Is Zwitserse btw ook btw?

Een van de basisregels van de btw luidt, dat van Belgische btw slechts sprake kan zijn, als de levering van goederen of het presteren van diensten plaatsvindt ‘in’ België. Vandaar dat het van groot belang is te weten, waar leveringen of diensten plaatsvinden. Gebeurt dit bijvoorbeeld buiten de Europese Unie, dan is er geen btw.

Nogal wat lezers die hun vakantie in Zwitserland doorgebracht hebben, zullen bij deze boodschap raar opgekeken hebben. In Zwitserland hebben zij op nagenoeg alles ook btw betaald. Weliswaar niet heel veel. De tarieven zijn er laag. Maar het ging wel degelijk om btw. Hoe kan je dan beweren dat er enkel in de lidstaten van de Europese Unie btw betaald moet worden? Zwitserland maakt tot nader order geen deel uit van de Europese Unie, maar rekent wel btw aan.

Het antwoord luidt (diplomatisch) dat iedereen gelijk heeft. De Zwitserland-reizigers hebben geen spoken gezien. Zij hebben tijdens hun reis effectief btw betaald. Sinds 2001 heeft de Alpenstaat ook een btw-stelsel ingevoerd. Dat lijkt heel sterk op het stelsel zoals wij het kennen.

Maar tegelijk is er een groot verschil. De Zwitserse btw heeft een volledig andere grondslag. Als we binnen de Europese Unie over btw spreken, dan hebben we het uitsluitend over de belasting die op basis van Europese communautaire wetgeving ingevoerd is. Deze communautair geregelde btw kan weliswaar van lidstaat tot lidstaat een beetje verschillen. Maar de grondregels zijn voor heel de Europese Unie identiek. Ook de interpretatie van deze regels is grotendeels geharmoniseerd. Het Europese Hof van Justitie is immers exclusief bevoegd om te bepalen hoe de communautaire btw-regels moeten worden uitgelegd.

Dat er enkel bij leveringen of diensten die binnen de Europese Unie plaatsvinden van btw sprake kan zijn, is dus tegelijk juist en verkeerd. Het is verkeerd in de zin dat daarnaast ook nog andere landen, waaronder Zwitserland, een btw-stelsel kennen. Het is juist in de zin dat de communautair geregelde btw enkel binnen de Europese Unie van toepassing is.

Het verschil komt op verschillende punten tot uiting. Zo onder meer bij het overschrijden van landsgrenzen. Zolang men binnen de Europese Unie blijft, is er sinds verschillende jaren geen sprake meer van in- of uitvoer. Van communautair geregelde invoer-btw kan enkel sprake zijn, zodra goederen de buitengrenzen van de Europese Unie overschrijden, en dus van buiten de Europese Unie ingevoerd worden naar een EU-lidstaat. Op goederen die van Duitsland naar België komen, is dus nooit Belgische invoer-btw verschuldigd. Maar als goederen vanop Zwitsers grondgebied de Europese Unie binnengebracht worden, wordt wel een buitengrens van de Unie overschreden. Nu zal wel communautair geregelde invoer-btw verschuldigd zijn. Met name de invoer-btw van de lidstaat waar de invoer plaatsvindt. Omgekeerd: als goederen de Europese Unie verlaten en binnengebracht worden op Zwitsers grondgebied, is er vanuit communautair standpunt sprake van uitvoer. Vanuit Zwitsers standpunt gaat het dan om invoer. Op die invoer zal nu geen communautair geregelde btw, maar wel Zwitserse invoer-btw verschuldigd zijn.

Een ander verschilpunt heeft te maken met de bevoegdheden van het betrokken land om de btw-regels vast te stellen.

Zwitserland beslist daar volledig autonoom over. Als het Alpenland morgen het tarief wil verhogen of verlagen, is het aan niemand rekenschap verschuldigd.

Binnen de Europese Unie is dat volledig anders. De btw-regels liggen grotendeels verankerd in Europese richtlijnen. Die laten de lidstaten slechts een beperkte bewegingsvrijheid. Zo komt het bijvoorbeeld dat België niet zo maar op eigen houtje kan beslissen het btw-tarief op restaurantdiensten te verlagen. Daar is Europese toestemming voor nodig.

Die is er inmiddels. In tegenstelling tot België heeft Frankrijk daar vrijwel onmiddellijk gebruik van gemaakt. Het btw-tarief op restaurantdiensten is in Frankrijk sinds begin juli effectief verlaagd. Met dien verstande dat de maatregel gepaard is gegaan met een engagement van de sector om de tariefverlaging in zekere mate te laten doorwerken in de prijzen die aan de consument aangerekend worden. Het engagement komt er (ongeveer) op neer dat elk Frans restaurant de prijs van minstens één voorgerecht, één hoofdgerecht en één dessert zodanig moet verminderen, dat de tariefverlaging voor deze gerechten volledig ten goede komt aan de consument.

Het engagement houdt ook in dat deze prijsvermindering zichtbaar moet zijn op de menukaart. Zo komt het dat op elke Franse menukaart tegenwoordig de prijzen van enkele gerechten doorgestreept zijn en vervangen zijn door een verlaagde prijs. Moet het gezegd, dat het meestal gaat om de prijs van gerechten die het minst aantrekkelijk zijn?

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR VAN FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

Frankrijk heeft het btw-tarief op restaurantdiensten vrijwel onmiddellijk verlaagd.