Kijk binnen bij Calcutta in Sleidinge: Vlaams tapijt met een Amerikaans kantje

In de oudste textielfabriek van het land rollen wasbare en opvouwbare tapijten van het weefgetouw.

Gent heeft zijn Moscou, Sleidinge zijn Calcutta. In het geval van Sleidinge gaat het niet over een wijk maar over de oudste nog actieve textielfabriek van het land. Hoe krijgt een fabriek in een Oost-Vlaams gehucht de naam van een Indiase miljoenenstad? “In 1848 startte de Gentse handelaar Pierre-Bernard Dobbelaere met een weverij”, vertelt Luc Perquy, business develop manager bij Calcutta. “Jute, een van de grondstoffen voor zijn textiel, haalde Dobbelaere uit India. Op de balen stond in het groot ‘Calcutta’, de plaats van herkomst. De dorpsbewoners en de arbeiders hadden het al snel over de Calcutta als het over de fabriek ging.”

De jute werd onder meer gebruikt voor het weven van zeilen. Met de opkomst van de stoomschepen verdween een belangrijke afzetmarkt voor het bedrijf. Het schakelde over naar technisch textiel. In de twintigste eeuw begon het bedrijf zich toe te leggen op stoffen voor interieurdecoratie.

In 2019 nam de textielondernemer Christof Vermeersch het noodlijdende Calcutta over. “Het bedrijf beschikte over veel technische expertise, maar had het moeilijk om die te vermarkten”, stelt Perquy. Nu spitst Calcutta zich toe op drie productlijnen: technisch textiel, akoestische wandbekleding en rolgordijnen op grote breedte.

In 2020 begon Calcutta met de productie en de ontwikkeling van wasbare en opvouwbare tapijten onder de naam Jackie and the Fish. Die merknaam is een verwijzing naar Jackie Kennedy, zegt Luc Perquy: “Zij stond bekend als een stijlicoon. Vandaag zou ze een influencer kunnen zijn.” En the fish? “Dat zijn wij allemaal, de ‘volgers’ van Jackie, zeg maar.”

In 2022 nam Vermeersch ook Annabel Textiles in het nabijgelegen Mariakerke over. In 2021 realiseerde Calcutta Home Fashion Group een omzet van 10 miljoen euro. De groep biedt werk aan een zeventigtal mensen.

1. Grondstof: polyestergaren

Jackie and the Fish maakt tapijten uit één materiaal: polyestergaren. “Het zijn dus monomateriaalproducten. Dat is belangrijk met het oog op recyclage”, vertelt Luc Perquy. “Aan het einde van hun levensduur zullen we de tapijten kunnen terugnemen, om ze te versnipperen en te verwerken tot nieuwe polyesterdraden. Dat doen we nu al met restjes na het snijden.”

“Een andere kwaliteit van polyester is dat het heel sterk als textiel aanvoelt, en er ook zo uitziet”, vult Luc Perquy aan.

2. Weven en printen

Weven is eigenlijk het loodrecht vervlechten van twee draden, de kettingdraad en de inslag. Grote bobijnen polyester worden vanaf de kop van het weefgetouw door de installatie getrokken. “In het textieljargon noemen we dat de boom of de ketting scheren”, legt Luc Perquy uit. “De bobijnen hebben een lengte van dertig tot zestig meter. Langs de zijkant van het weefgetouw worden de inslagdraden door de ketting gejaagd. We gebruiken verschillende soorten inslagdraden, om een zeker reliëf te geven aan het tapijt. De ketting en de inslag resulteren samen in een doek, waarop vervolgens computergestuurd de gewenste tekening wordt ingekleurd. Dat gebeurt met inkt op waterbasis.”

3. Snijden

De grote doeken van dertig tot zestig meter lang zijn nu klaar om op maat gesneden te worden. De collectie van Jackie and the Fish omvat zeven standaardmaten. “Dat snijden is nog een manueel proces”, vertelt Perquy. “We gebruiken een verwarmde schaar. Door die warmte smelt het polyester lichtjes, zodat het mooi heel blijft aan de rand.”

4. Stikken en even laten rusten

Na het snijden wordt nog een rood signatuurlint aan het tapijt gestikt. Vervolgens mag het tapijt rusten en ontspannen. “Dat ontspannen mag je letterlijk nemen”, zegt Luc Perquy. “Tijdens het weven worden spanningen opgebouwd in de draden. Door het tapijt eventjes te laten rusten, verdwijnt die spanning. Het tapijt neem dan zijn precieze vorm en afmeting aan. Dat gaat over een paar millimeters verschil.”

5. Plooien en verpakken

De tapijten van Jackie and the Fish worden niet opgerold maar geplooid. “Plooien doen we altijd in de richting van de inslag”, zegt Perquy. “Dat levert het mooiste resultaat op. Als je het plooit in de richting van de schering, zul je een zekere weerstand ervaren.” De geplooide tapijten passen in dozen van 40 bij 40 centimeter of van 40 bij 60 centimeter. Eerst wordt het tapijt in zijdepapier gewikkeld en licht besprenkeld met een oranjebloesemgeur. De operator legt in de doos ook nog een antislip-ondertapijt.

6. Verzenden in een doos

Het opvouwen van de tapijten biedt een groot voordeel tegenover het meer gebruikelijke oprollen van klassieke tapijten: het vergemakkelijkt het transport en de levering. “Opgerolde tapijten nemen veel plaats in en zijn lastig om te dragen. Met als gevolg dat de courante koerierdiensten ze soms niet aanvaarden of heel hoge prijzen vragen”, zegt Luc Perquy. “Met onze dozen geraken koerierdiensten vlot bij de eindklant zonder dat ze grote vrachtwagens moeten inzetten. Zeker in de stadscentra is dat interessant.”