Jazz in Wall Street

Momenteel staat de 75ûjarige Alan Greenspan voor de moeilijkste taak uit zijn lange carrière. Kan het orakel van de centrale Amerikaanse bank de economische malaise ombuigen? Twee biografieën schetsen alvast het merkwaardige leven van de voormalige jazzmuzikant.

Die kleurrijke periode, waarin jazzlegenden als Dizzy Gillespie het pad kruisen van de huidige voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (beter bekend als de Federal Reserve, kortweg Fed), vinden we minutieus beschreven in The Man Behind Money. In deze biografie van Alan Greenspan reconstrueert voormalig Fortune-redacteur Justin Martin nauwgezet leven en werk van de veelbesproken centrale bankier. Niet-economen hoeven zich niet te laten afschrikken. Veel meer dan over rentesprongen en financiële markten, vertelt Martin vlot over jeugd (arm), romances (veel) en carrière (imposant).

Vrijwel tegelijkertijd verscheen Maestro van Bob Woodward, de journalist van The Washington Post die samen met Carl Bernstein in de jaren zeventig het Watergate-schandaal uitbracht, dat leidde tot het aftreden van president Richard Nixon. Deze keer worden geen carrières geknakt. Woodward, die opvallend vriendelijk blijft voor Greenspan, focust vooral op de jaren als Fed-voorzitter, terwijl Martin die professionele topperiode vreemd genoeg wat onderbelicht laat. Beide biografieën vullen elkaar dan ook veeleer aan dan dat ze elkaar overlappen.

Alan Greenspan werd geboren op 6 maart 1926. Vader Herbert was een zakenman (die zich later ontpopte tot beursmakelaar en economisch adviseur) van Duitse origine, moeder Rose een muzikaal begaafde huisvrouw van Poolse komaf. Bij de geboorte woonden ze nog in het New Yorkse Washington Heights, de buurt die bekend werd als Frankfurt aan de Hudson, omdat er zoveel joodse inwijkelingen uit Duitsland toestroomden.

Ironisch genoeg kreeg Greenspan al heel vroeg in zijn leven te maken met de impact van Wall Street. De beurskrach van 1929 was niet alleen een aanval op de portemonnee van zijn ouders, hij droeg ook bij tot de scheiding. De jonge Alan verhuisde met zijn moeder naar een arme buurt bij Broadway. Zijn vader zag hij nog zelden, al kreeg hij als negenjarige van hem wel een boek overhandigd dat Herbert geschreven had over de New Deal-politiek van Franklin D. Roosevelt. Alweer steekt ironie de kop op. De vader verdedigde de keynesiaanse politiek van overheidsinmenging om een economische crisis op te lossen. De zoon deelde later de visie van professor Arthur Burns, dat het laisser-faire zoveel mogelijk gehuldigd moet worden. Burns betoogde zelfs dat het overheidsingrijpen averechts werkt.

Heel wat later _ toen Greenspan al een nauwelijks tien maanden durend huwelijk achter de rug had en een florissant economisch adviesbureau in Wall Street runde _ werd die opvatting nog versterkt onder invloed van de rechts-liberale Ayn Rand, een controversiële figuur die het Sovjetrussische communisme ontvlucht was en in de VS de leer van het ethisch egoïsme en het afzweren van de staatstussenkomst propageerde.

Zijn rechts-liberale achtergrond tekent de markante Greenspan-paradox: ondanks zijn afgrijzen voor staatstussenkomst, werd hij een levende legende als centrale bankier, als de man die via zijn behoedzame interventies enkele spectaculaire beurscrashes (zoals in 1987) wist om te buigen in de langste beurshausse in de geschiedenis.

Het geheim? Dit is geen paradox, maar getuigt van het grenzeloze pragmatisme van Greenspan. Hij laat zich niet zozeer leiden door een theorie, maar door gegevens, door feiten. Hij discussieert niet in academische ivoren torens, maar analyseert voortdurend de dagelijkse gang van zaken.

Al veertien jaar staat Greenspan aan het Fed-roer. De verstokte republikein werd zelfs door de democraat Bill Clinton voor een vierde termijn benoemd, die nog tot 2004 loopt. Niet slecht voor een 75-jarige. Al luidt de vraag nu of hij geen termijn te lang op de troon zit. Of weet hij ook de huidige malaise nog om te buigen?

Luc De Decker

Bob Woodward, Maestro. Simon & Schuster, 272 blz., 1415 fr. Justin Martin, The Man Behind Money. Perseus, 284 blz., 1630 fr. Verkrijgbaar bij Acco Leuven. [{phone}] 016-29 11 00, fax: 016-20 73 89.

Toen het jazzorkest in ruiger vaarwater terechtkwam en Greenspan zijn joints rokende collega’s steeds vaker achter de coulissen moest opvissen, hield hij zich al meer bezig met de boekhouding van de band.