Herbert Diess (de nieuwe CEO van Volkswagen): beenharde saneerder en vakbondsvriend

De benoeming van Herbert Diess tot CEO van VW Groep is een grote verrassing, ook al was de man al geruime tijd als de kroonprins naar voren geschoven. Hij wil de grootste autogroep van de wereld versneld naar het elektrische tijdperk loodsen.

Met de aanstelling van Herbert Diess tot nieuwe CEO deed Volkswagen Groep haar reputatie weer alle eer aan. De machtswissel kwam ogenschijnlijk als een totale verrassing. Zijn voorganger, Matthias Müller, kreeg amper een dag vooraf het bericht dat hij mocht opstappen. Nog meer leden in het directiecomité bleken niet op de hoogte. Laat staan de 642.000 werknemers van de autobouwer.

Achter de schermen was de machtswissel goed voorbereid. Herbert Diess kreeg groen licht van de drie machtspijlers van de Volkswagen Group. De referentieaandeelhouders en de families Piëch en Porsche hopen dat Diess zijn reputatie van beenharde saneerder kan waarmaken en de winstmarges en dividendenstroom via de beursgenoteerde autogroep voort kan verhogen.

Voor de deelstaat Nedersaksen, die een belang van 20 procent in VW Groep heeft, en zijn minister-president Stephan Weil (SPD) had Matthias Müller zich onmogelijk gemaakt na een interview in het Duitse weekblad Der Spiegel. De afscheidnemende CEO vergeleek een loondrempel van 5 miljoen euro per jaar met DDR-praktijken.

Diess kreeg bovendien steun uit vakbondshoek. Die is cruciaal in een onderneming waar de werknemers de helft van de zitjes in de raad van bestuur hebben. Dat zag er anderhalf jaar geleden nog helemaal anders uit. De machtige vakbondsbaas Bernd Osterloh sabelde Herbert Diess toen neer in een open brief. “Diess is bijzonder asociaal. Hij breekt voortdurend zijn woord. Hij komt afspraken niet na.” Enkele weken later trakteerden werknemers Diess op minutenlang boegeroep toen hij besparingsplannen ontvouwde.

Gevormd bij BMW

Het pleit voor de nieuwe CEO dat hij de machtige vakbondsbaas Osterloh aan zijn kant kreeg. “Efficiëntie is belangrijk, maar goede afspraken zijn nog belangrijker”, leerde Diess uit het dispuut. Hij staat bekend als veeleisend en bikkelhard in de omgang. Van 1999 tot 2015 werkte hij bij BMW. De ingenieur machinebouw maakte er naam met een doorgedreven efficiëntieverhoging van de productie. Aan leveranciers gunde hij 4 miljard euro minder inkomsten. Zelf omschreef hij die methode als ‘beste praktijken’, duidt het weekblad Wirtschaftswoche deze week in een omslagverhaal over de nieuwe CEO.

Diess opende de onderhandelingen met een bepaald cijfer op een blad. De toeleveraars moesten voortaan tegen die prijs hun waar leveren. Wie dat niet kon, ging overboord. Ook toeleveraars die al jaren met BMW samenwerkten, mochten inpakken.

Zelfs voor de eigenaars van BMW had die methode haar limieten. Herbert Diess werd genoemd als nieuwe CEO bij BMW, maar in 2014 kreeg Harald Krüger de voorkeur. Een van de motiveringen luidde dat Krüger meer sociale vaardigheden had. Diess, op dat moment hoofd O&O bij BMW, gooide de handdoek in de ring in München en trok in de zomer van 2015 naar Volkswagen in Wolfsburg.

Elektrische technologie

Herbert Diess werd CEO van het merk Volkswagen, het belangrijkste van de autogroep met twaalf merken (ook nog onder meer Audi, Seat en Skoda). Amper enkele weken later brak het dieselschandaal los. Dat Diess geen interne promotie is en dus wellicht niet besmet is door die affaire, speelde mee in zijn benoeming. Meer nog, als hoofd O&O bij BMW zette Diess volop in op elektrische technologie. Die lijn trekt hij door bij Volkswagen Groep. De doelstelling is 3 miljoen elektrische wagens te verkopen in 2025. De groep verkocht vorig jaar 10,7 miljoen wagens, een record.

Bovendien haalde Volkswagen Groep groep vorig jaar, ondanks alle dieselschandaalperikelen, ook financiële recordcijfers. Met veel dank aan Diess. Die kon de bedrijfswinstmarge van zijn merk Volkswagen in amper een jaar ruim verdubbelen.

Maar Diess leerde dus wel de grenzen van zijn machtsveld kennen. Met Gunnar Kilian als nieuw hoofd human relations krijgt hij een vertrouweling van vakbondsbaas Bernd Osterloh naast zich. Meer efficiëntie is oké. Taaie onderhandelingen moeten.

Maar Diess zal altijd diplomatisch en verzoenend moeten werken. Hij is bestand tegen felle kritiek en zal daarop altijd beheerst reageren. Bovendien is hij meestal goedgehumeurd. Ook daarin verschilt hij van zijn voorganger Matthias Müller.