert nochtans strikte regels bij de toekenning. “Het is de eerste keer dat ik van deze domeinnaam hoor,” reageert de Leuvense professor verrast. “Het secretariaat behandelt de aanvragen en de twijfelgevallen komen bij mij terecht. In dit geval is dat niet gebeurd. Altavista was in België evenwel niet als merknaam beschermd. Bovendien zijn delen van lange bedrijfsnamen – zoals in Altavista Webdesign – toegelaten als domeinnaam. Altavista was dus in principe mogelijk.”

Op de website van het registratiekantoor van professor Verbaeten ( www.dns.be) staan de criteria waaraan een be-domeinnaam moet voldoen. Eerste belangrijke regel: het registratiekantoor aanvaardt geen aanvragen van individuen of feitelijke verenigingen. Deze maatregel is onder meer een doorn in het oog van een aantal politici die graag hun familienaam in het be-hoofddomein laten registreren. Zij moesten noodgedwongen hun toevlucht nemen tot het com- en org-hoofddomein.

Zelfstandigen kunnen wel een domeinnaam aanvragen. Dat kan hun familienaam zijn of de naam die ze als uithangbord hebben ingediend bij het handelsregister. Vzw’s en ondernemingen kunnen hun officiële naam, een deel daarvan of een afkorting laten registreren. Merknamen komen alleen in aanmerking als ze geldig zijn voor België.

Exotische domeinen

Heel wat Belgische Internet-gebruikers vinden het registratiesysteem van professor Verbaeten te rigide en laten hun website registreren onder het com- of org-hoofddomein. Daar zijn de regels eenvoudig. Iedere naam die nog niet is geregistreerd, is mogelijk. Door deze liberale politiek groeit het aantal domeinen bij de generic top-level domains razendsnel. In 1998 registreerde Network Solutions bijna twee miljoen nieuwe domeinnamen, een verdubbeling tegenover 1997. Het wordt dus steeds moeilijker om nog nieuwe namen te registreren. Daarom wordt de komst van nieuwe top level domains voorbereid. Domeinen als web, shop, firm, info, arts, rec en nom zullen de registratie van miljoenen nieuwe domeinen mogelijk maken.

Ook het monopolie van Network Solutions zal doorbroken worden. Vanaf deze maand loopt er een test waarbij enkele concurrenten de kans krijgen om domeinnamen toe te kennen in de naamruimte van com, org of net. Voor wie daarvoor geselecteerd wordt (bij het in druk gaan was dat proces nog bezig) biedt dit interessante vooruitzichten. Network Solutions rekende voor elke geregistreerde domeinnaam om de twee jaar een kostprijs van 70 of 119 dollar aan (afhankelijk van de gekozen formule).

Wie belangstelling heeft voor een naam buiten de drie topdomeinen, heeft nu al alternatieven zat. Exotische landen hebben ontdekt dat hun topdomeinen met verleidelijke afkortingen als to (Tonga), sh (Sint-Helena) of st (Sao Tome & Principe) commercieel potentieel bezitten. U hoeft geen activiteiten te hebben in die landen en u kan uw naam via brokers registreren (zie bijvoorbeeld www.alldomains.com).

Het nieuwe België

Ook in ons land verandert de situatie. De vzw DNS.BE zal nog dit jaar de taak van professor Verbaeten overnemen. Het bestuur is in handen van ISPA (dat nagenoeg alle serviceproviders verenigt), Beltug (vereniging van professionele telecomgebruikers) en Fabrimetal-Fabit (dat de IT-bedrijven groepeert). Joeri Uyttendaele ( British Telecom) wordt de voorzitter van de raad van bestuur. “De eerste taak van de nieuwe vzw wordt het oprichten van een adviesraad die zal oordelen over domeinaanvragen waarover twijfel bestaat,” verklaart Uyttendaele.

Zo’n adviesraad bestond al enkele jaren geleden, maar stierf een stille dood door een gebrek aan statuten en een groot personeelsverloop bij de bedrijven die de leden leverden. Daardoor werd professor Verbaeten gedwongen om alleen te oordelen over de domeinnamen, wat hem veel kritiek opleverde. De vzw DNS.BE wil de registratieregels versoepelen, waardoor onder meer artiesten en feitelijke verenigingen makkelijker een domeinnaam krijgen. Volgens Uyttendaele staat ook het invoeren van nieuwe subdomeinen op de agenda. Op dit ogenblik bestaat voor België al het ac-subdomein voor universiteiten.

Er komen ook registratiekantoren die domeinnamen zullen toekennen. De belangrijkste kandidaten hiervoor zijn de serviceproviders die nu al meer dan de helft van de aanvragen indienen bij de dienst van professor Verbaeten (zie Hoe registreert u een domeinnaam?).

Toch verloopt de start van de vzw niet gesmeerd. Sinds de vereniging in februari 1999 haar plannen bekendmaakte, is er nog geen raad van bestuur samengesteld. Volgens Uyttendaele liet de publicatie van de statuten in het Staatsblad lang op zich laten wachten en kon er hierdoor niet verder gewerkt worden. “Tegen de zomer moet de nieuwe structuur grotendeels vorm hebben gekregen.”

KRISTOF VAN DEN BRANDEN