IN HET LAND DER BLINDEN…

Het begrotingsbeleid in ons land namen we in dit blad al vaker op de korrel. Al te zelden werd ingegrepen langs de uitgavenzijde, beklemtoonden we. Al te vaak werd naar belastingverhogingen gegrepen en dat met alle negatieve gevolgen vandien : een rem op de groei en de tewerkstelling. Dat de vicieuze cirkel van meer belastingen, minder groei, een groter deficit met als gevolg opnieuw belastingsverhogingen al niet eerder aan de oppervlakte kwam, kon alleen maar verhinderd worden door de spectaculaire rentedaling van de jongste jaren. En die kan uiteraard niet blijven doorgaan. Vroeg of laat zal ze zelfs worden omgekeerd.

Minister van Begroting Herman Van Rompuy (CVP) bleef in deze analyse niet buiten schot, ook niet in de laatste Trends. In de talrijke, informele reacties die op dat artikel volgden, kwamen twee elementen telkens weer naar voor. Veel mensen zijn het ermee eens dat de sanering van de publieke financiën veel minder ver staat dan de minister en plein public argumenteert in beperkte kring slaat hij trouwens een heel andere toon aan. Velen geven echter ook blijk van een zekere bekommernis omtrent de minister zelf. Veel waarnemers menen dat, als deze regering al een minimum aan budgettaire sérieux kent in de zin van “verder kijken dan de neus lang is” dat in hoge mate de verdienste is van Herman Van Rompuy.

Wie excellenties als Elio Di Rupo (SP), Philippe Maystad( (PSC) of Marcel Colla (SP) hoort en ziet, kan alleen maar vaststellen dat de eer om in deze schare als een baken van ernst en bezorgdheid te gelden, toekomt aan Van Rompuy. Houdt begrip voor deze moeilijke situatie die bij dit blad ondubbelzinnig aanwezig is echter in dat openlijke én harde kritiek niet echt meer op haar plaats is ? Neen. Het is niet omdat de spelers van het getourmenteerde Anderlecht hun beste beentje voorzetten, dat de supporters van de club geen kritiek meer kunnen of mogen uiten op het spel. Hetzelfde geldt voor Van Rompuy. Gezien de tijdsomstandigheden en de coalitiepartner, kan deze minister van Begroting niet veel beter presteren dan hij nu doet. Maar dat maakt nog niet dat wat hij presteert, daarom degelijk is.

We kunnen er niet omheen : in deze context komt de boutade dat politiek de kunst is om het noodzakelijke mogelijk te maken ons spontaan voor de geest. In België krijgen we echter steeds meer de indruk dat de politieke klasse het noodzakelijke vooral poogt uit de weg te gaan en zich specialiseert in knip- en plakwerk waarbij ze de probleemdossiers naar toekomstige generaties doorschuift. Deze vaststelling heeft niets te maken met het populaire spelletje Schimpen op de Klassieke Politiek. Ze heeft alles van doen met een nuchtere analyse van waar we staan in de grote dossiers die dit land en zijn bevolking vandaag in de ban houden justitie, begroting, pensioenen.

Struisvogelpolitiek, en daar gaf vice-premier en minister van Financiën Philippe Maystadt op het recente PSC-congres alweer een prototype-voorbeeld van. Maystadt haalde nog maar eens het idee van een algemene sociale heffing op alle inkomens van stal. Hij ziet daarin een middel om de sociale zekerheid te saneren alsook om de werkloosheid te bestrijden. Alleen, de hardnekkigheid waarmee dit soort van onzin wordt verkondigd, begint naar kwade wil te ruiken. Geen enkele vorm van belastingverhoging kan de sociale zekerheid redden noch de tewerkstelling stimuleren op lange termijn. Deze vaststelling, zoetjesaan onderbouwd door een massa degelijk economisch onderzoeksmateriaal, geeft het onzinnige aan van het hele concept van de alternatieve financiering van de sociale zekerheid.

De vindingrijkheid van politici om allerhande elementen te lanceren die, in het beste geval, niets met de grond van de zaak te maken hebben of zelfs compleet contraproductief blijken te zijn, is intussen erg groot. De Franse beslissing om werklozen nagenoeg gratis van het openbaar vervoer te laten genieten in de Parijse agglomeratie, vormt daar het zoveelste schrijnende voorbeeld van. Het is een beleidsingreep die de werkloosheid op termijn verscherpt. Wat gaat er immers gebeuren ? Het voordeel dat vandaag aan de werklozen wordt toegekend, zal de exploitatierekening van de openbare vervoersmaatschappij verder in het rood jagen. Vroeg of laat moét dit aanleiding geven tot hogere lasten. Lasten die de tewerkstelling in de rendabele bedrijven onvermijdelijk zullen drukken. Het mechanisme werkt subtiel, zo subtiel dat politici het makkelijk als onzin van tafel kunnen vegen. Helaas werkt het daardoor niet minder jobdodend.

Opium voor het volk is dan ook een perfecte uitdrukking voor het Franse initiatief. Een “cadeau” dat de wanhoop illustreert waarmee de socialistische bewindvoerders in Frankrijk tegen de toenemende sociale onvrede aankijken. Naarmate deze intenser wordt, zal de druk op de Franse regering toenemen, om vooral via monetaire weg voor een kortetermijnsoelaas te zorgen. De sociale onrust in Frankrijk werpt in die zin onvermijdelijk een schaduw op het Europese monetaire eenmakingsproces.

Johan Van Overtveldt