Convergentie’ wordt al vijftien jaar aangekondigd. Televisie, radio, dagbladen en computer zouden in elkaar vloeien. Vandaag kun je inderdaad vaststellen dat er heel veel convergentie is, vaak in gebieden waar je het niet had verwacht. Je mobiele telefoon is een fototoestel en een videocamera geworden. Met als onverwacht effect dat als er ergens een ramp plaatsvindt er altijd wel een slachtoffer is dat beelden kon schieten. De televisiecamera’s komen dan minstens een half uur te laat. En een kleine computer is een jukebox geworden: de iPod heeft de Sony-walkman van de kaart geveegd.
Je computer zelf is televisie geworden, brievenbus, roddelkanaal, platenspeler en tekstverwerker. Er zijn echter verscheidene uitzonderingen. Je grasmachine zet nog geen koffie, je scheerapparaat geeft nog geen beursberichten en je koelkast al evenmin – ook al was dat laatste al lang geleden aangekondigd. De verklaring ligt voor de hand. Mechanische machines zoals grasmaaiers hebben best niet te veel verschillende functies. Mocht je grasmaaier ook koffie zetten, dan had je ofwel slechte koffie ofwel was je gras niet goed gemaaid, of erger nog, dan was je misschien je vingers kwijt bij het koffiezetten. En iets analoogs lijkt toch ook wel voor elektronica te gelden. Zelfs al heeft elke moderne gsm nu ook een mp3-speler, toch luisteren we nog het liefst naar de nieuwe lp van Bruce Springsteen via onze iPod.
Toch is het helemaal vreemd dat de convergentie die het langst geleden werd aangekondigd, maar niet doorbreekt. Je zou je televisietoestel nu volop aan het gebruiken zijn om het internet te raadplegen. Daar is ongeveer niets van te merken. Constructeurs van tv-toestellen blijven erg afwachtend om apparaten op de markt te brengen waarmee je kunt googelen, de website van Trends kunt bezoeken of je mail kunt lezen. Met het omgekeerde zijn we allemaal vertrouwd, computerschermen geven prachtige tv-beelden. Eens te meer zie je weer dat technologie nog wel te voorspellen is, maar sociologie bijna niet. Technisch is de convergentie eenvoudig, goedkoop en je kunt je tientallen toepassingen voorstellen waarbij je tussen twee televisieprogramma’s of tijdens een voetbalmatch snel even gaat internetten. Maar de consument staat er blijkbaar niet om te springen en dus wacht de fabrikant af.
In vele gezinnen is het uitvallen van de televisie een regelrechte ramp. Stel je voor, een dag zonder Blokken of Familie. En de dag dat het internet zich op mijn televisie heeft genesteld, krijg ik misschien in het midden van de spannende finale van Blokken een crash of gewoonweg spammail. Of erger nog: een kwaadaardig virus stopt elk spannend feuilleton drie minuten voor het einde.
Misschien beschermen we ons ook wel tegen familieruzies? Hebt u al ooit naar een televisiescherm gekeken waarop de medebewoner aan het zappen is? Dat hou je geen vijf minuten vol. Maar wat gaat er gebeuren als zij naar Thuis kijkt en hij zegt ‘vlug even mijn mail raadplegen’? We zijn ondertussen al gewend aan de irriterende balken met nieuws en beursberichten onderaan, en producenten zien dat soort combinatie wel zitten, maar echt zappen naar het internet? Dat doe je met teletext ook al niet veel.
In ieder geval hou ik persoonlijk sommige werelden liefst wat gescheiden. Als ik in mijn luie zetel, de trein of op een bank in het park een tijdschrift lees, ben ik alleen maar geïrriteerd als men mij een boeiend artikel aanbeveelt… op het internet. Als ik op het internet surf en ik kom op een krantensite, dan begrijp ik wél dat ik extra moet betalen of een papieren krant moet kopen als ik meer wil weten, maar het omgekeerde vind ik gewoonweg vervelend. Is hetzelfde aan de hand met televisie en internet? Willen we die echt blijven scheiden?
Televisie is eenrichtingsverkeer en misschien willen we dat zo houden. Televisiezenders weten dat maar al te goed en hebben een groot percentage kijkers dat gewoon heel passief ‘zender kijkt’, net zoals u ook waarschijnlijk slechts één krant echt leest. Internet is steeds meer ‘interactief’ en willen consumenten beide werelden ver van elkaar houden? Anders gezegd: misschien is de computer net iets te veel ‘werk’ en is televisie ‘ontspannen’ en beschermen we onszelf door beide werelden niet in elkaar te laten doorlopen.
Het gras maaien met onze koffiezet vinden we echt te absurd. Maar fotootjes nemen met een telefoontoestel vinden we best leuk. Wat we wel en wat we niet in één toestel willen, is nog altijd koffiedik kijken. Hier zal de markt wel aantonen waar de grenzen liggen. Nu vlug nog even deze column beëindigen, want de melk kookt over, gelukkig heeft mijn fornuis een mp3 speler en is die live verbonden met Wall Street. Tom Jones en Dow-Jones verschillen maar twee letters. Dan weet ik op de tonen van Green green grass of home meteen hoeveel armer ik geworden ben. En dan smaakt de melk eens zo goed. (T)
DE AUTEUR IS HOOFDDOCENT AAN DE UNIVERSITEIT GENT EN PARTNER VAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier