Het probleem-Peeters: zijn partij, zijn persoon, zijn entourage

De voorbije maanden vervelde vicepremier Kris Peeters (CD&V) van verdediger van ondernemend Vlaanderen tot links geweten van de federale regering. Hoe komt dat?

CD&V voert bij monde van Kris Peeters nu al een tijd een linkse oppositie in deze regering. Daarvoor zijn drie verklaringen. Ten eerste: Kris Peeters moet de rol spelen die de partij hem oplegt: het linkse geweten van de regering. Ten tweede: hij is gefrustreerd omdat hij niet meer de ‘numero uno’ is die hij als Vlaams minister-president was. Ten slotte is zijn directe entourage verschillend van zijn netwerk in de Unizo-periode.

Zijn vroegere achterban heeft moeite met de positionering van de federale minister van Werk. “Bij ondernemers neemt de kritiek op hem toe”, klinkt het in werkgeverskringen. Peeters’ rol als het linkse geweten van de regering was al voor nieuwjaar duidelijk toen een aantal scherpe kanten van het strengere brugpensioen en tijdskrediet onder zijn impuls werd afgevijld. Het optreden van Peeters veroorzaakte wrevel bij de coalitiepartners. De bijsturingen van onder andere het brugpensioen verkocht Peeters als sociale toegiften van de regering. Terwijl de afspraak binnen de meerderheid was dat daarover zou worden gediscussieerd door de sociale partners, maar dat niets beslist was.

Dan was er het sociaal akkoord. In tegenstelling tot het regeerakkoord dat duidelijk een loonstop voor de periode 2015-2016 vooropstelde, gaf de federale regering de sociale partners in januari toch ruimte om loonsverhogingen toe te kennen. Het resultaat is dat de indexsprong behouden blijft, maar dat in 2016 een loonstijging van 0,8 procent mogelijk is. Voor zijn rol in het afsluiten van dat sociaal akkoord krijgt Peeters wel goede punten, ook van de werkgeverszijde. Een lid van de groep van Tien: “Ik had nooit gedacht dat we met de huidige partners een akkoord zouden bereiken. Dat is de verdienste van Kris Peeters.” Bij de coalitiepartners is men nu wel bevreesd dat Peeters in opdracht van CD&V het taxshiftdebat zoveel mogelijk zal proberen te verengen tot het invoeren van een vermogens(winst)belasting.

Alleen aan de top

Dat de vicepremier vaak op een spookrijder in de eigen regering lijkt, heeft niet alleen te maken met de CD&V-strategie. Er is ook de persoon Kris Peeters, die het moeilijk kan aanvaarden dat hij niet langer het onbetwistbare nummer één is. Dat was hij zowel bij Unizo als in de periode dat hij Vlaams minister-president was (2007-2014). Peeters, die tijdens de federale formatie lange tijd voorbestemd leek om premier te worden, moet zich nu tevreden stellen met het vicepremierschap wat tot frustratie leidt.

Ook opvallend is zijn gewijzigde entourage. Toen hij Vlaams minister-president was, kende de omgeving van Peeters het bedrijfsleven op haar duimpje. Er was huidig minister van Justitie Koen Geens, voormalig zakenadvocaat, die vanaf 2007 kabinetschef werd van Kris Peeters. Geens kende Peeters al van in diens Unizo-periode. Ook Marianne Thyssen hoort tot de rechtervleugel van CD&V.

Als minister-president was hij bezorgd over het behoud van de tewerkstelling, vooral bij multinationals. Peeters trok de kaart van ondernemend Vlaanderen. “Het was vaak frustrerend voor Kris Peeters, want het loonkostenbeleid was grotendeels federaal. Hij kon er niet veel aan doen”, zegt een Vlaamse captain of industry. “De sluiting van Ford Genk in 2012 heeft hem echt aangegrepen. Peeters heeft toen zware druk uitgeoefend op premier Di Rupo om een competitiviteitspact af te sluiten.”

Andere entourage

Het moet gezegd: de afbouw van de loonkostenhandicap is een prioriteit van de regering-Michel. Maar ook hier heeft Kris Peeters een bocht gemaakt in vergelijking met zijn Unizo-periode of zijn periode als Vlaams minister-president. Toen in december bekend raakte dat de Belgische loonhandicap was gedaald, was Peeters er als de kippen bij om te verklaren dat er marge was voor loonstijgingen. En vorige week kwam het nog tot een aanvaring met N-VA-kamerlid Zuhal Demir over het feit dat het wetsontwerp over de indexsprong nog niet was ingediend.

Wat is hier gaande? De entourage van Peeters is sterk ACW-gekleurd. Kabinetschef Eddy Peeters komt uit de ACW-stal. Een van de directeurs, Bart Ooghe, heeft eerder een Boerenbond-etiket maar een andere directeur, Peter Vansintjan, is een echte ACV’er en oud-kabinetschef van Joëlle Milquet (cdH). Hij is de man die in de interkabinettenwerkgroepen op de rem staat. De concrete invulling van allerlei maatregelen probeert hij naar links te doen opschuiven.

Het volledige portret van Kris Peeters kunt u vandaag lezen in Trends