Stéphane Moreau, de Waalse Berlusconi onder vuur

De PS-kopstukken Elio Di Rupo en Laurette Onkelinx willen dat hun partijgenoot , de burgemeester van Ans en de topman van het publiek-private nutsbedrijf Nethys Stéphane Moreau een stap opzij zet. De Luikenaar wordt beschouwd als de spin in het web van het Publifin-schandaal, de intercommunale holding waar de graaicultuur hoogtij viert.

“Stéphane Moreau is een genie. Het is een bijna Shakespeariaans personage. Sommigen durven zijn naam niet eens te vernoemen. Maar ik denk niet dat hij zo snel zal vertrekken.” Aan het woord is een voormalig topadviseur van PS-voorzitters.

De Franstalige socialisten zitten nog maar eens met een politiek-financieel schandaal opgescheept. De voorbije weken is duidelijk geworden dat verschillende lokale Luikse mandatarissen (vooral van de PS, maar ook een aantal van cdH en MR) duizenden euro’s zitpenningen hebben opgestreken voor nepvergaderingen bij de Luikse intercommunale holding Publifin. Rond Publifin heeft zich een zeer ingewikkeld kluwen van intercommunales en privaat-publieke instellingen gevormd dat uitgegroeid is tot een soort van bancontact voor Luikse politici, vooral van PS-signatuur. De centrale figuur in dat web is Stéphane Moreau, de topman van Nethys (een operationele dochter van Publifin) en de PS-burgemeester van de Luikse gemeente Ans.

PS-voorzitter Elio Di Rupo, die gezien de slechte peilingen van zijn partij een nieuw financieel schandaal (zoals in Charleroi in 2005) kan missen als kiespijn, wil dat de verantwoordelijken voor de Publifin-affaire ter verantwoording worden geroepen. Kamerfractieleider Laurette Onkelinx riep Moreau op een stap opzij te zetten. Ofwel kiest hij voor zijn mandaat als burgemeester van Ans, ofwel voor zijn zakelijke activiteiten. Aangezien Moreau bij Nethys per maand evenveel verdient als hij jaarlijks opstrijkt als burgemeester (80.000 euro) lijkt de keuze snel gemaakt.

In navolging van André Cools

Maar Moreau laat zich gemakkelijk opzij duwen. Hij is wellicht de machtigste sociaaleconomische figuur in het Luikse. Via zijn publiek-privaat bedrijf Nethys is hij een almachtige figuur in de energiesector (via elektriciteitsdistributie in het Luikse), de media en telecom (via VOO, BeTV en de krantengroep Vers l’Avenir) en als investeerder (Nethys Invest).

Moreau bouwde zijn netwerk uit in navolging van de Luikse PS-peetvader André Cools. Om de Luikse economie na de staalcrisis een boost te geven richtte hij een netwerk van intercommunales en holdings op. De jonge Moreau leerde de knepen van het vak op PS-kabinetten en stapte in 2005 in de wereld van de Luikse intercommunales, toen hij aan het hoofd kwam van de voorganger van Nethys, de intercommunale Tecteo /Association Liègeoise d’Electricité of ALE. Moreau bouwde Tecteo om tot een machtige economische machine. De intercommunale was actief in de distributie van gas en elektriciteit, in de media- en internetsector, produceert windenergie en heeft een belang in de Luikse luchthaven. Een greep op de Waalse economie die Moreau bijna onaantastbaar maakt.

In de loop van de jaren bouwde hij de bedrijfsactiviteiten gestaag uit. In 2013 kocht hij de regionale krantentitels L’Avenir van Corelio over. Daarmee werd Moreau een echte mediamogol. Via de Waals-Brusselse kabeloperator en via de Franstalige televisiezender BeTV was de intercommunale al verankerd in het Franstalige medialandschap. Charles Michel, toen nog voorzitter van de liberale MR die in Wallonië in de oppositie zat, vond het niet kunnen dat een PS-topper op die manier het Waalse medialandschap domineerde. Hij sprak van een “berlusconisering van de Waalse economie”.

Geen controle, met dank aan Voeren

Moreau mag dan al op de grens tussen publiek en privé actief zijn, hij vindt dat hij aan niemand verantwoording is verschuldigd. Hij dekte zich juridisch in door in zijn intercommunale Brusselse gemeenten en zelfs een Vlaamse (Voeren ) aan te trekken, waardoor zijn bedrijfjes niet meer onder Waalse voogdij vielen.

Ondertussen dikten de verhalen aan over de graaicultuur bij Moreau en zijn entourage. Vervelend voor zijn partij, de PS, die in 2013 als federale regeringspartner maanden op de barricades stond om te eisen dat overheidsmanagers maximaal 290.000 euro per jaar mogen verdienen. Als een van de meest succesvolle ondernemers uit de eigen PS-stal weigerde Moreau te communiceren over zijn royale verloningspakket.

Ook raakte bekend dat Moreau in 2011 de Grote Prijs Formule 1 van Abu Dhabi bijwoonde op kosten van de Zwitserse bank UBS. De kosten voor de reis met het vliegtuig moest Moreau zelf betalen maar daar paste hij een mouw aan: hij kon die reiskosten inbrengen bij zijn intercommunale onder het mom dat er in Abu Dabi enkele werkvergaderingen hadden plaats gevonden.

De Pergola-affaire

En dan was er nog de Pergola-affaire: In het voorjaar van 2010 waaide een boom op een stuk grond van Moreau om en beschadigde hij een pergola van de buurman. De herstellingskosten liepen op tot 53.000 euro. Moreau bleek niet verzekerd te zijn voor de schade, maar na het voorval tekende hij een verzekeringspolis bij Ethias waardoor hij plots wel gedekt was.

Journalisten die kritisch waren over de financiële verspilling van Moreau werden onder druk gezet. Le Soir kreeg vier jaar geleden een miljoenenclaim in de bus toen een journalist schreef dat het Luikse gerecht geïnteresseerd is in reizen die Moreau samen met Alain Mathot (PS), de burgemeester van Seraing, naar Las Vegas maakte op kosten van BeTV. En in 2008 kwam bij het gerecht een anonieme klacht binnen over betwistbare Tecteo-uitgaven. Zoals het gebruik van het oude wagenpark van VOO voor PS-verkiezingscampagnes. Of de aankoop van een Audi A3 voor een vriendin van Moreau. Er volgden huiszoekingen, maar de CEO van Nethys/Tecteo bleef buiten schot.

De Brutus van Daerden

Moreau staat bekend als een harde, ook politiek. Met de steun van PS-dissidenten zette hij in 2011 in Ans zijn oude mentor, burgemeester Michel Daerden, opzij. Wijlen Daerden vergeleek Moreau toen met Brutus, die zijn stiefvader Julius Caesar hielp te vermoorden. Waarop Moreau: “Ik ben nooit een koorknaap geweest.”

Maar de heisa rond Publifin lijkt hem te veel te worden. Woensdag werd Moreau met hartproblemen in het ziekenhuis opgenomen. Is het tijdperk van de graaiende Luikenaar voorbij? Kenners van de Luikse sociaaleconomische wereld zeggen dat Moreau zich niet zomaar naar de slachtbank zal laten leiden. Wellicht zal hij zijn banden tussen zijn privé-activiteiten van Nethys en de publieke taken (energievoorziening) doorknippen. Maar ondertussen is hij wel schatrijk geworden op de kap van de Luikse burger. De buitensporige winsten die Nethys realiseerde, waren het gevolg van de te hoge elektriciteitsprijzen die de Luikenaars moesten ophoesten. Die winsten maken het mogelijk andere verliezen zoals die bij VOO weg te werken. De politicoloog François Gemenne had het onomwonden over “maffiapraktijken”. Hij heeft ondertussen een – zeer voorspelbare – klacht van Moreau aan het been.