Start-up Kult brengt gezonde frisdrank in de supermarkt

Gefermenteerde dranken als kefir en kombucha duiken steeds meer op in de horeca en de retail. De Belgische start-up Kult verkoopt als eerste zijn fruitkefir in het hele land in de Delhaize-supermarkten en breidt uit naar het buitenland. “Kefir is toegankelijker dan kombucha.”

Gefermenteerde frisdranken zijn al lang te verkrijgen in biowinkels en nu verschijnen ze ook almaar meer in de gewone supermarkten. Er zijn twee hoofdvariëteiten. Kombucha – de meest bekende – en kefir.

“Kombucha gaf mij de eerste inspiratie”, zegt Mathilde Riga, de oprichtster van Kult, een Brusselse start-up die drankjes op basis van fruitkefir aanbiedt. De onderneemster ontdekte de producten in Engeland, waar ze haar masteropleiding bio-ingenieur volgde en waar de schappen al vol lagen met dit soort gefermenteerde dranken.

Gepassioneerd door wetenschap en lekker eten besloot de jonge onderneemster – amper 25 toen ze in 2020 haar bedrijf oprichtte – de markt te bestuderen.

Riga: “Op dat moment waren er niet veel producten in de schappen in België, al begon kombucha wel naam te maken. Kombucha wordt gemaakt van thee, waardoor het zuurder is dan kefir. Wij geloven dat de smaak van kefir toegankelijker is dan die van kombucha.”

Minder suiker

Hoewel gefermenteerde drankjes een nieuwigheid lijken te zijn, worden ze eigenlijk al duizenden jaren geconsumeerd. Wellicht vindt kefir zijn oorsprong in de oudheid, in de Kaukasus. Eerst werd het gemaakt van schapen- of koemelk, die in een leren zak werd gegoten. Daar werden kefirkorrels , een soort zuurdesem, aan toegevoegd. Vervolgens liet je het drankje twee dagen staan, af en toe schudden, en het was klaar voor gebruik.

Tegenwoordig zijn er twee soorten kefir, een versie op basis van melk en een andere met water en vers of gedroogd fruit. Die laatste versie maakt Kult. “Het uitgangspunt is citroenwater waaraan we rietsuiker en kefirkorrels toevoegen”, legt Mathilde Riga uit. Tijdens de fermentatie zetten die korrels de suikers om in een organisch zuur, wat de drank een vrij milde smaak geeft.” Daardoor is de hoeveelheid suiker vier keer lager dan in traditionele frisdranken, is de claim. Dat is volgens Riga een van de redenen voor het succes van gefermenteerde dranken.

De omvang van de kefirmarkt werd in 2019 geschat op 1,23 miljard dollar, en zal in 2027 naar verwachting 1,84 miljard dollar bedragen. De markt wordt gestimuleerd door de groeiende aandacht voor preventieve gezondheidszorg, waar ook probiotische voedingsmiddelen op inspelen. Het oude continent, een late bekeerling, kent nu de snelste groei in de verkoop. Vooral omdat het gebruik van probiotica nu door veel artsen wordt aanbevolen en onderdeel is geworden van de gewoonten in huishoudens.

Supermarkt

Voor de productie werkt Kult samen met een Antwerpse brouwer. Jaarlijks wordt daar 750 hectoliter kefir gebrouwen, goed voor 250.000 flesjes en blikjes. Tussen 2022 en 2023 verdrievoudigde Kult zijn omzet dankzij nieuwe klanten in binnen- en buitenland. Dit jaar verwacht de start-up 1 miljoen euro omzet te maken, wat zou overeenkomen met 2.500 hectoliter kefir. Het bedrijf sloot onlangs een partnerschap met Delhaize, waardoor de drankjes in heel het land in de diens supermarkten liggen. Het aantal verkooppunten in België en Nederland stijgt zo tot 700.

De start-up breekt zo nog meer uit de niche van de biowinkels, waar het eerst op inzette omdat die open staan voor innovatie. “We voelden geen crisis in de biosector, maar dat komt ook omdat we tegelijkertijd het aantal verkooppunten bleven uitbreiden”, zegt Mathilde Riga. Kult is ook in de horeca te verkrijgen, met een focus op lunch-on-the-go. De drankjes worden aangeboden in ketens als Delitraiteur, Jeanbon, Knees To Chin, Makisu, Mix of Bon with Love. “Voor mij vullen horeca en retail elkaar aan”, zegt Mathilde Riga, die wijst op het belang van horeca om een product bekend te maken.

Om door te groeien was de stap naar de grootdistributie onontbeerlijk. Vandaar de samenwerking met Delhaize. “Maar het was essentieel dat dit zou gebeuren met respect voor onze marges, dat was voor ons een discussiepunt”, verwijst Mathilde Riga naar prijsdruk die spelers in de voedingsindustrie ervaren als gevolg van de gestegen inflatie.

Blikjes

In Nederland verdeelt de biodistribiteur Udea de drankjes van Kult – onder meer in zijn Ekoplaza-winkels – en dit voorjaar komt Kult ook in Zwitersland op de markt. Nederland en Zwitersland tellen weinig lokale kefirproducenten. In Frankrijk is dat anders, daarom doet Kult daar eerst een test in de horeca.

Aanvankelijk werd Kult alleen in flesjes verkocht, maar Riga werd geconfronteerd met twee beperkingen. Op grote schaal flessen produceren is ingewikkeld, en bovendien hebben ze een vrij korte houdbaarheidsdatum, vier maand tegenover achttien voor een blikje. “Omdat blikjes gepasteuriseerd worden, bevatten ze geen levende bacteriën, maar behouden ze wel de zuren die ontstaan door fermentatie. Die zuren zijn goed zijn voor de spijsvertering”, legt Mathilde Riga uit. Met kefir in blik biedt Kult een alternatief dat voldoet aan de behoeften van zowel supermarkten als de horeca. “De verpakking is lichter en ideaal voor onderweg”, zegt de bio-ingenieur.

De start-up heeft verschillende smaken ontwikkeld om aan de groeiende vraag van consumenten te voldoen. Het origineel wordt aangevuld met smaken als yuzu – een citrusvrucht uit het Verre Oosten –, gember en rozemarijn, chai en hibiscus, passievrucht, en gember en citroen. “In de toekomst zullen we ook seizoensgebonden smaken ontwikkelen en het aantal formaten uitbreiden”, voegt Mathilde Riga toe.

Riga wijst er ook op dat alle ingrediënten biologisch zijn en dat de drank volledig in België wordt geproduceerd en gebrouwen. Is het een duur product? “We zijn duurder dan traditionele frisdranken”, geeft de onderneemster toe. “Maar er komt een echt brouwproces bij kijken. Het is meer dan een simpel mengsel van water, CO2, suiker en smaakstoffen.”