Hoe Belgische climatetech de wind in de zeilen heeft

De strijd tegen de klimaatverandering is niet alleen een zaak van duurzame energie op te wekken en daarvan zo weinig mogelijk te besparen. Het is ook een zaak van continue innovatie en de vruchten daarvan naar de markt te brengen. Veel jonge ondernemers zien er brood in, ook in België.

Het Britse 5ire is een eenhoorn, een jong techbedrijf dat meer dan 1 miljard dollar waard is. Het werkt aan een duurzame blockchain. Het Franse CO2-managementplatform Sweep haalde vorig jaar 73 miljoen dollar op en heeft met Julien Denormandie een vroegere Franse minister van Voeding en Landbouw als chief impact officer. Het Zweedse Volta Trucks maakt elektrische trucks die met één batterij 200 kilometer kunnen rijden, en het Zwitserse Climeworks pioniert met technologie om CO2 uit de lucht te halen.

Het zijn enkele van Europa’s meest veelbelovende en snelgroeiende climatetechs, bedrijven gespecialiseerd in technologie om de klimaatdoelen te halen. Uit het toonaangevende Atomico-rapport over de Europese techsector blijkt dat de VN-duurzaamheidsdoelstelling 13 – over klimaatactie – de SDG is die het meeste start-upkapitaal kreeg. “2022 was in Europa een recordjaar voor climatetech, hoewel techbedrijven dat jaar minder kapitaal ophaalden dan het jaar ervoor”, zegt Frederik Tibau, expert digitale innovatie & groei bij de technologiefederatie Agoria. “Enkele trends voor 2023 zijn bedrijven die het energieverbruik terugdringen, technologie om zich aan te passen aan de klimaatverandering, restwarmterecuperatie en mobiliteit.”

Vaak voel ik bij impactondernemers een soort van verontwaardiging als motivatie. Het zijn ondernemers die weigeren te aanvaarden dat er in hun sector geen oplossing is’ Gert Linthout, Ray & Jules

Dankzij nieuwe wetgeving

Ook in België groeit climatetech (zie kader Tien Belgische climatetechs). Hun prestatites zijn niet te vergelijken met de toppers uit Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, maar steeds meer namen doen een belletje rinkelen. En vooral, er is vers bloed op komst. “In onze applicatierondes begint duurzaamheid de norm te worden”, verwijst Dirk Lievens naar de calls om toegelaten te worden tot Start it @KBC. Die accelerator is het grootste start-upnetwerk van het land, Lievens is er businesscoach en de specialist in onder meer climatetech.

Covid was het kantelpunt, zegt Lievens: “De jongste vier jaar zien we het aantal purpose-gedreven start-ups ieder jaar stijgen. Het gaat al lang niet meer om de geitenwollensokkenonderzoeker die vanuit idealisme iets wil doen, maar om ondernemers die technologie gebruiken om de klimaatdoelen te realiseren.” Een belangrijke motor is dat de wetgeving en de Europese langetermijnstrategie Green Deal ondernemers kansen bieden. “Toen een bedrijf als de taxi-app Uber werd opgericht, was wat zij deden juridisch niet in orde”, zegt Dirk Lievens. “Nu is het omgekeerd: door de Green Deal en nieuwe wetgeving zien ondernemers mogelijkheden om met iets nieuws te beginnen.”

Impact op hele sector

Een van die climatetechondernemers in het netwerk van Start it@KBC is Gert Linthout. Hij is een medeoprichter van Ray & Jules, dat nieuwe technologie ontwikkelde om koffiebonen te roosteren op zonne-energie. Linthout ziet Ray & Jules als een hefboom om de koffiesector een duw richting duurzaamheid te geven: “Heel wat kmo’s of sectororganisaties hebben de ervaring of de focus niet om dat te doen. Het is belangrijk dat een sector ook wordt gevoed van buitenaf. Er is ook veel risicoaversie. Niemand wil de eerste zijn.”

“Daarom werd Ray & Jules doelbewust de eerste in de koffiewereld”, zegt Gert Linthout. “Climatetech gaat vaak over energie, is dikwijls gerelateerd met de productieketen en de logistiek, en is veelal iets van kostenvermindering. Maar innovatie komt vaak vanuit de markt, denk aan Tesla. De link tussen climatetech en de markt is belangrijk. Met Ray & Jules zijn we daarom naar de eindklant gestapt. Wij verkopen koffie, terwijl we eigenlijk de marktstandaard willen veranderen. Omdat niemand de eerste wil zijn, hebben we zelf een koffiebedrijf opgericht om te tonen dat het kan.”

Duurzame ondernemers moeten vaak compromissen sluiten zodra ze hun product of dienst lanceren. Het is niet makkelijk om honderd procent duurzaam te zijn, zegt Dirk Lievens van Start it@KBC: “Als start-up is het moeilijk om het proces volledig circulair te maken. Je kunt niet zomaar de hele industrie circulair maken, je moet keuzes maken.” Toch is de impact op de sector cruciaal. “Vaak voel ik bij impactondernemers een soort van verontwaardiging als motivatie”, zegt Linthout, die naast Ray & Jules samen met zijn vrouw ook het circulaire bedrijf Mic Mac Minuscule aanstuurt. Hij verwijst naar Resortecs, dat nieuw naaigaren en een oven ontwikkelde om kleren beter te kunnen recycleren. “Het zijn ondernemers die weigeren te aanvaarden dat er in hun sector geen oplossing is. Ze gebruiken hun creativiteit om die oplossing mogelijk te maken.”

Verenigde Staten

Hoe meer de climatetechbedrijven groeien, hoe groter hun impact wordt. Lang werd gedacht dat Europa wereldwijd de leiding zou nemen in climatetech met zijn groeistrategie Green Deal en een vooruitstrevende klimaatwetgeving. Maar met de Inflation Reduction Act (IRA) pakten de Verenigde Staten uit met een stevige klimaatwet. De Ierse ondernemer John Collison, die vanuit de Verenigde Staten zijn succesvolle fintech Stripe leidt, legt in het techrapport van Atomico uit hoe de Europese overheden kunnen helpen om de climatetech te helpen groeien. Ze kunnen bijvoorbeeld meer overheidsinvesteringen duwen naar bedrijven die CO2 verwijderen, ze kunnen hun rol als klant voor die bedrijven spelen, of CO2-verwijderingstechnologie van hoge kwaliteit promoten.

Hoe groot de investeringen zijn, is één zaak, maar over financiering op zich hoeven de climatetechbedrijven zich volgens Frederik Tibau van Agoria relatief weinig zorgen te maken. “Bedrijven die dit soort technologie ontwikkelen, zullen sowieso gefinancierd worden. Het aandeel van start-ups die werken aan climatetech wordt groter, ook omdat Europa sinds enkele jaren zwaar inzet op duurzaamheidsdoelstellingen.”