Intensieve zorgen

De gezondheidszorg is een belangrijk thema in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Uitdager Mitt Romney wil zo veel mogelijk vrijemarktwerking om de exploderende kosten te beheersen.

Dit is het derde artikel in een reeks van vier over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ze kwam tot stand met steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.

“Bent u de journalist die schrijft over de gezondheidszorg en de verkiezingen?” Een vrouwenstem klinkt aan de andere kant van de lijn. “Ik wil u absoluut mijn verhaal vertellen, zodat iedereen beseft hoe belangrijk Obamacare is.”

Na enkele weken op de redactievloer van de Philadelphia Inquirer – van waar ik deze reeks schrijf – begint de lokale bevolking me te kennen. Met het thema gezondheidszorg raak ik duidelijk een gevoelige snaar. Iedereen heeft wel zijn mening over de hervormingen van de gezondheidszorg in Amerika en iedereen wil zijn mening met me delen.

Het is moeilijk onverschillig te blijven bij de soms schrijnende toestanden in de Amerikaanse gezondheidszorg. De economie is gebouwd op individuele verantwoordelijkheid, niet op collectieve draagkracht, en dat leidt in sommige gevallen tot drama’s. Tegelijk stevent de mastodont die de Amerikaanse gezondheidszorg is, af op dezelfde financiële klip als West-Europese landen.

Niet verzekerbaar

“Ik lijd aan een latente verlammingsziekte”, vertelt Barbara Stakes, de vrouw die me contacteerde aan de telefoon. “Met medicatie valt de ziekte vrij goed onder controle te houden, maar dan heb ik wel een ziekteverzekering nodig.” En daar wrong de schoen voor de voormalige secretaresse. Enkele jaren geleden ging het bedrijf waar ze werkte failliet. Eerst kon ze nog terecht bij de verzekering van haar man, maar nadat ook hij met pensioen ging, zat Stakes zonder bescherming.

Omdat haar ziekte een zogenoemde vooraf bestaande aandoening was, weigerden de klassieke ziekenfondsen haar te verzekeren. De enige verzekeraar die wel toehapte, vroeg 830 dollar per maand en eiste dat Stakes bij een ziekenhuisopname de eerste 5000 dollar zelf zou betalen. Dat was onbetaalbaar voor Stakes, die tot de lagere middenklasse behoort.

Uiteindelijk bracht de Betaalbare- gezondheidszorgwet – Obamacare – redding. Vanaf begin deze maand heeft Barbara Stakes gezondheidszorg, voor 283 dollar per maand. “Dat is erg geruststellend. Voordien moest ik hopen dat ik geen nieuwe aanval kreeg, want dan zou ik meteen naar de spoedafdeling moeten en dat kon ik niet betalen. Nu weet ik dat de verzekering de financiering op zich neemt.”

Solidariteit ingevoerd

Voorbeelden zoals die van Stakes tieren welig in de Verenigde Staten. Hoewel de Amerikaanse gezondheidszorg de duurste ter wereld is – of misschien wel juist daardoor – hebben ongeveer 50 miljoen Amerikanen geen verzekering. De gezondheidszorg is geprivatiseerd en iedere burger beslist of hij zich wil laten dekken.

Die situatie leidt tot een uit de hand lopende spiraal van kosten. Onverzekerde Amerikanen stellen een doktersbezoek vaak uit tot het te laat is en komen bij noodgevallen in de peperdure spoedafdelingen binnen. Die rekenen de kosten dan weer door naar zij die wel verzekeringen hebben, waardoor de premies duurder worden en nog meer mensen uit de boot vallen.

Aan die situatie wilde president Barack Obama een einde stellen met zijn Obamacare. De wet verplicht iedereen in de Verenigde Staten een gezondheidsverzekering te nemen en verbiedt verzekeraars mensen te weigeren. Daardoor moeten de gezondheidskosten in hun totaliteit dalen, en de gezondheidszorg moet voor iedereen betaalbaar worden. De jongeren die tot nog toe geen verzekering namen omdat ze het niet nodig achtten, betalen nu mee voor de ouderen en de zieken die geen verzekering konden betalen.

Het is een hervorming die Amerika broodnodig had, zegt Mark Duggan, docent aan de Wharton Business School en lid van het comité experts dat Obama adviseerde. “Het is verbijsterend dat we het probleem zo lang lieten aanslepen. Een vijfde van de ouderen heeft geen gezondheidsverzekering en dat was alleen maar toegenomen, als de overheid niet had ingegrepen.” Duggan denkt dat de gezondheidszorg met het nieuwe systeem weer betaalbaar wordt “omdat iedereen in het bad wordt getrokken, er minder geld zal worden verspild aan dure spoedingrepen en er prijzencompetitie zal ontstaan onder de verzekeraars”.

Stijging van de premies

Maar niet iedereen is even enthousiast over de hervormingen. Scott Post, die directeur is bij Blue Cross, de grootste verzekeraar in Pennsylvania, verwacht dat het uiteindelijke kostenplaatje hoger uitvalt. “Ons plan is onze marges intact te houden. Als onze kosten stijgen, vertaalt zich dat in hogere premies voor de klant.”

Het uiteindelijke netto-effect van Obamacare zal volgens hem een lichte stijging van de gemiddelde premie zijn. “De duurste premie mag in de toekomst nog maar maximaal drie keer zoveel kosten als de goedkoopste”, zegt Post. “Als de ratio van de duurste tegenover de goedkoopste verzekering vroeger soms 800 tegenover 100 dollar was, zal die nu naar 600-200 gaan, wat dus neerkomt op een verhoging van de laagste premies.”

Dat is een schrikbeeld voor mensen als Annie Haey, een caissière uit Tampa. Als Afro-Amerikaanse vrouw is ze een overtuigde fan van Obama. Maar als ze naar de gezondheidszorg kijkt, ziet ze de toekomst angstig tegemoet. “Ik heb het geld niet om een verzekering te nemen. Ik hou van de president, maar hij moet me niet vertellen dat ik me moet verzekeren. Ik kan het gewoon niet betalen!”

Concurrentie tussen ziekenhuizen

Ook ziekenhuizen kijken met een bang hart naar de hervormingen. Larry Kaiser, directeur van het Temple-hospitaal in Philadelphia, vreest dat hij met minder inkomsten een betere service moet leveren.

“De overheid zal ons minder geld terugbetalen per ingreep, vooral bij de ouderen die nu nog een overheidsverzekering hebben”, zegt Kaiser. “Dat moeten ze natuurlijk, want de gezondheidskosten rijzen de pan uit. Maar hoe moet ik dat bekostigen? Ik zou graag een marge van 2 tot 3 procent hebben, maar ik vrees dat ik in de toekomst al blij moet zijn als ik break-even draai.”

Door de besparingen ontstaat er volgens Kaiser een concurrentie bij de ziekenhuizen om zo veel mogelijk rijkere patiënten aan te trekken, die bereid zijn meer te betalen per ingreep. Om die patiënten binnen te halen, moeten de ziekenhuizen ook de beste dokters aantrekken, wat tot een opbod in lonen leidt. Hoe dat moet helpen om het systeem in zijn geheel betaalbaar te maken, blijft een open vraag.

Bezuinigen is privatiseren

De uitdager van de president, Mitt Romney, en zijn running mate, Paul Ryan, staan voor een heel andere hervorming van de gezondheidszorg. Zij willen de rol van de overheid in de gezondheidszorg drastisch beperken en rekenen op de vrije markt om de kosten en de prijzen te doen dalen. Obama’s Betaalbaregezondheidszorgwet past niet in die visie en zou onder hun beleid dan ook worden herroepen.

In een volgende stap naar privatisering willen ze ook de programma’s die nu nog door de overheid worden gedragen, op de vrije markt gooien. Gepensioneerden en armen konden tot nog toe rekenen op de door de overheid gefinancierde verzekeringsprogramma’s Medicare en Medicaid. Maar dat systeem zou te duur zijn. Romney en Ryan willen het vervangen door overheidsvouchers, waarbij je per maand een vast bedrag krijgt om een verzekering te zoeken op de vrije markt.

Het voorstel leidde tot heel wat controverse in de Amerikaanse publieke opinie. In een veelbekeken cartoon werd Ryan afgebeeld terwijl hij een bejaarde vrouw in een rolstoel van een klif duwt. Het weerspiegelt het idee dat het vouchersysteem een verzekering voor vele ouderen en armen alsnog onbetaalbaar zou maken.

Toch kunnen Romney en Ryan ook op heel wat sympathie rekenen. Zo vinden Dawn en Chris Rafool, een echtpaar met twee jonge kinderen, dat het van moed getuigt zo’n voorstel op tafel te leggen. Rafool is een financieel consultant en krijgt zijn verzekering van zijn werk. Volgend jaar moet hij meer zelf bijbetalen. “Natuurlijk zullen we ons allemaal wat harder in het zweet moeten werken om onze verzekering te betalen. Maar we moeten ook aan de toekomst denken. Als we onze kinderen niet willen opzadelen met een gigantische schuldenberg, moeten we nu moeilijke keuzes durven te maken.”

Het plan van Romney is financieel helder. Door met vaste vouchers te werken is op voorhand duidelijk welke kosten de overheid heeft. Obama’s plan garandeert dat alle Amerikanen een gezondheidsverzekering krijgen, maar het prijskaartje blijft onduidelijk.

PETER VANHAM IN DE VERENIGDE STATEN

Obama’s plan garandeert dat alle Amerikanen een gezondheids-verzekering krijgen, maar het prijskaartje blijft onduidelijk.

Romney wil overheidsvouchers, waarbij je per maand een vast bedrag krijgt om een verzekering te zoeken op de vrije markt.