‘Investeerders willen eenvoudiger bedrijfsmodellen’

Met de opsplitsing van Xerox vertrekt zijn chief technology officer, de Vlaamse Sophie Vandebroek, met pensioen. Vandebroek heeft veertien octrooien op haar naam, is opgenomen in de Women in Technology International Hall of Fame, en kijkt uit naar iets nieuws om aan te pakken.

” Een heel avontuurlijk jaar. Ik heb mezelf zonder job gezet”, lacht Sophie Vandebroek in de kantoren van Xerox in Zaventem. Tien jaar was ze wereldwijd de sportieve, joviale, extraverte chief technology officer van de bekende printer- en copierfabrikant. Ze stuurde er onder meer de vijf ontwikkelingscentra aan, waaronder het beroemde PARC-centrum in Palo Alto en het Xerox Research Centre Europe bij Grenoble. De overname van Affiliated Computer Services (ACS) in 2009 maakte van de printergigant ook een heel grote administratieve speler in de gezondheidszorg en in uitkeringen in de VS en in callcenters, tolsystemen en ticketing voor openbaar vervoer. “We scheppen een nieuwe klasse van oplossingenleveranciers”, beloofde CEO Ursula Burns van Xerox bij de overname. De eerste zwarte Amerikaanse CEO van een Fortune-500 bedrijf was een groot voorstander van de samenvoeging.

Toch is het door die acquisitie dat Sophie Vandebroek straks, op haar 55ste, met pensioen gaat. Na maanden crisisberaad besloot het Xerox-management in januari dat het gezamenlijke beheer van een gevestigd technologiebedrijf en een uitbater van bedrijfsprocessen (business process outsourcer, bpo) niet efficiënt was. De beslissing kwam er onder druk van de raider Carl Icahn die bestuurszetels krijgt in het nieuwe Conduent, de afgesplitste business process outsourcing-tak. Burns treedt op 31 december af als CEO om voorzitter te worden van een ‘nieuw’ Xerox, dat in feite het oude technologiebedrijf is met in 2015 ongeveer 11 miljard dollar omzet en nu 39.000 werknemers.

Was u als innovatieverantwoordelijke in 2009 geraadpleegd over de overname van ACS, het toekomstige Conduent?

SOPHIE VANDEBROEK. “Heel weinig mensen wisten daarvan af. We moeten dat soort beslissingen naar de investeerders en de markt communiceren voor we ze ruimer in het bedrijf bekendmaken. Ik was ook niet betrokken bij de beslissing Conduent weer af te splitsen.”

De beursregulering helpt dus niet om zo’n acquisitie met een brede groep te bekijken.

VANDEBROEK. “Dat kun je zeggen. Slechts een handvol mensen ziet het volledige plaatje. Ik hoor het ook maar wanneer de investeerders het horen. De raad van bestuur beslist vaak onder invloed van belangrijke aandeelhouders en van trends. Investeerders en grote ondernemingen willen eenvoudiger bedrijfsmodellen. Kijk naar HP of Philips. Onze printingbusiness is een rijpe markt met hoge operationele marges – 13 procent in het jongste kwartaal – in een vlakke tot krimpende markt. In business process outsourcing groeit de vraag met twee cijfers, maar de operationele marge is lager. De ene activiteit gaf een hoop cash af, de andere had investeringen nodig. Met de splitsing verzekeren we dat elk van die activiteiten succesvol kan zijn als alleenstaand bedrijf, in plaats van de ene activiteit vanuit de andere te subsidiëren.

“Toen die beslissing genomen was, was het mijn rol voor de toekomst het best mogelijke te verzekeren. Dat was ook zo bij de overname. In 2009 diversifieerden we omdat de printingmarkt krimpt. Je kunt dan beslissen marktaandeel te veroveren. Je kunt aangrenzende markten ingaan, zoals het drukken van slimme labels met elektronische inkt. Daarin hebben we net een nieuwe commerciële activiteit gelanceerd. Daartegenover besloot onze CEO ons merk en onze capaciteiten in onderzoek en ontwikkeling in computerwetenschappen en data-automatisering als hefboom te gebruiken in de business process outsourcing-diensten. Dat was de juiste keuze.”

Door de overname van ACS moest u uw O&O wel anders richten.

VANDEBROEK. “In onze managed print services stroomlijnen en digitaliseren we al een decennium bedrijfsprocessen van ondernemingen. Maar wij hadden inderdaad geen zuivere bpo-centra. Jaarlijks verwerken we nu bijna een miljard dossiers in de gezondheidszorg en 37 miljard tickets voor openbaar vervoer. Extreem snelle productiedrukmachines, zoals onze iGen Press, hebben meer dan een miljard plaatsen op een blad om precies een kleurpunt neer te zetten. Dat is grotendeels computerwetenschap en software. Ons nieuwe onderzoeklabo in India en veel andere labs hebben we omgezet van printing en kantoorwerkstromen naar transport, gezondheidszorg, klantenrelaties en andere meer bpo-gerichte programma’s. Dat motiveerde onze onderzoekers geweldig. Ze konden een veel bredere impact op de wereld hebben.”

U had tien jaar lang PARC in uw portefeuille, het labo dat in de jaren zeventig en tachtig zoveel vernieuwing bracht.

VANDEBROEK. “Toen ik bij Xerox aankwam, hield PARC nog alles binnenskamers. Sinds bijna vijftien jaar is het echter een op zich staande business, nog altijd eigendom van Xerox, maar gericht op open innovatie. Het is een soort imec, maar met één heel grote klant. Xerox zorgt nog altijd voor de helft van de inkomsten. Daarnaast zijn er commerciële klanten over de hele wereld. Massa’s projecten hebben financiering van de overheid: cyberbeveiliging, analyse in de gezondheidszorg, zonne-energie, energieopslag, energie-efficiëntie, …”

Op welke ontwikkelingen bent u meest trots?

VANDEBROEK. “Dat is zoals vragen welk mijn favoriete kind is. (lacht) ACS baatte tolstations met nummerplaatherkenning uit. Tot de overname stuurden zij foto’s van nummerplaten naar India, waar vijf mensen ze intypten. Daar hebben we ons machineleren en onze beeldverwerking op losgelaten. In de VS heeft elke staat andere platen en iedereen kan ze naar believen personaliseren. Platen die de computer nooit heeft gezien, kan hij niet behandelen. Een mens moet een label op die plaat plakken en de computer vertellen: dit is een nieuwe plaat en zo moet je die lezen. Die automatisering heeft ons belangrijke klanten bezorgd.

“We werken ook aan ‘hyperlocale stedelijke mobiliteit’. In Los Angeles heeft elke parkeerplek een sensor, zodat we vanop afstand kunnen zien waar plaats is. We combineerden dat met de tolstations en we maakten een dashboard die de stroom van de burgers doorheen de stad laat zien. Dat is nu ook een app op een smartphone (Go LA, nvdr), die je helpt je zo goedkoop, zo snel of zo groen mogelijk te verplaatsen. Vandaag is dat een eenvoudig algoritme, maar ARPA-E, de onderzoekstak van het Amerikaanse Departement voor Energie, geeft ons een aanzienlijk bedrag om een veel robuuster platform te bouwen en om pendelen in steden milieuvriendelijker te maken.”

Teleurstellingen?

VANDEBROEK. “Onze werkpraktijkspecialisten hebben een hoop tijd doorgebracht om leraren te helpen het onderwijs aan kinderen te personaliseren. Daar kwamen geweldige oplossingen uit, maar zakelijk kwam dat nooit van de grond. Scholen hebben geen geld en het was zeer moeilijk om hen te laten herdenken hoe zij aan kinderen lesgeven en waarin ze bereid zijn te investeren.”

U laat een heel leven achter.

VANDEBROEK. “Dat was harder dan de overname. Ik moest onze onderzoekscentra over de hele wereld opdelen om er zeker van te zijn dat de twee nieuwe organisaties een sterke innovatiemotor hadden. In februari word ik 55 en dan kun je in de VS met pensioen. Pensioen komt financieel beter uit dan gewoon vertrekken.”

Maar u stopt niet met werken.

VANDEBROEK. “Sinds mijn pensionering in augustus is aangekondigd, zijn er een hoop kansen opgedoken. Wat ik geleerd heb in die 25 jaar is dat het altijd om mensen draait. Je moet een fantastisch team rond je verzamelen, en dat had ik. Daarvoor moet je een omgeving hebben waarin je jezelf kan zijn: man, vrouw, afro-Amerikaans, Aziatisch of hispanic, holebi of transgender, oud of jong, … Daar hebben we bij Xerox hard aan gewerkt. Daarom wil ik ergens meedraaien met een groep die opnieuw zo inclusief is. Mijn dochter en mijn zonen vertel ik: ga ergens werken waar je het pad niet moet effenen. Ga bij een organisatie die al divers is, dat is zoveel meer fun.”

Hebt u iets op het oog?

VANDEBROEK. “Ik bekijk mijn opties. Ik was vanuit Xerox lid van het start-upecosysteem van Boston, waar ik woon. Dat floreert, vooral in biotechnologie. Bio is niet mijn expertise, maar gezondheidszorg, IT en een hoop andere dingen wel. Ik praat met durfkapitaalbedrijven, universiteiten, start-ups, een consultingbedrijf. Deel uitmaken van een innovatiesysteem in een universiteit of een start-up of in een andere rol in een groot bedrijf… Er zijn veel mogelijkheden. Wat ik zeker niet zal doen is opnieuw in de printingbusiness stappen. Je leeft maar één keer. Er is zoveel te verkennen.”

U komt niet terug naar België? Heeft imec nog niet gebeld?

VANDEBROEK. “Imec is een organisatie met wereldklasse. Meer dan tien jaar geleden heeft Gilbert Declerck (toen CEO van imec, nvdr) me eens gebeld. Ik heb nog voor imec-oprichter Roger Van Overstraeten gewerkt. Huidig CEO Luc Van den hove doet een geweldige job. Ik zit vast in Boston. Jesus del Alamo, mijn tweede man sinds acht jaar, is professor aan het MIT. En Boston is een zeer mooie plek om te wonen.”

Zou u zelf iets starten?

VANDEBROEK. “Daarvoor moet je echt veel jonger zijn. Het is extreem hard. Ik zou het geweldig vinden start-ups te helpen, maar er zelf een beginnen zie ik niet zitten.”

Bruno Leijnse, fotografie Franky Verdickt

“Mijn dochter en mijn zonen vertel ik: ga ergens werken waar je het pad niet moet effenen. Ga bij een organisatie die al divers is, dat is zoveel meer fun”

“Ik zou het geweldig vinden om start-ups te helpen, maar er zelf een beginnen zie ik niet zitten”