Jil Sander gaat Belgisch

Onder de creatieve leiding van Raf Simons gaat het Duitse modehuis Jil Sander op zoek naar een nieuw elan. Met de voorstelling van zijn eerste collectie onderging de eigenzinnige ontwerper uit Neerpelt in de modehoofdstad Milaan zijn vuurproef.

Waarom Raf Simons zo eigenzinnig is? Omdat hij graag tegen de schenen van de mainstream mode schopt. Hij haalt inspiratie bij tegendraadse jongerenculturen als punk, new wave en techno, plukt modellen van straat en laat zich weinig gelegen hebben aan commerciële overwegingen.

Toch zijn de collecties van de Belgische ontwerper een commercieel succes: ze worden verkocht in Europa, Japan, Hongkong, Taiwan, de Verenigde Staten en Rusland. Ook bij popmuzikanten valt hij in de smaak: de omstreden shockrocker Marilyn Manson en Beck zijn grote fans van zijn creaties. Niet toevallig twee artiesten die naam en faam gemaakt hebben door hun dwarse stijl.

Succes levert het Simons wel op: sinds vorige zomer is hij de nieuwe creatieve directeur van Jil Sander. Een grote verrassing? Ja, omdat het zelden gebeurt dat een Belgische ontwerper aan het hoofd van een prestigieus modehuis staat. Nee, omdat de stijl van Simons net als die van Jil Sander doorgedreven minimalistisch is, en omdat Simons al iets bewezen heeft.

“Toen ik tien jaar geleden begon in de modewereld, waren Jil Sander en Helmut Lang mijn voorbeelden. Hun universum trok me aan. Het is een plezier om te werken voor een merk dat zo puur en zuiver is als Jil Sander,” aldus Simons.

Prada-baas Patrizio Bertelli neemt een risico door een compromisloze individualist als Simons binnen te halen, maar hij zegt te weten waar hij aan begint.

“Simons heeft een duidelijke focus: dat is nodig om een merk als Jil Sander vorm te geven. Met de aanstelling van Raf Simons is het de bedoeling dat er een duidelijke visie naar voor komt en dat Jil Sander met trots zijn leiderschap kan heropnemen.”

Weg met de glamour

Amper anderhalve maand nadat zijn aanstelling bij Jil Sander bekend werd, blikte Simons in Firenze terug op zijn tienjarige carrière. In het prachtige decor van de Giardino di Boboli zei Simons toen: “Het lijkt misschien alsof het in die periode allemaal heel vlot gegaan is, maar het is tien jaar vechten geweest.”

Ongewoon is zijn carrièreverloop in ieder geval. Simons studeerde af als industrieel ontwerper, begon te werken als meubelontwerper, maar liep stage bij Walter Van Beirendonck. Zonder specifieke opleiding ontwierp hij meteen een eerste collectie. Zijn minimalistische creaties waren een voltreffer: zijn debuutcollectie viel in de smaak bij niet minder dan veertig klanten. Opmerkelijk was dat Simons’ ontwerpen gericht waren op mannen met een tengere lichaamsbouw. Het werd een nieuwe trend in de modewereld, die tot dan toe beheerst werd door modellen met forse torso’s en brede godenlijven.

“Ik haat de clichés rond mode en glamour, dus wou ik me vanaf het begin profileren met een andere look,” vertelt Raf Simons.

De onschuld van straatjongeren

Simons haalde daarvoor de mosterd bij punk, techno en new wave. Hij combineerde invloeden die uit totaal verschillende werelden leken te komen: punk en new wave outfits aan de ene kant, klassieke herenmode aan de andere.

“Ik hou van dingen die tegelijk mooi en lelijk zijn. Ken je Christiane F. , een film over weggelopen kinderen die rondhingen in een treinstation in Berlijn en heroïne spoten in nachtclubs? Toen ik jong was, hield ik er enorm van. David Bowie maakte de soundtrack. Het moest heel tragisch en shockerend overkomen, maar ik vond het net glamoureus,” lacht Raf Simons.

De Limburgse ontwerper gaf wel meer blijk van een eigengereide smaak. Voor zijn shows liet hij geen klassieke fotomodellen opdraven, maar plukte ongeschoolde tienermodellen van straat. Een bewuste keuze. “Ik ben geïnteresseerd in de onschuld van adolescenten. Ik koester de romantische gedachte dat onschuld beschermd moet worden,” verklaarde Simons daarover in Hint Magazine.

Hij haalde zijn creatieve mosterd wel meer bij de jongerencultuur. Voor zijn collectie herfst/winter 2003-2004 dook Simons in de archieven van Peter Saville, de ontwerper van de hoezen van de new wavegroep Joy Division en de punkgroep The Buzzcocks, twee bands uit de jaren tachtig. Hij maakte truien waarop Richey Edwards afgebeeld stond, de gitarist van de Britse rockgroep Manic Street Preachers die mysterieus verdween. In een andere collectie knipoogde Simons naar de Duitse computerband Kraftwerk, door kenners gevierd als vernieuwers van de (elektronische) popmuziek. Simons zet zich ook af tegen de egocultus in de modewereld. Hij houdt foto’s van zichzelf zoveel mogelijk uit de magazines.

Contacten met de kunstwereld

Simons is niet de eerste Belgische ontwerper die bij een groot modehuis aan de slag gaat. Martin Margiela tekende collecties van Hermès, Olivier Theyskens is aan de slag bij Rochas en Laetitia Crahay ontwerpt de accessoirelijn bij Chanel. Maar wat Simons van zijn collega’s onderscheidt, is het feit dat hij zichzelf eerder als een kunstenaar beschouwt.

“Mode is een middel om mijn ideeën tot uitdrukking te brengen. Ik ontwerp geen kleding, maar concepten. Ik gebruik herinneringen en toekomstbeelden, en probeer die te plaatsen in de wereld van vandaag. Filosofische overwegingen interesseren me daarbij meer dan commerciële. Als mijn kleding niet verkoopt, dan is dat maar zo,” zei hij twee jaar geleden in een interview met de krant Die Zeit, onder meer verwijzend naar het sabbatjaar dat hij in 2000 inlaste. Hij liet toen de mode voor wat ze was om zich te bezinnen over welke richting hij wou uitgaan. Simons trok tijd uit voor nevenactiviteiten, zoals adviseren voor een kunstverzamelaar, docentschap aan de Universiteit voor Toegepaste Kunst in Wenen en tentoonstellingsbouwer.

Via zijn modecollecties legt Simons geregeld contacten in de kunstwereld. Hij werkte al samen met onder anderen fotograaf David Sims en i-D-hoofdredacteur Terry Jones. Met Francesco Bonami, curator van het Museum of Modern Art in Chicago, zette hij in 2003 de expo The Fourth Sex op. Die kunstactiviteiten zet Simons nu weer op een zijspoor, al put hij er ook heel wat inspiratie uit voor zijn collecties.

“Er zijn veel andere manieren waarop ik mijn ideeën tot uiting kan brengen: film, muziek, kunst… Het is heel lang moeilijk geweest mode, architectuur en kunst samen te brengen, maar dat is iets wat me altijd geïnteresseerd heeft,” aldus Simons. Maar voorlopig heeft hij nog even de handen vol met Jil Sander.

DOMINIQUE SOENENS