KENNIS- MANAGEMENT

Zoek de uitvinder

Zelfs na jarenlange pogingen slaagden de ontwerpers van het Japanse Matsushita Electric er niet in een accurate broodmachine klaar te stomen. De idee leek simpel : fabriceer een betaalbaar keukenapparaat dat het brood zowel kneedt als bakt. Het bleven verbrande korsten en een kleffe kern tot een informaticaspecialiste in de leer trok bij de meesterbakker van het Osaka International Hotel. Zij ervoer dat het jaren aansleept voor je het ambacht in de vingers hebt. Aan de technici moest ze de bewegingen uitleggen, maar ook zij moesten leren kneden en bakken voor ze alles begrepen. Pas na die fase kwam de Home Bakery tot stand. Na zijn introductie begin 1987, palmde hij al gauw Japan in. Inmiddels begon de machine ook een Europese succestournee.

Dit reële voorbeeld wordt een hoofdstuk lang gedetailleerd uiteengezet in De kenniscreërende onderneming. De Japanse academici Nonaka en Takeuchi proppen er de inzichten van hun opmerkelijk leesbare en intrigerende boek in samen. Er komen overigens ook wel andere voorbeelden ter sprake, vaak geplukt uit bekende ondernemingen als Canon en 3M. Steeds weer zet het auteursduo zijn centrale stelling in de verf : het succes van Japanse ondernemingen berust minder op de gekende managementconcepten als Integrale Kwaliteitszorg en just-in-time, dan op hun omgang met kennis. Daarmee bedoelen ze niet het opzetten van think tanks en de meest gesofisticeerde labo’s. Die kunnen best helpen, maar ook dan nog komt het erop aan die kennis te concretiseren. Bovendien moet je alle kennisstromen kanaliseren, dus ook de kennis die gecreëerd wordt door de medewerkers. Precies in die opdracht slagen de Japanners beter dan westerse ondernemingen, zo tonen de twee professoren omstandig aan.

In het opsporen van de ideeën aan de basis enerzijds en het laten doordringen van de visies van de top anderzijds, speelt het middenkader een essentiële rol. Ook die stellingname is een verrassing. Zijn de meeste bedrijven dan niet druk bezig met het schrappen van het middenkader bij de verplatting van de organisatie ? Is dat middenkader niet gebrandmerkt als conservatieve en bureaucratische sta-in-de-weg bij het competitiever maken van de onderneming ? Nonaka en Takeuchi rehabiliteren de middle manager. Hij vertolkt de noodzakelijke brugfunctie in de middle-up-down kennisgaring. Of dit boek een aanbeveling waard is ? Je moét het gewoon lezen. Gelukkig is het vlot genoeg geschreven, dat het zelfs mee kan naar een Baccardi-strand.

LDD

Ikujiro Nonaka & Hirotaka Takeuchi, De kenniscreërende onderneming. Lannoo/Scriptum, 317 blz., 1295 fr.