Tom Sauer, professor internationale politiek aan de Universiteit van Antwerpen, noemt zichzelf een optimist en een idealist. Toch toont zijn boek De strijd voor vrede dat zijn positieve kijk niet steunt op een wat naïeve interpretatie van de internationale politieke verhoudingen. Er zijn volgens Sauer wel degelijk ernstige veiligheidsproblemen. De belangrijkste drie zijn volgens hem het terrorisme, de opmars van Rusland en kernwapens.
Sauer stelt dat regeringsleiders iets te makkelijk de oorzaak van de bedreiging op de andere projecteren, zonder zich af te vragen of de eigen houding niet een deel van het probleem is. Nuance is het ordewoord. Geen zinnig mens zal de gruweldaden van IS en aanverwanten goedpraten, maar waarom trekken überhaupt zoveel jongeren naar Syrië? Het is geen exhaustieve verklaring, maar men moet ook durven te erkennen dat er heel wat fout zit met de plaats van die bevolkingsgroepen in de westerse samenleving. Door daar iets aan te doen, schakelt men mogelijk toch één voedingsbodem uit.
Ook in het geval van Rusland moeten we ons afvragen of het Westen de voorbije kwarteeuw wel even doordacht gehandeld heeft. De vraag stellen is ze beantwoorden, maar die oefening maken is nog iets anders dan het regime van Poetin verdedigen, wat Sauer uitdrukkelijk niet doet. Anders dan wat het beloofde, zette het Westen via de Europese Unie en vooral de NAVO een oostwaartse uitbreiding in. Dat is een harde dobber voor het vernederde Rusland. Per slot van rekening was het de verliezer van de Koude Oorlog. Van een wereldmacht degradeerde Rusland tot een hoopje ellende. Veel van zijn internationale opstelling is te verklaren vanuit die sentimenten.
Veiligheidsprobleem nummer drie zijn de kernwapens. In vergelijking met de pogingen naar een kernvrije wereld te streven is de processie van Echternach een race. Ook op dat gebied moet het Westen in eigen boezem durven te kijken. Te vaak miskennen we de manier waarop niet-westerse landen tegen de vele vertragingsmanoeuvres aankijken. Tegen de manier ook waarop Europa, als puntje bij paaltje komt, keurig knikt naar Washington. En wat doe je met een terreurbeweging die plots over een bom zou beschikken? Zij zou zo’n wapen niet gebruiken als afschrikkingsmiddel, maar als instrument om zo veel mogelijk schade aan te richten. Ook een aanslag op een nucleaire faciliteit valt niet uit te sluiten. De auteur verwijst dan ook naar de plannen van Nizar Trabelsi destijds om de luchtmachtbasis van Kleine Brogel binnen te dringen met als doel wat te sleutelen aan de kernbommen die daar liggen.
Tom Sauer, De strijd voor vrede. En hoe we die kunnen winnen, Polis, 2017, 245 blz., 19,99 euro
Michaël Vandamme
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier