De Belgische kust wordt een zee van grijsaards

Senioren overspoelen de kust en de jeugd trekt weg. Van De Panne tot Knokke bereikt de grijze druk alarmerende niveaus. De oudjes laten het geld rollen in de tearooms, maar de factuur voor de bejaardenzorg wordt zwaar.

Senioren overspoelen de kust en de jeugd trekt weg. Van De Panne tot Knokke bereikt de grijze druk alarmerende niveaus. De oudjes laten het geld rollen in de tearooms, maar de factuur voor de bejaardenzorg wordt zwaar.

De intocht der senioren aan de Belgische kust houdt onverminderd stand. Tussen 2002 en 2012 steeg het aantal 65-plussers met 34,5 procent, zo blijkt uit de recentste cijfers van de Studiedienst van de Vlaamse Regering en het Agentschap Binnenlands Bestuur. In heel Vlaanderen steeg het aantal 65-plussers merkelijk minder, of 15,2 procent.

De jongeren ontvluchten de kust. Samen met de seniorenintocht zorgt dat voor een opstoot van de grijze druk, de verhouding 65-plussers tegenover de bevolking op beroepsactieve leeftijd van 20 tot 59 jaar. Koksijde scheert de hoogste top, met vorig jaar een grijze druk van 71 procent. Tegen 2022 neemt Koksijde de kaap van 120 procent, zo luiden prognoses van de Studiedienst van de Vlaamse Regering.

“Hoezo, een probleem?” Burgemeester Marc Vanden Bussche krijgt het op zijn heupen van zoveel onheilsberichten. “‘s Middags zitten de restaurants hier vol met gepensioneerden. In de namiddag maken ze dan een fikse wandeling, die steevast eindigt in een tearoom bij een kop koffie of een glas Duvel. Ik heb de tijd nog gekend dat de horeca-uitbaters tijdens de winter moesten bijklussen in de suikerfabriek van Veurne. Nu blijven de horeca, de bakkers en de slagers het hele jaar open.”

Ook de stadskas rinkelt. Aanvullende personenbelasting heft Koksijde niet, maar de senioren betalen mee aan de onroerende voorheffing, milieubelastingen en de taks op tweede verblijven. Die laatste categorie is de kers op de vergrijzingstaart, en niet alleen in Koksijde. Vele eigenaars van tweede verblijven aan de kust zijn senioren, wat overigens zorgt voor een onderschatting van het werkelijke aantal ouderen in de bevolkingscijfers. En in veel kustgemeenten is het aantal tweede verblijven groter dan het aantal residentiële woningen.

Quota

De grijze medaille heeft een keerzijde. De kustgemeenten moeten zich schrap zetten voor een storm op de rusthuizen en andere ouderenzorg. Vanaf 80, 85 jaar verliezen de senioren hun partner en vallen alleen. Een deel trekt naar een rusthuis onder de oorspronkelijke kerktoren in het binnenland, maar lang niet allemaal.

De vraag naar ouderenzorg aan de kust zal steeds groter worden, concludeert Patrick De Klerck, burgemeester van Blankenberge. Hij maakt zich zorgen. De bouw van rusthuizen is voor elke gemeente beperkt tot een bepaald quotum aan bedden. De quota stijgen mee met het aantal lokale 65-plussers. De onderschatting van de 65-plussers in de bevolkingscijfers maken dat ook de quota de nood aan rusthuizen onderschatten. “De quota baseren zich alleen op het aantal bejaarden dat ingeschreven is in de gemeente,” zegt De Klerck. “Ze houden geen rekening met de grote groep senioren die hier bijna permanent wonen in hun tweede verblijf. Om ook die vraag op te vangen, hebben we een reserve aan rusthuisbedden nodig.”

Niet alleen Blankenberge zit krap. Inclusief de geplande rusthuizen, zijn de quota voor de hele kust omzeggens opgebruikt. De bouw van extra rusthuizen zullen de gemeenten uit eigen zak moeten betalen. Gemeenten of OCMW’s en vzw’s kunnen Vlaamse subsidies krijgen voor de bouw van rusthuizen, maar alleen voor hun quotum.

Tolerant

De grijze golf is niet alleen een probleem van rusthuizen en andere ouderenzorg. Hoe meer bejaarden de zeedijk inpalmen, hoe minder jongeren en jonge gezinnen de kust als vakantieoord zullen beschouwen, met alle gevolgen voor de lokale economie.

In Knokke-Heist kunnen jongeren voor vertier nog terecht op het Alfred Verweeplein en het Van Bunnenplein, en verder op de strandfuiven in de zomer. Al gaat dat gepaard met gemor van de senioren. “We geven daar niet aan toe, al vijftien jaar lang”, zegt Maxim Willems, eerste schepen van Knokke-Heist. “Iedereen moet zich hier kunnen amuseren. Als senioren willen dat hun kinderen en kleinkinderen naar Knokke-Heist blijven komen, zullen ze tolerant moeten zijn. Dat zeggen we hen ook. De jongeren van vandaag zijn de vakantiegezinnen van morgen. Als zij wegblijven, hebben we een zwaar probleem.”