De nieuwe middenklasse in Brazilië zal de pijn van de neerstuikende groei niet willen pikken

Er is geen betere metafoor voor de hedendaagse Braziliaanse economie dan de 7-1 nederlaag tegen Duitsland in de halve finale van de Wereldbeker Voetbal afgelopen zomer.

Als het erop aankomt, lukt het de Brazilianen niet. Of toch niet meer. De wereldvraag naar grondstoffen, de Neymar van de Brazilaanse economie, laat het afweten. Dat komt vooral door de groeivertraging in China, de belangrijkste handelspartner van Brazilië.

Weg zijn de vette jaren van het vorige decennium, toen Brazilië nog groeivoeten van bijna 5 procent haalde. De jongste jaren was dat amper 2 procent. In de eerste helft van 2014 kromp de economie zelfs, terwijl de inflatie tegen 6,5 procent bleef hangen. Dat betekent dat Brazilië in stagflatie verzeild is geraakt.

De achteruitgang legt de structurele zwaktes van ‘s werelds zevende economie bloot. Brazilië heeft een oerwoud aan regelgeving, bureaucratie en belastingen. Door het falende onderwijs is er een groot tekort aan geschoolde arbeid, terwijl de lonen sneller stijgen dan de productiviteit. Een Braziliaanse autoarbeider produceert maar half zoveel wagens als zijn veel goedkopere Mexicaanse collega. Protectionisme schermt de Braziliaanse industrie af. Bijna de helft van de winkelprijs van een PlayStation 4 bestaat uit belastingen.

De problemen blokkeren nieuwe groei, een toestand die Brazilië kan missen als kiespijn. De grondstoffenbonanza van het vorige decennium creëerde een nieuwe middenklasse, die de pijn van de neerstuikende groei niet zal willen pikken. De miljoenenbetogingen van vorig jaar tegen de povere gezondheidszorg, de ondermaatse staatsscholen en de politieke corruptie tonen dat de tijden veranderd zijn. De nieuwe Braziliaanse president zal moeten investeren in de economie en in de mensen, niet in zoethoudertjes als de Wereldbeker Voetbal.