Indiaanse sporen

Het is er het ideale seizoen voor: in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis loopt de tentoonstelling “Indian Summer”, gewijd aan de eerste volkeren die op het Noord-Amerikaanse continent leefden.

Elke samenleving heeft de neiging de Geschiedenis te herschrijven. De zogenoemde Roodhuiden werden in onze geschiedenisboeken lange tijd bestempeld als bloeddorstige barbaren die op scalpen jaagden en aan de fles zaten. Tijdens de jaren zestig ontstond een omgekeerde tendens die de indiaanse volkeren rehabiliteerde en hun tradities, hun wetenschappelijke kennis en hun zin voor de natuur in eer herstelde.

De tentoonstelling “Indian Summer” die loopt in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, probeert de feiten op een rijtje te zetten. De indianen begonnen de tomahawk bijvoorbeeld pas te gebruiken nadat ze in contact waren gekomen met de blanken. Daarvóór vochten ze met een stenen knots. Ze leerden pas van de blanken hoe ze metaal konden bewerken. De jacht op scalpen is een ander voorbeeld. Deze rituele gewoonte bestond wel degelijk in sommige stammen, maar de praktijk geraakte enkel ingeburgerd toen de indianen zagen hoe de blanken hun tegenstanders massaal scalpeerden.

Deze tentoonstelling zal groot en klein zeker fascineren. De scenografie is zeer goed uitgewerkt. Ze omvat beelden, televisieschermen, reconstructies (van de beroemde tipi, die enkel gebruikt werd door de rondtrekkende indianen, tot het huis in berkenschors uit de Woodlands) en tal van voorwerpen.

Er is weinig gelijkenis tussen de indianen uit de vlakte en de volkeren die in het woud of in de woestijn leven. Godsdienst, klederdracht, eetgewoonten,… verschillen naargelang van de periode en vooral de plaats. De bezoekers aan deze expositie volgen de weg door de Nieuwe Wereld aan de hand van een auditieve gids, terwijl ze in de uitstalramen maskers, gereedschap, blanke wapens en vuurwapens, hoofdtooien en rituele kledij, schoenen en vervoermiddelen kunnen bewonderen. Dankzij schitterende hedendaagse en oude foto’s krijgt de nieuwsgierige bezoeker een beter beeld van het geografisch gebied van elk volk. Aan het einde van de rondleiding blijkt hoe de westerse beeldcultuur zich de indiaanse mythe heeft toegeëigend om koffie, chocolade of motorfietsen te verkopen. Jammer genoeg komt de ravage die de blanke kolonisering aanrichtte (alcoholisme, epidemies en slachtpartijen) slechts in beperkte mate aan bod. Dat geldt ook voor het huidige lot van de indianen. Toch is “Indian Summer” een echte terugkeer naar de oorsprong van dit continent.

“Indian Summer”, Museum van het Jubelpark, 1000 Brussel. Tot 26 maart 2000, van 10 tot 17 uur, behalve op maandag en feestdagen. Tel.: 070-34.53.00 of (02) 741.73.11.

Alain Delaunois