Te veel genieën houden zich bezig met de ontwikkeling van een nieuwe Facebook. Die hedendaagse Da Vinci’s kunnen beter andere technologieën bedenken waardoor de maatschappij weer een trapje hoger klimt. Zo zijn Vlaamse robots, 3D-printing en mobiliteitsoplossingen wereldtop.
Het is triestig. De slimste mensen van mijn generatie houden zich bezig met nieuwe manieren om surfers op advertenties te laten klikken.” Daarmee slaat de Amerikaanse internetondernemer Jeff Hammerbacher de spijker op de kop.
Hij werd in de pioniersjaren van Facebook door oprichter Mark Zuckerberg aangenomen om de trafiek op de sociaalnetwerksite te analyseren. Hij moest een algoritme ontwikkelen waardoor de gebruikers meer advertenties op maat zouden krijgen. Dat soort mensen is fel begeerd. Het zijn wiskundeknobbels die patronen kunnen ontwaren in een gigantische hoop data.
Tot voor kort schreeuwde ook de financiële sector om dat soort profielen. Banken wierven jaar na jaar fysici aan. In plaats van wetenschappelijk onderzoek te doen, bedachten ze financiële producten, vaak complexe producten die het risico voor beleggers maskeren. Dat was een van de oorzaken van de financiële crisis. Door de crisis boette de financiële sector aan aantrekkingskracht in en kiezen de genieën massaal voor lucratieve jobs bij internetstart-ups.
Over het nut van complexe financiële producten of nog een nieuwe netwerksite kan je discussiëren. Maar dat is naast de kwestie. Het probleem is het kuddegedrag. Ondernemen heeft vaak iets weg van een match tussen beginnende jeugdvoetballertjes. Door hun enthousiasme vergeten die spelertjes hun positie en ze lopen allemaal achter de speler met de bal aan. Door het succes van Facebook is Mark Zuckerberg voor velen het voorbeeld. De hele wereld pompt geld in jonge internetbedrijven.
Er zijn te veel internetstart-ups, zeker in sociale media. Ze vissen allemaal in dezelfde vijver met hun businessmodel: een gratis service, ondersteund door e-commerce of onlineadvertenties. Dat is de verkeerde tactiek. Er is geen nood aan een opvolger van Facebook of Mark Zuckerberg. Er zijn andere technologieën die op het punt van een doorbraak staan. Sociale media hebben de manier waarop mensen met elkaar communiceren ingrijpend veranderd, ondernemers kunnen nog andere revoluties veroorzaken.
De toekomst is aan de robots
Er is een reden waarom durfkapitaal flirt met internetstart-ups en in het bijzonder met sociale media. Het start- kapitaal voor een softwarebedrijf is vaak bescheiden en netwerksites hebben een potentiële afzetmarkt van ruim 2 miljard surfers wereldwijd.
Bedrijven die innovatieve hardware produceren, hebben voor hun eerste prototypes en marktklare toestellen veel meer geld nodig. Een bedrijf als Kiva Systems, een fabrikant van robots voor distributiecentra, moest hemel en aarde bewegen om fondsen te vinden. Oprichter Mick Mountz trok met zijn idee naar de investeringsmaatschappijen in Silicon Valley en kreeg daar nul op het rekest. Uiteindelijk kreeg hij steun van investeerders aan de oostkust in de VS. Dit jaar telde e-commercegigant Amazon er meer dan 600 miljoen euro voor neer.
Met zijn website heeft Amazon een groot deel van de bestellings- en verkoopproces geautomatiseerd, maar wat daarna gebeurt, moet nog voor een stuk handmatig. Om de orders te verwerken, moet personeel in gigantische warenhuizen de artikels uit de rekken halen. Om de fysieke last voor het personeel te verminderen en de efficiëntie te verhogen, rekent Amazon op de robots van Kiva. Die zijn niet ‘intelligent’, ze moeten nog voorgeprogrammeerd of vanop afstand worden bestuurd. Toch is het indrukwekkend wat ze kunnen.
Ook in België worden robots ingezet. Het Gentse bedrijf Gatewing ontwikkelde een toestel dat luchtfoto’s neemt om kaarten van te maken. In plaats van een dure helikopter doet een klein, onbemand vliegtuigje het werk. “We focussen op toepassingen voor geografische informatie. Maar je kan de camera’s ook voor andere zaken gebruiken. De robots kunnen ook een voorgeprogrammeerd lineair traject volgen, bijvoorbeeld om plasma tussen twee ziekenhuizen in een stad uit te wisselen of om hoogspanningslijnen te controleren”, zegt Peter Cosyn. Zijn doctoraat vormde de inspiratie voor Gatewing dat sinds 2008 bestaat.
Gatewing werd vorig jaar gelauwerd als ‘ most disruptive innovator’ tijdens de uitreiking van Fast50 Benelux. Daar selecteert het zakelijkadviesbureau Deloitte de 50 snelstgroeiende bedrijven die een eigen technologie ontwikkelden. Enkele maanden geleden kocht het Amerikaanse Trimble het jonge bedrijf uit Gent, maar het blijft autonoom.
“We zochten nieuw kapitaal om onze groei te financieren en gingen met Trimble in zee. Financiering voor een project als het onze vinden, is niet eenvoudig, maar het is wel gelukt. Voor klassieke investeerders waren we nog te risicovol hoewel we al een prototype en een aantal geïnteresseerde klanten hadden”, vertelt Cosyn.
Het model van Gatewing kan iets minder dan een uur vliegen, maar met nieuwe batterijtechnologie kan dat drie tot vier keer meer worden. “Dat is voor de komende vijf tot tien jaar. Voorlopig kan je die beperking opvangen door meerdere toestellen in te zetten. Ze kunnen een pak andere dingen doen, maar de regelgeving is een groot obstakel. Daar kruipt veel energie in. ”
Intelligente auto’s
Voorlopig worden de vliegtuigjes nog vanop afstand bestuurd. De nodige artificiële intelligentie staat nog niet ver genoeg om ze autonoom te laten vliegen. Maar het kan snel gaan. In een paar jaar heeft Google een prototype gemaakt van een auto met allerlei sensoren. Die rijdt zonder de hulp van een bestuurder en zonder ongelukken. Het model legde al duizenden kilometers af in de staat Californië.
Als de technologie op punt staat, is het potentieel nog groter dan bij onbemande vliegtuigen. Het volledige personentransport verandert dan radicaal. Auto’s zouden veel flexibeler kunnen worden ingezet en fungeren als een soort vol-automatische taxi’s. Als ze iemand aan zijn werk hebben afgezet, kunnen ze naar een andere bestemming rijden zodat iemand anders de auto kan gebruiken. Dat levert een compleet andere manier van mobiliteit op.
Er zijn nog een pak knelpunten waardoor de echte doorbraak nog jaren op zich laat wachten. “Om die auto’s veilig in het verkeer te laten rijden, is een heel geavanceerd algoritme nodig dat moet anticiperen op elke verkeerssituatie. Dat is niet zo eenvoudig”, verduidelijkt Renilde Craps van Flanders Drive, het onderzoekscentrum voor de voertuigindustrie.
“Bestuurders krijgen eerder via sensoren in de auto en langs de weg meer informatie. Wij hebben het onderzoeksproject Vision. Met die extra informatie moet autorijden veiliger worden. Bepaalde zaken kunnen nu al worden geautomatiseerd, bijvoorbeeld voertuigen automatisch laten stoppen voor voetgangers, ook al heeft de bestuurder ze niet opgemerkt. ”
Voorwerpen printen
Ook 3D-printing breekt stilaan door. Plastic of metalen voorwerpen worden laag na laag opgebouwd door volledig geautomatiseerde machines op basis van een digitaal model. Dat is een erg efficiënte en flexibele productiemethode met bijna geen restafval omdat de grondstof uit poeder bestaat.
Melotte in Zonhoven heeft zo’n digitale fabriek. Naast precisie-onderdelen voor machines maakt ze ook tandprothesen uit metaallegeringen. “In Azië worden die prothesen nog met de hand gemaakt. Dat duurt dagen. Wij doen het in een fractie van die tijd en kunnen sneller leveren”, zegt topman Mario Fleurinck die de technologie voor het eerst aan het werk zag toen hij in de jaren negentig voor de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing werkte in de Verenigde Staten.
“Het heeft weinig zin om in klassieke productieprocessen de machines door 3D-printers te vervangen of er in ieder huis een te zetten”, zegt Fleurinck. “De technologie is slechts een onderdeel, het businessmodel veranderen is de opdracht. Je kan veel duurzamer produceren waardoor producten aan het einde van hun levenscyclus gerecycleerd worden en opnieuw gebruikt kunnen worden. Er moet een mentale omslag komen. De manier waarop we nu leven, is niet meer houdbaar. Ik probeer zo veel mogelijk te produceren met zo weinig mogelijk energie en zo weinig mogelijk grondstoffen, en met maximale focus op werkgelegenheid. ” Lees Silicon Valley is Saaie Valley blz. 42 opinie
STIJN FOCKEDEY
Door de crisis heeft de financiële sector aan aantrekkingskracht ingeboet en kiezen de genieën massaal voor lucratieve jobs bij internetstart-ups.
“Ik probeer zo veel mogelijk te produceren met zo weinig mogelijk energie en zo weinig mogelijk grondstoffen, en met maximale focus op werkgelegenheid”
Mario Fleurinck, Melotte
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier