KULTUURSTRIJD. De nieuwe Morgen

De Morgen draagt een tweevoudige smet van het verleden. De krant overleefde destijds dank zij SP-financiering, en ze werd volgeschreven door “gauchistische missionarissen”. Hoofdredakteur Yves Desmet veegt de spons over dit verleden. De Morgen wordt een postmodern blad.

“Ik cater niet voor de traditionele socialistische kiezer, ” zegt Yves Desmet met nadruk. De 35-jarige journalist leidt sinds vorig jaar de krant waar de Socialistische Partij zich op het eind van de jaren tachtig voor in financiële putten werkte die ze opvulde met Agusta-geld.

De Morgen is commercieel nooit een sukses geweest en sloeg niet aan bij de traditionele kiezers van de SP. “Die lezen een krant zoals Het Laatste Nieuws, ” merkt Desmet nuchter op. “Ja, de analyse van professor Elchardus is juist : de SP-kiezer is ekonomisch links en kultureel rechts, en de SP heeft haar kiezers van zich afgestoten doordat haar kaders zich kultureel links profileerden, ” aldus Desmet.

De problemen van de SP zijn niet Desmets problemen. “Ik cater voor de jonge stedelijke hoger opgeleiden, ” zegt hij. Mogen we De Morgen dus ideologisch omschrijven als kultureel links en ekonomisch rechts ? Kultureel links ja, maar ekonomisch rechts vindt Desmet te cru. “Links-liberaal, ” zegt hij. “We verdedigen het Rijnlandmodel zoals iedereen. “

NIEUWE TERMEN.

Rijnlandkapitalisme is de term die de Franse auteur Michel Albert, na het spectaculaire failliet van het socialisme in 1989, op de sociaal-demokratische Westeuropese verzorgingsstaat plakte. Albert reikte de sociaal-demokratie daarmee de oplossing aan om zich van de bezwaarde term socialisme te ontdoen en zich te scharen in het kamp van het kapitalisme, de overwinnaar van de ekonomische strijd tussen Links en Rechts. Sindsdien zijn de termen Links en Rechts niet langer nuttig om een ideologisch onderscheid te maken tussen ekonomische opties, waarbij men als “rechtser” werd gekatalogeerd naarmate men ekonomisch liberaler was. Het onderscheid links-rechts is thans een kultureel onderscheid geworden. De ideologische strijd is vandaag een Kulturkampf, waarbij men “rechtser” is naarmate men meer in het bestaan van objektieve, doorgaans door traditie overgeleverde, normen gelooft.

Voor Yves Desmet is de ideologische strijd voorbij. “Tobback stelt het voor alsof Verhofstadt ons sociaal model wil afbreken, maar ik heb niet die indruk. De diskussie tussen de partijen gaat slechts over nuances, niet over de fundamentele keuze. Ook Verhofstadt verdedigt het Rijnlandmodel. “

De moreel-kulturele strijd acht Desmet eveneens goeddeels gestreden. “Indien de betrokkenen ermee akkoord gaan, is tussen partners alles geoorloofd, ” zegt hij, en hij weet stellig dat hierrond bij jongeren een maatschappelijke consensus bestaat. Mensen creëren zelf hun eigen waardesystemen. Ze willen niet meer dat hen betweterig voorgeschreven wordt hoe te denken en hoe zich te gedragen. Door de staat, door de Kerk, noch door hun ouders, maar evenmin door hun krant.

FORUM.

Dáár ligt volgens de nieuwe hoofdredakteur van De Morgen de erfzonde van zijn blad. Zijn voorgangers gaven De Morgen een “wat baldadig en rellerig imago mee : De Morgen schopt u een geweten en de krant die durft waren destijds de leuzen. ” Yves Desmet wil van dit imago af. “De krant is voor mij geen missionerend maatschappelijk projekt zoals voor Paul Goossens. ” Er doen zich bij sommige redaktieleden af en toe nog wel eens “gauchistische oprispingen” voor, maar van langsom minder. Straks verschuift ook Desmets dagelijkse editoriaal naar de opiniepagina. Het wordt dan één opinie tussen de velen die in de krant aan bod kunnen komen. Iedereen kan in De Morgen een forum krijgen, zegt Desmet, “behalve het Vlaams Blok. ” Hoewel. “Dewinter zal ik nooit opnemen. Annemans ? Heel misschien, dat hangt af van het onderwerp. “

Desmet ontkent dat hij eigenlijk nog steeds een krant maakt voor dezelfde generatie waarvoor ook Goossens schreef : de achtenzestigers, die thans ouder en daardoor bezadigder en minder rellerig zijn geworden. Desmet voelt zich met die generatie echter niet verwant. “Ik richt mij tot de generatie die daarop volgt, ” zegt hij met nadruk, “de postmoderne generatie, de eerste niet-verzuilde generatie van Vlaanderen. Deze is zeer kritisch en voelt zich niet meer gebonden door de oude loyauteiten tegenover zuilen. ” Ook politiek shopt zij zeer vrijblijvend rond. “Nu eens zal ze SP stemmen, dan Agalev, dan voor een linkse kristen of zelfs een linkse liberaal. ” Moet kunnen, meent Desmet.

KLEUREN.

Desmets eigen visie op de samenleving, zoals hij die in zijn kommentaren weergeeft, neigt naar paars. De liberaal-socialistische koalitie in Nederland volgt hij met aandacht. Zelf wil hij zich echter niet “paars” noemen, wel “pragmatisch-progressief”. Paars is “in een Belgische kontekst te beperkend, ” zo merkt hij op. “Het heeft hier helaas een antiklerikale bijklank. “

Hij kan een heel eind met de VLD optrekken “Verhofstadt heeft gelijk : de drukkingsgroepen hebben de overheid bezet en de strijd tegen misbruiken in de sociale zekerheid moet gevoerd worden” maar ook met Tobback “zo’n 20 à 25 % van de bevolking heeft de sociale zekerheid nodig om menswaardig te kunnen bestaan ; als men aan het systeem gaat sleutelen, mag aan hen niet geraakt worden” en zelfs met Johan Van Hecke “ik ben het eens met Van Hecke dat de politieke breuklijn in de samenleving komt te liggen tussen diegenen die ook waarde hechten aan immateriële zaken en diegenen die dat niet doen. “

Hoewel Desmet een overtuigde vrijzinnige is, wil hij uitdrukkelijk niet dat zijn krant een vrijzinnig profiel krijgt. “Eén van de allereerste dingen die ik als hoofdredakteur deed, was het aantrekken van Staf Nimmegeers om religieuze berichtgeving te verzorgen. ” Desmet voelt veel verwantschap met “kritische kristenen” zoals pastoor Nimmegeers. “De vrijzinnigheid heeft niet het monopolie op de waarden die De Morgen verdedigt, ” zegt hij.

FATSOEN.

Heeft de postmoderne mens nog waarden ? Desmet meent van wel. “Ik ben geen kultuurpessimist die gelooft dat jongeren alleen aan zichzelf denken en geen normen meer hebben. Maar iedere generatie zoekt andere normen. Ik steun ze daarin. Iedere generatie heeft het recht zijn eigen fouten te maken. “

Desmet is voorstander van sociale kontrole en van de plicht om zich fatsoenlijk te gedragen, maar dan wel volgens de nieuwe normen, niet volgens de oude fatsoensnormen van weleer. “Neem het voorbeeld van de dinsdag zonder vlees. Die spontaan bij de bevolking opgekomen solidariteitsaktie na de moord op dierenarts Van Noppen leverde het bewijs dat er nog waarden leven bij de basis. Het was niet alleen een symbolische aktie om die dag geen vlees te eten, maar een vorm van elementair fatsoen. “

Ook de gemeenschap dient zich fatsoenlijk te gedragen. Die heeft volgens Desmet de plicht om in alle scholen, zwembaden en sporthallen condoomautomaten te plaatsen “zodat jongeren die verantwoord willen vrijen daartoe de kans krijgen”. Het verzet hiertegen van sommige ouders die zich op de oude fatsoensnormen beroepen, vindt Desmet “belachelijk”. “Dat is nu eens een perfekte illustratie van geloof in de maakbaarheid van de mens, ” zegt hij. “Ouders die denken dat ze de natuurlijke instinkten van hun kinderen kunnen uitschakelen. Als de hormonen beginnen te kriebelen, is daar niets tegen te doen. Ik vind zelfs dat seksuele ervaringen nuttig en gezond zijn. Ik heb er niets tegen dat jongeren vrijen, maar als je weet dat ze het doen, moeten ze in staat zijn het veilig te doen. De gemeenschap heeft een verplichting daarop toe te zien. “

PAUL BELIEN

YVES DESMET (DE MORGEN) Als de hormonen beginnen te kriebelen, is daar niets aan te doen.