Kernenergie moet

Ondanks het drama in Fukushima zullen de Belgische kerncentrales langer openblijven. Daar zijn een paar goede argumenten voor, al is de kans groot dat de beslissing wordt genomen om de verkeerde redenen.

Het rapport van het Internationaal Energie Agentschap dat vorige week openbaar werd gemaakt, legt de vinger op de wonde: ons land moet dringend zijn kernuitstap herzien. Bijna klassiek wezen de milieuorganisaties erop dat zeker de oudste drie kern-reactoren gesloten kunnen worden, omdat er al voldoende stroomproductie-capaciteit gepland of in aanbouw is.

Helaas is België de jongste decennia een netto-invoerder van elektriciteit geworden. Zelfs de loutere vervanging van de productiecapaciteit van de kerncentrales is dus eigenlijk onvoldoende. Voor een deel omdat ons energieverbruik is toegenomen, maar vooral omdat daar te weinig nieuwe productiecapaciteit tegenover stond. Dat heeft te maken met het weinig aanlokkelijke investeringsklimaat voor grootschalige elektriciteitsproductie in ons land. Voorbeelden genoeg. Het Duitse E.ON wilde een moderne steenkoolcentrale bouwen in de Antwerpse haven, maar zag de milieuvergunning gekelderd door de provincie. Vattenfall, de nieuwe moeder van Nuon België, besliste de gasgestookte elektriciteitscentrale van Manage bij Seneffe on hold te zetten. Essent plaatste zijn gascentrale in Genk in de koelkast.

Vergelijk met Nederland, waar vier kolen- en acht gascentrales in aanbouw zijn. Onze noorderburen, nochtans geen toonbeeld van consistent energiebeleid, hebben wel de strategische beslissing genomen een netto-exporteur van elektriciteit te willen worden.

Al jaren blijkt uit studies dat Europa vanaf volgend jaar min of meer geregeld te maken zal krijgen met black-outs: periodes dat in delen van het continent het licht uitgaat. Een land dat goeddeels op import moet rekenen voor zijn stroomvoor-ziening, riskeert dat het daar meer mee te maken krijgt dan een ander, en zal op minst zijn stroom duurder moeten betalen. Met die wetenschap in het achterhoofd, lijkt het waanzin om de kernreactoren te sluiten – tenzij veiligheidstests uitwijzen dat ze beter snel worden opgedoekt. Bovendien is de kans klein dat hernieuwbare energie op korte termijn voor onze volledige energiebehoefte kan instaan, wat impliceert dat er minstens nog een aantal decennia nood is aan een energiemix.

De kernuitstap wordt dan ook beter herleid tot wat hij in essentie is: een onderhandelingswapen om van producent Electrabel verregaande toegevingen af te dwingen. Daarbij kan worden gedacht aan een single buyer-systeem, waarbij een overheidsinstantie de elektriciteit uit kernenergie opkoopt tegen kostprijs plus een billijke vergoeding, en die vervolgens verkoopt aan de energieleveranciers. Of verregaande verkopen van productiecapaciteit afdwingen, zoals in beperkte mate gebeurde met de Pax Electrica’s die premier Guy Verhofstadt ooit afsloot met Electrabel. Maak investeren in stroomproductie interessant, en beslis vervolgens dat tegen een bepaalde datum geen enkele marktpartij nog meer dan 20 of 25 procent van de stroomproductie in België in handen mag hebben. Misschien komt die liberalisering van de energiemarkt dan toch nog van de grond. Dat zouden een pak goede redenen zijn om de kerncentrales open te houden. Veel beter dan een emotionele beslissing na de eerste black-out.