Technologie van Gentse start-up OTIV helpt spoorvoertuigen: ‘Voor innovatieve oplossingen kijkt Amerika naar Europa’

OTIV is net terug van Slush, het grootste technologiefestival van Europa in Helsinki. De Gentse start-up stelde er zijn innovatieve rijhulpsystemen en autonome oplossingen voor spoorvoertuigen voor. “Het is een unieke kans om in contact te komen met de grootste investeerders ter wereld.”

Transport is verantwoordelijk voor een kwart van de Euro­pese CO2-uitstoot. Daarvan neemt vrachtvervoer over de weg de hoofdbrok voor zijn rekening. Het spoor vertegenwoordigt amper een half procent. “De push vanuit Europa om meer duurzame transportmiddelen in te zetten, is dan ook groot”, weet Sam De Smet, medeoprichter van OTIV. “Het spoor heeft een aandeel van slechts 18 procent. Een verdubbeling zou wenselijk zijn.”

OTIV wil bijdragen aan de modal shift door spoorwegen aantrekkelijker te maken. Dat doet het jonge bedrijf met de ontwikkeling van autonome technologie. “Daarmee kunnen we het spoor ten volle benutten”, zegt medeoprichter Niels Van Damme. “We ontwerpen assistentiesystemen, technieken voor bediening op afstand en zelfrijdende oplossingen voor trams en treinen. Zowel voor industriële sites en havens, voor steden als voor klassieke spoorlijnen.”

Innovatieve software

De technologie van OTIV combineert sensoren met ­data-analyse en artificiële ­intelligentie (AI) om de omgeving van de voertuigen te scannen. Ze toont realtime het gedrag van bijvoorbeeld voetgangers, fietsers en ­wagens, en bepaalt op basis daarvan de juiste volgende stap voor de tram of de trein. De technologie kan worden toegepast op zowel bestaande als nieuwe voertuigen.

“Artificiële intelligentie kende de voorbije jaren een significante vooruitgang”, stelt Niels Van Damme vast. “De kracht van de AI-algoritmen is sterk toegenomen. We trachten met onze technologie het wiel en het warm water deels opnieuw uit te vinden, maar we kunnen ook terugvallen op de al opgebouwde kennis uit de autosector. De traditionele spoorindustrie hinkt nog wat achterop.”

OTIV ontwikkelt de innovatieve software eigenhandig, maar doet voor zijn sensoren een beroep op bestaande hardware. “Ook die kende de voorbije jaren een aanzienlijke evolutie”, klinkt het. “Hij wordt almaar preciezer en ­efficiënter. Uiteraard configureren wij ze op onze eigen manier, en maken zo het ­verschil.”

Silicon Valley

Het idee achter OTIV ontstond vijf jaar geleden, toen Niels Van Damme na zijn ­studie industrieel ingenieur stage liep in Silicon Valley. “Ik kwam er in contact met de wereldleiders in autonoom rijden, zoals Uber en Google. Maar ik realiseerde me daar dat de snelste en meest impactvolle manier om deze technologie te gebruiken niet op de weg, maar op het spoor is. Twee jaar later – in februari 2020 – was OTIV een feit.”

Handelsingenieur Sam De Smet vormde de perfecte aanvulling op Van Dammes technische profiel. Intussen groeide de ­Gentse start-up uit tot een bedrijf met 25 medewerkers. De kern­activiteiten situeren zich in heel West-Europa. “De Belgische markt is te klein”, stellen de ­oprichters. “Daarom kozen we onmiddellijk voor een Europese focus. Zo kom je al snel uit bij Frankrijk en Duitsland, maar we zijn ook actief in tal van andere landen.”

“Zelfs in de Verenigde Staten is de interesse in onze technologie groot. In tegenstelling tot wat velen denken, gebeurt al een derde van het Amerikaanse vracht­vervoer per trein. Het potentieel voor OTIV is er dus erg groot. Opvallend is trouwens dat Amerika voor innovatieve spooroplossingen richting Europa kijkt. Dat is het omgekeerde van wat in de automotive-industrie gebeurt.”

Klanten

Het klantenbestand van OTIV bevat grote spooroperatoren als het Franse SNCF en het Nederlandse NS. Maar het zijn evengoed trein- en trambouwers en industriële sites, zoals die van de staalproducent ArcelorMittal. Sam De Smet: “Zowel personen- als vrachtvervoer komt in aanmerking voor onze oplossingen, maar in de praktijk staat goederentransport meer open voor ­automatisering. Dat is zeker het geval op industriële sites, waar de vergelijking met andere ge­automatiseerde processen niet
zo veraf is.”

De markt is aanzienlijk en klaar voor disruptie. De vraag naar duurzaam, veilig en efficiënt vervoer is groter dan ooit. “Het is duidelijk dat het spoor daarvoor de beste keuze is”, concludeert Niels Van Damme. “Het inzetten van nog meer trucks op onze overvolle wegen is niet realistisch. Je kunt nog zoveel Oosterweelverbindingen aanleggen als je wil, onze weginfrastructuur loopt tegen haar limieten aan.”

“Treinen en trams autonomer ­laten rijden kan dan de oplossing zijn om de efficiëntie te verhogen, de bezettingsgraad op te krikken en de stiptheid te verbeteren. Overal in Europa hebben spoor­wegen de grootste moeite om bestuurders te vinden. In Duitsland bedraagt hun gemiddelde leeftijd vijftig jaar. Assisterende, op afstand bediende en zelfrijdende oplossingen kunnen dan helpen. Ook de ­recente opmars van nachttreinen heeft wellicht baat bij zulke innovaties.”

Slush

Voor de financiering van zijn ­technologie deed OTIV initieel een ­beroep op eigen middelen en op fondsen van het accelerator­programma imec.istart en het zaaifonds Pitchdrive. Intussen sprongen ook Finindus en Shift Invest, respectievelijk een Belgisch en een Nederlands durfkapitaalfonds, mee op de kar. Strategische partnerships en subsidies moeten eveneens helpen van het jonge bedrijf een toonaangevende speler in ­autonome spoorwegtechnologie te maken.

Ook de deelname aan het tweedaagse Slush-technologiefestival in Helsinki kan daartoe bijdragen. Dat evenement bracht 5.000 oprichters en 3.000 investeerders ­samen onder één dak. OTIV was er aanwezig op uitnodiging van Flanders Investment & Trade.

“We zijn uiteraard opgetogen over het feit dat FIT mee de kar trekt”, zegt Sam De Smet daarover. “Dat is erg belangrijk voor een technologiestart-up in een conservatieve sector. We konden al rekenen op Europese investeerders, maar ­tijdens Slush konden we nog meer waardevolle contacten leggen. Daarnaast is de deelname aan het festival ook een commerciële kans, die kan helpen onze zichtbaarheid te vergroten. Scandinavië kan een belangrijke markt voor ons worden.”