De volgende drie jaar zal de Europese Unie voor 750 miljard dollar aan energie kopen in de Verenigde Staten. Dat kwamen president Donald Trump en de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zondag overeen in de marge van het handelsakkoord. Experts noemen het cijfer absurd hoog en in de praktijk onhaalbaar.
Mike Sabel, de CEO van het energiebedrijf Venture Global, jubelde maandag 28 juli: “Applaus voor het akkoord van president Trump.” Het weekend voordien hadden Donald Trump en de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een handelsakkoord gesloten. Voortaan gelden gemiddeld 15 procent heffingen op producten uit de Europese Unie die naar de Verenigde Staten worden geëxporteerd.
Het gejuich van Mike Sabel ging echter niet over de invoerheffingen. De CEO van Venture Global reageerde op een deelaspect van het akkoord. De Europese Commissie gaat de volgende drie jaar voor 750 miljard dollar aan energie kopen in de Verenigde Staten: van 2026 tot 2028 elk jaar voor 250 miljard dollar. Sabel benadrukte dat zijn energieconcern heel snel heel veel energie zou kunnen leveren.
Net op maandag 28 juli zette Venture Global ook het licht op groen voor een gigantische investering. Voor de kust van Louisiana zal het beursgenoteerde energiebedrijf een reusachtige lng-installatie bouwen. Zo’n installatie vormt gas om tot een vloeibare materie, die dan via schepen kan worden vervoerd. De investering bedraagt 15 miljard dollar voor een productiecapaciteit van 28 miljoen ton lng. Dat komt neer op bijna de helft van de Duitse gasconsumptie.
Duitsland is de grootste gasverbruiker van Europa. Volgens CEO Mike Sabel hoeft zijn bedrijf zich niet langer zorgen te maken over de capaciteitsbenutting van zijn reusachtige installatie. Het aandeel van het beursgenoteerde Venture Global steeg afgelopen maandag met 8 procent, nadat de koers het voorbije jaar met ruim een derde was gedaald.
Goochelen met miljarden
Mike Sabel is niet de enige CEO die euforisch reageerde op de deal. Ook de overige Amerikaanse gas-en oliebonzen steunen de president. Maar het energieakkoord werpt veel vragen op. De bedragen zijn gigantisch. Hoe gaan die concreet worden besteed? In drie jaar zou de Europese Unie dus 750 miljard dollar energiegrondstoffen uit de Verenigde Staten invoeren. Maar het totale bedrag aan energie-import in 2024 in de Europese Unie, dus uit de hele wereld, bedroeg 436 miljard dollar.
“Van dat totaal kwam 17 procent uit de Verenigde Staten. Dat cijfer zou dus moeten klimmen naar 57 procent als de Europese Commissie de beoogde jaaruitgaven wil halen. Het gaat dus om reusachtige hoeveelheden”, duidt Pedro Fresco, de CEO van Avaesen, een koepel van groene-energiebedrijven uit Valencia.
Anne-Sophie Corbeau onderschrijft die stelling. “Het Witte Huis goochelt al enige tijd met cijfers. Maar nu lijdt ook de Europese Commissie blijkbaar aan dezelfde ziekte.” Volgens de onderzoekster aan het Center on Global Energy Policy in Parijs zou het marktaandeel van de Verenigde Staten op het gebied van energie-invoer zelfs klimmen naar 60 procent. Maar Corbeau ziet vooral juridische, fysieke, en economische struikelblokken voor het energieakkoord.
Sectorwaarnemers stellen nog meer vragen. Vanwaar die overeenkomst tussen Trump en Von der Leyen? Wilde de president zijn kiezers weer eens indrukwekkende cijfers voorschotelen? Zal hij de Europese Unie onder druk zetten, als de honderden miljarden dollars niet worden besteed? Wordt het bedrag eventueel over meerdere jaren gespreid? Of denkt Von der Leyen misschien dat ze Trump erin kan luizen met een overeenkomst, waarvan iedereen weet dat die niet haalbaar is?
Waar moet al dat lng naartoe?
De energieconcerns in de Verenigde Staten zullen hun productiecapaciteit fors moeten opdrijven, als ze voor 750 miljard dollar aan olie en gas willen leveren. Maar zelfs met de nu al voorziene verdubbeling van de productiecapaciteit tegen 2030, kunnen ze niet voldoen aan de voorziene vraag. Die energieconcerns moeten uiteraard ook hun contracten met bestaande klanten honoreren. Anne-Sophie Corbeau: “De olie- en gasmarkt is in handen van privébedrijven. De overheid kan niet zomaar unilateraal maatregelen opleggen. En zelfs als al ons aardgas vorig jaar uit de Verenigde Staten zou worden ingevoerd, dan vertegenwoordigde dat een bedrag van slechts 100 miljard euro. Dus zelfs niet de helft van het beoogde bedrag.”
Zelfs een spreiding van het contract over een langere periode vindt Anne-Sophie Corbeau weinig zinvol. Zelfs als de Europese Unie twintig jaar lang elk jaar 10 miljoen kubieke meter vloeibaar gas uit de Verenigde Staten zou invoeren, is dat nog altijd vier keer minder dan de verkoop die Trump in één jaar eist, dus van 250 miljard dollar. “En wie gaat zich twintig jaar lang aan de gasprijzen van vandaag vastpinnen?”
En wat met het transport van die nieuwe grote massa’s lng naar Europa? Gewoon onmogelijk. “Er liggen geen pijplijnen tussen de Verenigde Staten en Europa”, benadrukt Pedro Fresco, de CEO van Avaesen. Lng wordt via vrachtschepen vervoerd. Vervolgens wordt het vloeibare gas in terminals aan de kust weer omgezet in gas en in het gasnet geïnjecteerd. Duitsland heeft slechts één zo’n terminal, in Rügen aan de Oostzee. Een tweede is in aanbouw, in Brunsbüttel, aan de monding van de Elbe ten noorden van Hamburg. “Maar die capaciteit is ruimschoots onvoldoende voor de verwachte massale invoer vanuit de Verenigde Staten”, benadrukt Pedro Fresco.
Bovendien hebben Europese energieconcerns lopende contracten. Duitsland krijgt aardgas (lng) uit Qatar en via pijpleidingen uit Noorwegen. Spanje krijgt zowat de helft van zijn aardgas uit Algerije. “Europese invoerders kunnen die contracten niet zomaar opzeggen”, waarschuwt Fresco. “Zelfs als er geen gas zou worden afgenomen, moet daar toch voor worden betaald. Dat is contractueel vastgelegd. Nog los van de discussie of landen als Noorwegen, Saudi-Arabië en Qatar die abrupte stopzetting zomaar zouden aanvaarden.”
Het extra gas uit de Verenigde Staten kan weliswaar de aanvoer uit Rusland compenseren. In 2021 voerde de Europese Unie via pijpleidingen nog 150 miljard kubieke meter gas in uit Rusland. Een groot deel daarvan wordt vandaag al vervangen door de lng-variant uit de Verenigde Staten. Pas vanaf 2027 stopt alle invoer vanuit Rusland.
Trump nekt de Chinezen
Maar in de 750 miljard dollar is ook de invoer van aardolie inbegrepen. Die markt is veel groter. 70 procent van het totale bedrag dat de Europese Unie betaalt aan fossiele brandstoffen gaat naar aardolie, goed voor 262 miljard dollar in 2024. Maar ook op die markt spelen dezelfde mechanismes als bij aardgas, want ook voor petroleum zijn langdurige contracten afgesloten. En er is een bijkomend technisch probleem: het productieapparaat van raffinaderijen is specifiek ingesteld op olie van bepaalde bronnen en regio’s. Pedro Fresco: “Aardolie uit de Verenigde Staten vereist een ombouw van de raffinaderijen.”
Sectorkenners begrijpen niet waarom Trump en Von der Leyen hen vooraf niet eens hebben geconsulteerd. Een woordvoerder van het Duitse energieconcern Uniper bevestigt dat de onderneming niet gecontacteerd werd vooraleer het pact van 750 miljard dollar werd beklonken.
Vanuit strategisch oogpunt kan Donald Trump met de deal weliswaar uitpakken tegen zijn grote rivaal China. In het voorjaar, in het heetst van de strijd van de onderhandelingen over invoerheffingen, dreigde China dat het de invoer van gas en olie uit de Verenigde Staten zou afbouwen. “Met de deal met de Europese Unie kan Trump nu tegen de Chinezen zeggen: ‘Kijk, we hebben jullie niet langer nodig’”, bedenkt Pedro Fresco. Blijft dan de vraag naar de beweegreden van de Europese Commissie. Pedro Fresco: “Denken ze in Brussel dat ze Donald Trump iets kunnen wijsmaken? Dat is een riskante strategie.”
Of houdt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nog een slag onder de arm? In haar persbericht over het handelsakkoord plakt ze geen cijfer op het energiepact. Von der Leyen roemt de nauwere samenwerking tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten rond energie. De aankoop in de Verenigde Staten versterkt de energieonafhankelijkheid van de Europese Unie, want het spreidt de aanschaf van energiegrondstoffen over meer landen. “We vervangen aardgas en olie uit Rusland door grote aankopen in de Verenigde Staten van lng, olie en nucleaire brandstof.”
