Kermis der ijdelheden

Met de nodige bombarie trok de Sabenacommissie vorige week het boetekleed aan. Maanden van hoorzittingen en opgeklopte media-aandacht leverden – zoals elke parlementaire ‘onderzoekscommissie’ – waarlijk opzienbarende resultaten op. Management, bestuurders en politici zijn in de fout gegaan, ook al waren de Zwitsers vanzelfsprekend de grootste bedriegers. Wie de krantenartikels las die in de eerste week na het faillissement verschenen, wist dat een jaar geleden al. Conclusie: er moet een sterke overheidsholding komen die de participaties van de Belgische Staat beheert. Tiens, tiens, was dat niet de motivatie waarmee Rik Daems ( VLD) tot minister van Overheidsbedrijven en Participaties werd gebombardeerd?

En toch. De in luchtvaart en management doorgewinterde politici kwamen toch tot één opmerkelijke conclusie. Want, zo leest het rapport: “Het grootste slachtoffer is en blijft het personeel. Dat personeel treft geen enkele schuld.”

Het grootste slachtoffer? Ontegensprekelijk. Geen enkele schuld? Ach ja, we vergaten het bijna: de verkiezingen staan voor de deur. Die 12.000 ex- Sabéniens blijven niet te versmaden stemvee. Een collectieve vlaag van geheugenverlies kan wonderen doen om dat kiezerspotentieel toch maar niet voor het hoofd te stoten.

Herinnert u zich de discussie over de senioriteitsregel onder de piloten, toen het management van Sabena in hun kosten wou snoeien? U weet ongetwijfeld nog – in tegenstelling tot de commissieleden – hoe de Sabéniens het in hun hoofd haalden om na 11 september 2001 doodleuk te staken. Inleveringen? Geen sprake van, Vadertje Staat zou uiteindelijk toch wel de verliezen dekken. Intussen werken degenen die een pilotenjob hebben gevonden, gemiddeld voor 30% minder per maand.

Twee jaar is een eeuwigheid in de politiek. Vandaar dat de commissieleden ongetwijfeld januari 2001 vergeten zijn. Toen leverde de International Pilot Services Corporation ( IPSC) zijn rapport over Sabena af. Wat de Sabenacommissie de voorbije week met veel tamtam aankondigde, stond al allemaal in dat rapport te lezen. De Amerikaanse (financiële) doorlichter van luchtvaartmaatschappijen adviseerde het personeel om mee te werken aan het overlevingsplan. Want, meldde IPSC, het Sabenapersoneel was in 1999 goed voor een kwart van de onkosten, terwijl het Europees gemiddelde 23% bedroeg. In ruil daarvoor lag de productiviteit per werknemer onder het Europese gemiddelde. Met zijn 12.000 werknemers vervoerde Sabena in 1999 tien miljoen passagiers.

Ongewild duikt hier het beeld van Ryanair weer op. Met 1531 werknemers vervoerde de Ierse stormram in het boekjaar 2001-2002 elf miljoen passagiers. Tegen een gemiddeld loon van 51.000 euro of 17% van de totale operationele onkosten. Wie is vandaag de hipste luchtvaartmaatschappij? In de week dat de Sabenacommissie met haar compleet achterhaalde conclusies tevoorschijn kwam, plaatste de razendsnel groeiende Ier nogmaals een megaorder van 100 gloednieuwe Boeing737-800’s.

Onderzoekscommissies in dit land blinken niet uit in diepgang. Ze leveren politieke mediashows op, zelden steekhoudende resultaten. Voor de goedmenende politicus zijn de thema’s (Rwanda, scheepskredieten, Sabena enzovoort) meestal te complex. Al te vaak kunnen enkele kroongetuigen niet of niet onder ede worden verhoord omdat er ook nog een gerechtelijk onderzoek loopt. Dan toch een parlementaire commissie oprichten, is trouwens geen blijk van vertrouwen in Vrouwe Justitia.

In het verleden kochten politici stemmen via arbeidsplaatsen bij Sabena. Vandaag kopen ze diezelfde werkloze stemmen met valse schuldbekentenissen in overbodige onderzoeksrapporten.

Luc Huysmans, Wolfgang Riepl [{ssquf}]