Interventiefonds ruikt naar staatsdirigisme

De Franse president Nicolas Sarkozy ontpopt zich in de financiële crisis tot de kampioen van het gaullistische staatsinterventionisme. Hij wil verhinderen dat belangrijke industriële bedrijven die door hun beurskoers kwetsbaar zijn geworden, in vreemde handen belanden. Dus komt er voor het einde van het jaar een Franse oorlogskas. Het staatsinterventiefonds zal met kapitaalinjecties vijandige buitenlandse bedrijfsovernames counteren of de overnemers een duidelijke strategie opleggen. Van garant wordt de staat in sneltreinvaart gerant. En mogelijks intrigant?

Nog niet zo lang geleden was Sarkozy een ultraliberaal. Nu vindt hij de regulerende staat blijkbaar zaligmakend, alsof de overheden geen schuld treft in de financiële crisis. Wat misliep bij het Amerikaanse Fannie Mae en Freddie Mac, of van Ethias en Dexia bij ons, wordt tegenwoordig pour les besoins de la cause terzijde geschoven.

Zonder ze te noemen, viseert Nicolas Sarkozy vooral de activiteiten van de sovereign wealth funds (SWF) uit het Midden- of Verre Oosten. Ironisch genoeg hebben een ongebreidelde financiële globalisering en vrijemarkteuforie de staatsinvesteringsfondsen uit opkomende economieën verheven tot geduchte spelers op het wereldschaakbord. Met meer miljarden in kas dan wat hefboomfondsen of private-equityfondsen wereldwijd investeerden, leken de staatsfondsen nu eens de redders van het financiële systeem (Barclays, Standard Chartered), dan weer een gevaar wegens vermoedens van verborgen politieke agenda’s (Dubai Ports). Staatsinvesteringsfondsen kunnen inderdaad een positieve rol vervullen als ze de commerciële regels naleven, transparant te werk gaan, met open boeken. De Singaporaanse staatsholding Temastek participeert bijvoorbeeld in Belgacom en in de Antwerpse haven.

Sarkozy’s staatsfonds wekt argwaan bij de Duitsers, die geïrriteerd geraken door de vloed van eenzijdige initiatieven van de hyperkinetische Franse president. Zij vrezen ook dat Europa belangrijke investeerders, vooral Aziatische, zal afschrikken. Sarkozy’s interventiefonds ruikt naar dirigisme en protectionisme. Nochtans keurde Berlijn afgelopen zomer ook een ‘verankeringswet’ goed die buitenlandse participaties in strategische sectoren kan verhinderen, maar dan veeleer als uitzondering dan als algemeen principe.

Dit soort strategische richtlijnen kan het best op Europees niveau vastgelegd worden. Maar de Europese Unie heeft voor haar belangrijke sectoren geen industriële strategie. Brussel is vooral bezig met regelgeving om de consument te betuttelen en de interne concurrentie te stroomlijnen.

Europa moet duidelijk maken welke regels de staatsinvesteringsfondsen moeten naleven, en dat concurrentieregels voor alle spelers dezelfde zijn. Het kan toch niet dat Russische bedrijven hier vrij spel krijgen, terwijl een westers oliebedrijf zonder meer onteigend kan worden. Of dat Chinese investeerders hier mogen wat onze bedrijven in China onmogelijk wordt gemaakt. (T)

Door Erik Bruyland