Kijk, dáár heb ik de mosterd gehaald

U hebt een gezin met twee inkomens en een paar kinderen? Stem op Didier Reynders. U bent alleen en verdient goed? Stem op de CVP. U wilt hoe dan ook meer overhouden dan regering en oppositie u beloven? Stem op Trends.

Natuurlijk heeft uw stem op 8 oktober geen enkele invloed op de nationale politiek. Toch zetten politici op alle niveaus dezer dagen hun beste beentje voor. Nauwelijks had minister van Financiën Didier Reynders ( PRL) zijn plan tot verlaging van de personenbelasting op tafel gelegd of de belangrijkste oppositiepartij, de CVP, kwam met een alternatief aandraven.

De partij vindt een verlaging van 102 miljard frank voldoende. Dat is 30 miljard minder dan Reynders voorstelt en 100 miljard minder dan Trends noodzakelijk acht om de buurlanden bij te benen (zie Trends, 7 september).

Een opvallende overeenkomst in de plannen van de regering en die van de CVP is de som die nodig is om de fiscale discriminatie weg te werken. Beide komen op een bedrag van 64 miljard uit. Dat klopt niet.

Zowel Didier Reynders als de partij van Stefaan De Clerck schuiven vier identieke maatregelen naar voren: het fiscaal vrijgestelde minimum voor gezinnen optrekken tot het niveau van de alleenstaande, de fiscale discriminatie inzake vervangingsinkomens wegwerken (wat vooral gevolgen heeft voor de pensioenen), de ‘decumul’ van niet-beroepsinkomens (huurinkomsten worden dan niet meer bij het belastbare looninkomen geteld) en de gelijkschakeling van samenwonenden met gehuwden, voor zover die eersten een samenlevingscontract hebben afgesloten.

Aan deze vier gemeenschappelijke maatregelen voegt de CVP echter nog de volledige decumul van de bijzondere bijdrage aan de sociale zekerheid toe. Voor een gezin met één gemiddeld inkomen levert een decumul volgens onze berekeningen een fiscaal voordeel van 10.071 frank per jaar op. Voor een gezin met één gemiddeld inkomen plus een inkomen van twee derde van dat gemiddelde is het voordeel 7883 frank per jaar.

Het totale effect van de decumul mogen we rustig op enkele miljarden schatten. Dan is het op zijn minst merkwaardig dat het CVP-plan om de fiscale discriminatie op te lossen evenveel kost als het plan-Reynders. Om het sterker uit te drukken: of de CVP, of Reynders heeft zich misrekend.

Het wegwerken van

de fiscale discriminatie vormt hoe dan ook de hoofdmoot in de belastingplannen van Reynders en de CVP. Bij de minister van Financiën wegen voor het overige de aanpassingen van de belastingtarieven het zwaarst door in zijn ontwerp (38 miljard), een ingreep waar de CVP haar handen afhoudt. De CVP neemt het wel op voor de ‘echte’ alleenstaanden, die een belastingvoordeel van 12.000 frank per jaar krijgen (kostprijs: 12 miljard). Verder stelt de CVP voor om voor de lage inkomens de kinderbijslag te verhogen en het beroepskostenforfait op te trekken. Deze twee maatregelen kosten de schatkist respectievelijk 10 miljard en 16 miljard. Reynders voorziet voor de lage lonen 28 miljard.

Trends haalde het rekenmachientje weer boven om de gevolgen van het CVP-voorstel en het plan van Reynders te berekenen voor zeven verschillende inkomenssituaties: een alleenstaande met een gemiddeld looninkomen (A), een alleenstaande die het met 66% van dat gemiddelde moet stellen (B) en een alleenstaande die 66% meer dan het gemiddelde opstrijkt (C), een gezin met twee kinderen (D) en een gezin zonder kinderen die van het gemiddelde loon rondkomen (E); en diezelfde gezinnen die één gemiddeld inkomen verdienen plus een loon van 66% van het gemiddelde (F en G).

Als uitgangspunt namen we het verwachte brutojaarinkomen in 2002. Voor elk van de categorieën berekenden we het verschil tussen het huidige nettojaarinkomen en het inkomen dat de CVP en de regering voor ogen hebben. We vergelijken deze cijfers ook weer met de netto-inkomens die zouden ontstaan als de personenbelasting in België wordt afgestemd op het gewogen gemiddelde van onze drie buurlanden, Duitsland, Frankrijk en Nederland.

In Trends van vorige week kon u al lezen dat een belastingverlaging van 200 miljard frank nodig is om op gelijke hoogte met de buurlanden te komen. De voornaamste maatregelen die wij voorstelden om tot dat bedrag te komen waren een opheffing van de fiscale discriminatie van actieve gehuwden en een verlaging van de belastingtarieven met 10 procentpunten.

De meest opvallende conclusie uit deze onderlinge vergelijking is dat beide plannen nagenoeg hetzelfde effect op de netto-inkomens hebben. Het CVP-voorstel ligt iets beter voor alleenstaanden die een gemiddeld loon of meer verdienen en voor gezinnen met één inkomen en twee kinderen. Het plan van Reynders is daarentegen aanmerkelijk gunstiger voor alle gezinnen met twee inkomens. Ook omdat dat de meest voorkomende inkomenscategorie in België is, kost de belastingvermindering van Reynders tientallen miljarden meer dan die van de CVP.

In het scenario van Trends gaan de netto-inkomens in alle categorieën er beduidend meer op vooruit dan in de twee politieke plannen. Maar om de belastingdruk in België op het niveau van de buurlanden te krijgen, is er dan ook 70 miljard frank meer nodig dan Reynders voorstelt.

De enige inkomenscategorie die in ons scenario minder wordt bevoordeeld dan in de plannen van de regering en de CVP, is het gezin met twee kinderen en één gemiddeld inkomen. Dat komt omdat ons huidige belastingstelsel vergeleken met dat van onze buurlanden zeer kindvriendelijk is en de hogere inkomens zwaar belast. De totale tegemoetkoming, door fiscale aftrekken en kindergeld, voor twee kinderen bedraagt in België ongeveer 152.600 en in onze buurlanden gemiddeld 102.700 frank. Logisch dus dat in het Trends-scenario vooral alleenstaanden en hogere inkomens voordeel halen uit een gelijkschakeling met het belastingregime van onze buurlanden.

guy clémer johan van overtveldt