In 2018 worden minder baby’s geboren

De bevolkingsgroei vertraagt. In 2018 worden minder baby’s geboren. Dat is al heel lang geleden.

In de moderne geschiedenis was er één constante: er zijn altijd meer baby’s. Zelfs toen de wereldwijde vruchtbaarheid vanaf 1960 begon te dalen, bleef het aantal vrouwen sneller groeien en dus ook het aantal baby’s.

Het geboorteaantal daalde lichtjes in de jaren zeventig en weer in de jaren negentig, maar dat waren onbeduidende onderbrekingen van een steile stijging.

Nu bereikt de wereld de top. Demografen van de VN schatten dat er in 2018 140,89 miljoen geboortes zullen zijn. Dat zijn er 61.000 minder dan in 2017 (zie grafiek). De zuigelingenpopulatie zal naar verwachting nog ettelijke jaren krimpen om dan weer iets te stijgen voordat ze eind jaren 2040 haar top bereikt op 1,5 procent boven het huidige niveau. De bewegingen naar boven en onder zullen waarschijnlijk subtiel zijn en we weten verontrustend weinig over sommige grote landen. Het recentste bevolkingsonderzoek in Congo dateert van 1984.

De hummeltjes van 2018 zullen er anders uitzien dan vroeger. Azië zal zoals gewoonlijk goed zijn voor meer dan de helft van alle baby’s, maar toch maar net. Het continent is zijn status als de grootste kraamkamer aan Sub-Saharaans Afrika aan het verliezen.

In 1990 werd nog maar 19 procent van de baby’s in Afrika geboren. In 2018 wordt dat 31 procent. Als de VN gelijk heeft, zullen er eind jaren 2050 meer Nigeriaanse dan Chinese kinderen geboren worden. Het is een vroeg teken van een van de grote trends van de eeuw: de afrikanisering van de wereldbevolking.

Mensen die zich zorgen maken over de bevolkingsgroei waren ooit geobsedeerd door Azië. Paul Ehrlichs boek De bevolkingsbom uit 1968 deelt India een hoofdrol toe. Maar het Indiase geboortecijfer is ingezakt. Het land zweeft al in de buurt van het niveau van zijn ‘vervangingsvruchtbaarheid’, dat in rijke landen iets onder de 2,1 geboortes per vrouw ligt, maar in India iets hoger is.

Bangladesh en Mexico produceren misschien al te weinig baby’s voor een natuurlijke bevolkingsgroei. Brazilië en Iran zitten duidelijk onder dat peil, net als alle Europese landen en de Verenigde Staten.

Nieuwe migratiepatronen

Als de baby’s van 2018 opgroeien, zullen ze aanleiding geven tot nieuwe migratiepatronen. Omdat Midden-Amerika minder kinderen produceert, zou de druk op de zuidgrens van de Verenigde Staten moeten afnemen. Daarentegen zal de druk van Afrika op Europa zwaarder worden.

Maar de immigratieroute om echt in de gaten te houden is die van de steeds kinderrijkere Afrikaanse naar de snel vergrijzende Aziatische landen.

In veel opzichten is de geboortevertraging goed nieuws. Een hoog geboortecijfer kan erop wijzen dat vrouwen geen controle over hun zwangerschap hebben omdat het ze ontbreekt aan goede contraceptie of omdat ze thuis niets te zeggen hebben.

Voor regeringen betekenen minder geboortes minder kinderen om te onderwijzen. Maar de trend duidt ook op nieuwe problemen. In de steden van India wemelt het al van de vruchtbaarheidsklinieken.

Sommige houden zich ook bezig met het illegaal aborteren van ongewenste meisjes, maar vele ervan helpen koppels die geen baby’s wilden toen ze carrière maakten en nu moeite hebben om ze te krijgen. Wat ooit een probleem van het rijke Westen was, rukt nu wereldwijd op.