Keizerin zonder kleren

Bij de keur van Europese diva’s uit de vorige eeuw neemt Romy Schneider een bijzondere plaats in. Ze stierf dertig jaar geleden na een tragisch leven. Ze werd amper 43, maar speelde rollen in meer dan zestig films.

Elk jaar in de kerstvakantie is het weer zover, Sissi op tv. De kans dat u wegzapt van zoveel Oostenrijkse ‘wiedergutmachungsromantiek’ is aannemelijk. “Midden de jaren vijftig gebruikte Magda Schneider haar dochter om haar eigen filmcarrière weer op de rails te krijgen, ze was enigszins verbrand in de nazitijd. Filmproducenten moesten moeder en dochter verplicht in één pakket boeken”, vertelt Sven Bergmann van de Bundeskunsthalle in Bonn, waar een overzichtstentoonstelling loopt.

Het beeldschone meisje debuteerde op vijftienjarige leeftijd en speelde steevast het onschuldige giecheltrutje: fris, vrolijk en naïef, maar ook een beetje flirterig. De Sissi-trilogie vormde haar Europese doorbraak. De aanbiedingen stroomden binnen, maar ze bevestigden haar zuckersüsse imago.

Twee Césars

Aan het einde van de jaren vijftig ontsnapte Schneider naar Parijs en speelde samen met Alain Delon. Ze begon een relatie met de Fransman en tot grote ontzetting van de jaloerse Duitsers verhuisde ze ook naar de Franse hoofdstad. In 1962 veroorzaakte ze opnieuw een schandaal door in een film van de Italiaanse regisseur Luchino Visconti een aristocrate te spelen die zich prostitueerde. Exit het lieftallige keizerinnetje.

“Romy Schneider werd geboren in nazi-Wenen en had daardoor zowel de Duitse als de Oostenrijkse nationaliteit, maar haar carrière speelde zich grotendeels in Parijs af. Een Duitse die een Franse topactrice was – ze won twee Césars voor beste actrice. Misschien kunnen we haar het best als een Europese actrice omschrijven”, zegt Bergmann. “We eren haar met een tentoonstelling die volledig gewijd is aan haar veelzijdige werk. We kregen exclusieve foto’s, persoonlijke documenten en memorabilia van onder meer Alain Delon en haar dochter Sarah Biasini (34).”

“Sarah Biasini zet de familiale acteertraditie voort, maar speelt vooral theater. Ze is bijzonder mediaschuw en wilde ook de opening van de tentoonstelling niet bijwonen. Het meisje was nog geen vijf toen haar moeder stierf.” Romy Schneider was toen bankroet, net gescheiden van haar tweede man Daniel Biasini en haar zoon uit haar eerste huwelijk was kort daarvoor omgekomen toen hij op een hek gespiest werd. Zelf had ze flink wat alcohol- en drugproblemen.

Op de foto’s en in filmfragmenten op de tentoonstelling blijft Schneider een knappe verschijning, maar je ziet ook een getormenteerde ziel. “Met haar doorgedreven professionalisme, talent en gevoeligheid lijkt ze moeiteloos en overtuigend te evolueren van de naïeve tiener uit de jaren vijftig tot de gesofistikeerde vrouw uit haar latere films. Nu nog blijven haar subtiele emotionaliteit en haar ruwe kwetsbaarheid een breed publiek bekoren.”

In Bonn worden de rollen- en imagowissels van de actrice beklemtoond en ook de wijze waarop ze in de media werd afgebeeld, letterlijk topless op de cover van het nieuwsmagazine Stern bijvoorbeeld. De expo over de dertigjarige carrière van Schneider is ook een uniek tijdsdocument van de Europese cinema. Van de stijve grandeur uit de jaren vijftig tot ketting-rokende neurotici in de jaren tachtig.

FREDERIC EELBODE IN BONN