JONGEREN EN JOBS

Hevig protest teistert nu al wekenlang het Franse straatbeeld. Dinsdag legde een grève nationale het land lam. De publieke opinie lijkt er schoon genoeg van te hebben. Twee derde van de Fransen wil dat de regering het omstreden Contrat Première Embauche (CPE) prompt weer intrekt. Of hoe een intrinsiek goede maatregel die op een schabouwelijke manier werd gecommuniceerd, premier Dominique de Villepin nu pijnlijk op de blaren doet zitten.

Waarom is dit een goede regeling? Omdat het contrat – de naam zegt het zelf – de ‘eerste indienstneming’ van jongeren onder 26 jaar op het oog heeft en niet hun ontslag. Door de werkgever tijdens de eerste twee jaren niet met een ontslagvergoeding op te zadelen, verlaagt de drempel om deze jongeren in dienst te nemen en perspectief te bieden op vast werk.

Waarom is ze slecht gecommuniceerd? Omdat in augustus van vorig jaar dezelfde neogaullistische regering al een gelijkaardige wet in werking had laten treden – het Contrat Nouvelle Embauche – maar dan alleen voor kmo’s met minder dan twintig personeelsleden en niet alleen beperkt tot jongeren. Die maatregel zorgde intussen in nauwelijks vijf maanden tijd al voor meer dan 100.000 banen, zo bleek uit een recente peiling van het instituut Ifop.

De kritiek van de jongeren is begrijpelijk. Wie tussen achttien en 25 jaar is en aan de slag wil in Frankrijk, heeft één kans op vijf om zonder werk te zitten. En raak je toch aan een baan, dan doe je er gemiddeld acht tot elf jaar over om er vast werk van te maken. Intussen zijn deeltijdse jobs, periodes van werkloosheid, contracten van korte duur en stages schering en inslag.

Hun argumenten kloppen echter niet. Franse studenten vinden dat het CPE een aanslag is op hun rechten en hen benadeelt in vergelijking met andere werknemers. Een vreemde redenering. Louter rationeel zou je kunnen zeggen dat jobhopping nu al een feit is voor velen van hen. Iedere maatregel die de drempel verlaagt op aanwerving en hen uit de vicieuze cirkel van tijdelijke baantjes en stages helpt – die hen met andere woorden uitzicht biedt op een vast contract – is een stap vooruit.

Is het CPE een wondermiddel? Neen, zeggen specialisten. Zonder doorgedreven maatregelen die de werkzoekenden begeleiden en prikkelen om deel te nemen aan het arbeidsproces, kom je er niet. En hier liet de Franse regering (op zijn minst communicatief) steken vallen. Ze liet toe dat studenten en vakbonden het CPE verketterden tot een vloek voor de arbeidsmarkt. Van inbedding in een breder pakket maatregelen was geen sprake.

Laten we wel wezen. In België is het met de werkloosheid onder niet-studerende jongeren niet zoveel beter gesteld dan in Frankrijk: 21,2 % (nauwelijks 0,5 procentpunt lager dan bij onze zuiderburen). Dat is gigantisch. Hoe komt het dan dat de regen van protest in Parijs nauwelijks enkele druppels heeft opgeleverd in eigen land?

Omdat het nijpende probleem hier anders wordt aangepakt. Hier is er geen CPE. Maar in oktober vorig jaar zette de Vlaamse overheid wel met dertien steden een actieplan in gang waarmee een harde kern van 10.954 jongeren – mits intensieve begeleiding – binnen twee jaar aan een job moet worden geholpen. Er moeten dan wel duidelijke en concrete afspraken komen tussen deze steden en de VDAB, plaatselijke bedrijven en vakbonden.

De timing is strikt. Eind deze maand moeten alle afspraken rond zijn. En de geldkraan wordt slechts opengedraaid als de lokale overheden ook effectief aan de eisen beantwoorden die in convenanten met de Vlaamse overheid zijn vastgelegd. Het concrete engagement van privébedrijven – die een specifiek aantal laaggeschoolde of allochtone jongeren willen aanwerven – moet ervoor zorgen dat dit plan aansluit op een marktbehoefte.

Doodzonde, die barslechte communicatie rond het CPE. Want een combinatie van dit aangepaste type van jongerencontract met de maatregelen zoals ze nu door de Vlaamse regering in praktijk worden gebracht, zou wel eens de ideale mix kunnen zijn om het probleem van de jeugdwerkloosheid aan te pakken. De vraag is echter of het CPE nog de politieke levenskracht heeft om zich effectief te bewijzen.

piet depuydt