Kinetische kunst

De BBL stelt, in samenwerking met de Galerie Nationale du Jeu de Paume (Parijs), een retrospectieve voor rond Jesus Rafael Soto, een markante figuur uit de kinetische kunst.

De BBL geeft nogmaals blijk van een coherente aanpak: jaren geleden koos de bank resoluut voor een beleid van aankopen en tentoonstellingen dat draait rond hedendaagse kunst in al haar facetten. Hedendaagse kunst heeft een eigen taal en het is niet altijd even gemakkelijk om een dialoog aan te gaan met sommige van haar vertegenwoordigers. Tussen enerzijds de retrospectieven, gewijd aan overleden kunstenaars en gevestigde waarden, en anderzijds rommelige, niet al te inventieve tentoonstellingen, blijft er nog ruimte genoeg om de soms zeer radicale kunst van tegenwoordig te volgen en te begrijpen. Dat geldt bijvoorbeeld voor Jesus Rafael Soto. Deze kunstenaar is afkomstig uit Venezuela, waar hij in 1923 geboren werd. Soto vestigde zich in Parijs in 1950. In zijn werk vertrekt hij van abstractie, maar breidt die uit tot een bedenking rond visuele perceptie, beweging en ruimte. We kunnen zijn werk dus situeren in een stroming die loopt van de geometrische abstractie van Mondriaan of Malevitch, tot de “mobielen” van Calder, via de optische schilderijen van Vasarely en de bewegende beelden van Tinguely. Aan de ingang ontvangen twee “doordringbare” werken de bezoekers. Ze zijn kubusvormig en bestaan uit lange gele en blauwe plastic draden die van aan het plafond in dichte rijen naar beneden hangen. Men kan er binnengaan, buitengaan, aan de binnenkant proberen te ontdekken wat de materie nog zichtbaar laat, de vluchtigheid of drukkende ondoorzichtigheid voelen van een ruimte die niet echt gesloten is. De kinderen zijn er dol op: eindelijk een tentoonstelling waar ze mogen aanraken wat ze zien.

Andere werken maken de bezoeker bewust dat ruimte niet alleen visueel, maar ook muzikaal is en dat sonore vibraties deel uitmaken van de ruimte. De gespannen nylondraden maken bijvoorbeeld geluiden in verschillende harmonieën. Het gevoel van beweging, de perceptie, suggereert Soto gewoon via de verplaatsing van de bezoeker. Op een kader bieden rechte ijzeren, afgeschoren draden een abstract beeld dat verschilt volgens de positie van de toeschouwer: aan de linkerkant, de rechterkant, snel wandelend of traag. Op basis van zuivere kleuren trekt Soto de lijn door, waarbij de vibratie van het licht ook afhangt van de aandacht en de ingesteldheid van de toeschouwer. De mogelijkheden van een doodgewoon vierkant ontdekken in al zijn ruimtelijke dimensies, is niet zo eenvoudig!

Tentoonstelling Jesus Rafael Soto, tot 11 juli in de BBL, Troonstraat 1000 Brussel. Open van 10 tot 18 uur, alle dagen. Tel. (02) 547.22.92.

ALAIN DELAUNOIS