LA TERRA

FAMILIEBEDRIJVEN DOMINEREN.

“De Belgen, en de buitenlanders in het algemeen, karikaturiseren de Italianen doorgaans als frivool, gedesorganiseerd, onberekenbaar in zaken. Dit is een fout beeld. De Italianen, en dan vooral de Italianen van het Noorden, zijn ernstige en harde werkers. Werkdagen van acht tot acht zijn meer praktijk dan uitzondering. Ze zijn fier, formeel en hiërarchisch ingesteld, argwanend ten opzichte van buitenstaanders,” weet Marc Briké.

Briké heeft wel wat ervaring in Italië. Met een diploma politieke & sociale wetenschappen ( KU-Leuven), trok hij naar de John Hopkins University in Bologna. Na zijn studies aan Insead werkte hij 6 jaar voor McKinsey & Co, waarvan 3 in Rome en Milaan. Van 1990 tot 1994 was hij voorzitter van Finsider International en bestuurder-directeur-generaal van Ilva International, een onderdeel van het Italiaanse staalconglomeraat Ilva spa. Hij tekende voor de herstructurering van deze financiële en operationele holdings, die de niet-Italiaanse bedrijven (een 20-tal) van Ilva omvatten en jaarlijks 90 miljard frank omzet realiseren.

“Hoewel Italië als natie bestaat, is het vooral een aaneensluiting van regio’s,” zegt deze Vlaming. “De staatkundige vereniging van Italië gebeurde pas op het einde van de 19de eeuw en de regio’s zijn, ondanks de administratieve centralisering, hun eigen leven blijven leiden de onderlinge (economische) verschillen zijn enorm. Nu begint men te praten over decentralisering.” De federalisering staat op het programma van de net verkozen Romano Prodi.

“Administratief Italië draait traag,” bevestigt Briké. “De Italianen hebben overigens een afkeer van de politiek en de ambtenarij, waar corruptie niet ongewoon is. Naamloze structuren zijn aan de Italianen niet besteed. Zo tonen ze zich niet bepaald werkwillig in een staatsbedrijf of een sterk gedecentraliseerde onderneming met onduidelijk aandeelhouderschap. Het Italiaanse bedrijfsleven is geconcentreerd rond de familie en de patriarch. Dit geldt voor kmo’s, maar ook en dit in tegenstelling met Duitsland, Frankrijk en Nederland voor de grote industriële bedrijven. Denk maar aan De Benedetti, Agnelli, Benetton, Berlusconi, Pirelli, Barilla… Italianen willen in een vertrouwde omgeving werken, voor een patron/eigenaar die hij misschien niet persoonlijk kent maar die hij in vlees en bloed kan identificeren.”

Dit familiaal ondernemerschap valt sterk op in het noorden en is, aldus Marc Briké, “tegelijk een sterkte en een zwakte naar de toekomst toe, vooral wat de ontwikkeling van het zuiden en de eilanden betreft. Italiaanse familiale bedrijven zijn risk averse. Ze zijn exportgericht, maar niet erg mobiel. Ze treden zelden buiten hun besloten gemeenschap een drempel voor buitenlanders.”

ZUIDEN.

Waarom was en is er geen Noord-Zuid-stroom van kapitaal en ondernemerschap ? Marc Briké : “De chaotische administratieve toestanden in het zuiden, de slechte infrastructuur, het ontbreken van een industriële cultuur, een tekort aan goed opgeleide werkkrachten en voor een deel ook de georganiseerde midsdaad zijn daar zeker niet vreemd aan. Deze elementen versterken de natuurlijke aversie van de vele Noord-Italiaanse ondernemers om buiten hun directe omgeving te investeren. Daar komt de volgende jaren waarschijnlijk wel verandering in.” In alle verkiezingsprogramma’s, zelfs in dat van de Lega Nord, behoort de ontwikkeling van het zuiden tot de topprioriteiten. Een conditio sine qua non daarvoor is de sanering door de staat van infrastructuren, administratie, onderwijs en opleiding. Voor het eerst in de naoorlogse periode lijken de politieke voorwaarden daarvoor aanwezig te zijn. Om de economische ontwikkeling van het zuiden tot een echt succes te maken, wat een boom zou betekenen voor de Italiaanse economie, is echter veel risicokapitaal nodig. En daarom is de ontwikkeling en de versoepeling van de kapitaalmarkten plus het aantrekken van buitenlandse investeerders vereist.”

Wat betekent dit voor Belgische zakenlui ? “Elk initiatief in Italië, ook in het noorden, is een zaak van lange adem. Om het vertrouwen te winnen van deze gesloten gemeenschap moet men de clichés over Italië en Italianen laten vallen. Het zich inleven in de Italiaanse cultuur, hun manier van denken en leven, is essentieel. Daarvoor is veel geduld nodig. Maar misschien hebben de Vlamingen hier een competitief voordeel. Ook hier wordt het bedrijfsleven nog vaak gekenmerkt door familiale structuren.”

CAB

MARC BRIKE Italië behoort zeker tot de landen in West-Europa waar nog potentieel is voor een sterke economische groei.