Kortsluiting

Je moet het de regering- Verhofstadt nageven: ze heeft een niet te stuiten dadendrang. Bij het minste maatschappelijke voorvalletje staat een regeringslid klaar met een maatregel of een initiatief, liefst van het grootschalige soort. Politiek scoren primeert echter al te vaak op goed doordacht beleidswerk. De recente beslissingen rond de tariefdalingen in de elektriciteitssector zijn daarvan een illustratie. En houdt minister van Financiën Didier Reynders (PRL) de fiscale hervorming vol tot de finish?

Op initiatief van staatssecretaris van Energie Olivier Deleuze (Ecolo) zal de residentiële verbruiker tegen midden 2002 3000 frank per jaar minder voor zijn elektriciteitsrekening hoeven uit te trekken. Deze korting moet de Belgische tarieven voor de kleine verbruiker in lijn brengen met de prijzen die in de buurlanden gelden. Natuurlijk zal de beslissing de huidige coalitie, onder meer ook door de timing, zeker geen windeieren leggen. Toch moeten we drie vraagtekens plaatsen bij het goede voornemen van de regering.

Ten eerste valt het niet te betwisten dat de hogere tarieven in België ook te maken hebben met het belastingregime. De BTW op elektriciteit ligt in België 6 procentpunten hoger dan in de buurlanden. Deleuze, en met hem de hele regering, vindt dat Electrabel als enige moet opdraaien voor de 3000 frank korting. Dat is erg inconsequent. Zowel Electrabel als de overheid zijn verantwoordelijk voor de hoge kosten van elektriciteit. Bovendien zou Electrabel groot gelijk hebben als het naar aanleiding hiervan ook het onderwerp zou aansnijden van de inkomsten die de gemeenten uit de elektricteitsconsumptie genereren. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht ligt zo’n gesprek misschien niet voor de hand.

Ten tweede is een Ecolo-staatssecretaris die een tariefverlaging voor elektriciteit bepleit blijkbaar niet afkerig van een toename van het elektriciteitsverbruik. Elektriciteit is tot nader order een normaal economisch goed. Een prijsdaling – want daar komt die 3000 frank korting uiteindelijk op neer – zal dus aanleiding geven tot meer verbruik, bijvoorbeeld als gevolg van de verslapte aandacht voor zuinig gebruik. Waar zit de groene logica hier?

Ten derde komt de fundamentele machtspositie van Electrabel voorlopig niet in het gedrang. De echte vrijmaking van de elektriciteitsmarkt voor particulieren zal tot minstens 2007 moeten wachten. De voorbije decennia heeft de elektriciteitslobby op een schaamteloze manier de Belgische gezinnen tweemaal uitgemolken, één keer als verbruiker en één keer als belastingbetaler. Dat België ‘s nachts oplicht als een overladen kerstboom is het gevolg van die verregaande osmose tussen elektriciteitslobby en politiek. Deleuze en de regering zouden zich dan ook veel manmoediger opstellen als ze aan die wanpraktijken een einde maken en Electrabel zonder verwijl aan de markttoets onderwerpen. De tarieven voor de kleine verbruikers zouden dan op structurele wijze verlagen. Natuurlijk ligt het sinterklaasgehalte van zo’n maatregel veel lager dan het geschenkje dat de regering nu in gedachten heeft.

Het heeft er alle schijn van dat Didier Reynders wat doordachter tewerk gaat bij de voorbereiding van de fiscale hervorming. Reynders wil daarmee uitpakken bij het begin van het parlementaire jaar 2000-2001, zeg maar tegen de herfst van dit jaar. In de personenbelasting beoogt Reynders een verdere daling van de belastingdruk, onder meer door de vrijgestelde minima te verhogen. Een prima idee. Zo los je meteen in belangrijke mate de werkloosheidsvallen op. Op dit moment is het verschil tussen een werkloosheidsuitkering en een nettoloon uit arbeid nog te gering.

In de vennootschapsbelasting wil de minister een nuloperatie: vermindering van het huidige basistarief van 40,17%, op voorwaarde dat voor een gelijkaardig bedrag ook een aantal fiscale voordelen wordt afgeschaft. Ook hiervoor valt heel wat te zeggen. Veel van die aftrekken zijn eerder uit heftig lobbywerk dan uit sociaal-economische bekommernissen voortgevloeid. Toch mogen we hopen dat de minister alsnog poogt een nettoverlaging van de lasten op bedrijfswinsten erdoor te krijgen. Zo’n verlaging zou de activiteiten en de expansie van de ondernemingen immers stimuleren. Omdat ze winsten realiseren, zullen de bedrijven niet alleen voor de toekomstige jobs moeten zorgen, maar ook de behoeften van de consumenten moeten bevredigen.

johan van overtveldt