‘In de toonzaal gebruikt de klant zijn verstand’

De doorbraak van de elektrische wagen zal slechts heel geleidelijk gebeuren. Wellicht zal de zelfrijdende wagen nog eerder doorbreken, verwacht Frank Vancamp, mobiliteitsexpert bij KPMG. De consulent analyseert de Belgische automarkt.

Het Autosalon stond dit jaar niet in het teken van esthetiek, krachtige motoren of rijplezier. Alles draaide rond de vraag welk type aandrijftechnologie de consument moet kiezen. Frank Vancamp, mobiliteitsexpert bij de consulent KPMG is niet verrast. “Al jaren wordt de doorbraak van de elektrische wagen voorspeld. Die komt er, maar het zal slechts heel geleidelijk gebeuren.”

Autoproducenten pompen er miljarden in. Wagen ze een gigantische gok?

FRANK VANCAMP. “Elektrificatie wordt gezien als een van de technologieën van de toekomst. Maar is er slechts één technologie van de toekomst? Ik denk dat verschillende technologieën naast elkaar blijven bestaan. De verkoop van elektrische wagens stijgt zeer sterk in België, maar met een marktaandeel van anderhalf procent blijft hun aantal zeer beperkt. Nochtans bieden elektrische wagens zeker mogelijkheden in een dichtbevolkt land als België. De beperking in actieradius is er minder belangrijk dan in andere gebieden. België zou een ideaal land zijn voor de promotie van elektrische wagens. De meeste mensen wonen in een straal van 60 kilometer rond hun werk.”

Maar België heeft geen uitgebreid netwerk van laadpalen.

VANCAMP. “Daarin investeren is ook een taak van de overheid. De vraag is of die infrastructuur wel kan worden geïnstalleerd. De Lijn wil in steden met elektrische bussen rijden, maar kwam in Gent in aanvaring met het stadsbestuur. De Lijn vreest haar plannen daar te moeten terugdraaien. Of het probleem nu een gebrek is aan geschikte locatie of aan vergunningen, het toont in elk geval aan dat er niet altijd een eenvoudige oplossing is voor infrastructuurproblemen.”

Ziet u de volgende jaren dan vooral groei in het segment van de hybride modellen?

VANCAMP. “Ik verwacht dat wereldwijd vier of vijf types aandrijftechnologieën naast elkaar zullen bestaan: batterijtechnologie, hybride voertuigen, waterstof en ook nog klassieke verbrandingsmotoren. Omgevingsfactoren zullen bepalen welke technologie waar succes kent. Voor batterijen moet er voldoende elektriciteit zijn als energiebron. Welke grondstoffen als energiebron dienen, hangt samen met het industrieel beleid van een regio. In een stedelijke context is het gebruik van een elektrische wagen gemakkelijk. Daar heb je ook de meeste laadinfrastructuur. In rurale gebieden is dat minder vanzelfsprekend. Zeker in bergachtige gebieden zie je veel meer zware SUV’s. Die omgevingsfactoren duwen mensen dus in de richting van bepaalde keuzes. Het is veel complexer dan de simpele vraag of iemand al dan niet met een elektrische wagen wil rijden.

“Het grootste groeipotentieel zit de volgende jaren in hybride wagens. Vaak kiezen mensen voor een wagen waarin ze zich veilig voelen als ze een langere afstand moeten afleggen. Ze willen dan nog de klassieke verbrandingsmotor ter beschikking hebben. Voor kortere afstanden zullen ze dan overschakelen naar de batterijtechnologie.”

Volkswagen Groep zet volop in op enkel elektrische wagens. Is dat dan niet de juiste beslissing?

VANCAMP. “Dat is een klassieke marketingstrategie. Vaak zetten autobouwers hun elektrische modellen in de schijnwerpers. En dan komt een klant naar de toonzaal of kijkt hij op het internet, en koopt hij geen elektrische wagen, maar een hybride of een exemplaar met een klassieke verbrandingsmotor. Merken pakken ook graag uit met hun meest sportieve modellen. Maar in de toonzaal gebruiken klanten hun verstand. Het blijft toch een serieuze investering, waardoor ze iets praktisch kiezen. Autoproducenten kunnen nog altijd het best diversifiëren.”

Hoe kijkt u naar Tesla? Zijn beurswaarde is hoger dan die van de Duitse premiummerken BMW en Daimler.

VANCAMP. “KPMG neemt elk jaar wereldwijd een enquête af bij sectorkenners. De recentste Global Automotive Executive Survey polste wie tegen 2025 de leider zou zijn in elektro-mobiliteit. BMW staat op de eerste plaats, Tesla op nummer twee, Toyota is derde. Niet toevallig staat Tesla al enkele jaren in de top drie. Maar Tesla gaat enkel voor elektrisch, terwijl dus verschillende technologieën naast elkaar zullen bestaan. Tesla heeft wellicht een heel goede marketingstrategie. Maar ook klassieke merken hebben hun troeven. Ze hebben ook een sterke marketing én een uitgebreid distributie- en verkoopnetwerk. Dat moet je niet onderschatten. Vergelijk het aantal verkooppunten van Tesla in België met het aantal verkooppunten van andere premiummerken.”

De Duitse premiummerken zijn dus nog lang niet dood.

VANCAMP. “Tesla heeft vorig jaar 3690 wagens verkocht in België. Dat is minder dan 1 procent marktaandeel. De Duitse premiummerken Audi, BMW en Mercedes verkochten bijna 106.000 wagens, of bijna een vijfde marktaandeel. Het grootste marktaandeel haalt Tesla in het topsegment, met de modellen S en X. Daar concurreert het met onder meer de Duitse premiummerken. Die volumes zijn heel beperkt. Met de lancering van het goedkopere Model 3 wil Tesla daarin verandering brengen.”

Toch wil de Europese Commissie vaart maken met elektrische wagens. Ze pompt miljarden in batterijtechnologie.

VANCAMP. “De Europese Commissie wil zich met het programma Battery Alliance strategisch positioneren ten opzichte van China en de Verenigde Staten. Europa heeft achterstand opgelopen. Daarom wil de Commissie lokale batterijtechnologie en -productie stimuleren. De bijnaam van het programma luidt: ‘Het Airbus-programma voor batterijtechnologie’. Er is dus een verband met de Airbus-strategie, waarmee Europa ooit een tegenwicht heeft willen vormen voor Boeing. Dat geeft nog steeds wat spanningen op mondiaal niveau. Dat men nu hetzelfde wil doen voor batterijtechnologie, wijst op de ambities. België heeft belangrijke spelers in dat domein, zoals Solvay en Umicore. Voor ons land zet de Europese Commissie tot 80 miljoen euro opzij, voor subsidies voor bedrijven die inzetten op batterijtechnologie. Of dat de kosten voor onderzoek en ontwikkeling volledig zal dekken, is een andere vraag.”

Hebben we over tien jaar volledig zelfrijdende wagens?

VANCAMP. “De scenario’s over de doorbraak van de zelfrijdende wagens zijn concreter dan die over de elektrische wagen. De doorbraak van die laatste wordt keer op keer over vijf jaar voorspeld, maar ze blijft uit. Bij zelfrijdende wagens zie ik wel grote technologische veranderingen. Zeker de duurdere wagens beschikken al over veel van die technologie. Alleen is ze vaak beveiligd. Als je enkele minuten je stuur loslaat, valt de zelfrijdende functie uit. Er is nog onvoldoende vertrouwen bij de autoproducent, of de verzekeraar.”

Bovendien zijn zelfrijdende wagens onmogelijk zonder een 5G-netwerk?

VANCAMP. “Dat is misschien wat kort door de bocht. Maar 5G verhoogt de snelheid van gegevensverwerking in reële tijd. Net dat is nodig voor autonoom rijdende auto’s. Zonder 5G zou ik er niet op vertrouwen dat de wagens stoppen als een voetganger plots de straat oversteekt.”