Hugo Voeten is doorgaans een erg discrete investeerder. Hij bouwde de supermarktketen Cash Fresh op uit het Kempense niets en verkocht de groep voor een fortuin aan Delhaize. Sinds zijn jeugd werkt hij ook aan een kunstverzameling. Die is voortaan te bezichtigen in Herentals.
Aan het Kempisch Kanaal in Herentals opent deze week het Art Center Hugo Voeten. De kunstverzamelaar stelt in een gerenoveerde fabriek 500 werken tentoon. In de loop der jaren verwierf hij er zo’n 1500 (zie kader Een eclectische verzameling). “Ik kan de collectie zo beter tot haar recht laten komen dan in het magazijn, waar ze tot voor kort was opgestapeld”, zegt Voeten, die in 2005 de warenhuisketen Cash Fresh voor 169 miljoen euro verkocht aan Delhaize. “Het mooie aan kunstbezit is dat je ervan kunt genieten. Maar nu wil ik het genot van de verzameling ook delen met het brede publiek.”
TRENDS. Uw beeldencollectie staat op het terrein van 15 hectare rond uw woning in Geel. Waarom opteert u voor de schilderijen voor Herentals?
HUGO VOETEN. “Ik had geen keuze. Aanvankelijk wilde ik de tentoonstelling openen rond mijn woning in Geel, maar de lokale politiek zwichtte voor tegenstanders. Ze vonden dat het ontwerp voor mijn gebouw naar commerce rook en dat kon niet in een landbouwgebied. Terwijl ik in heel mijn leven nog nooit een kunstwerk heb verkocht. Een gemiste kans voor Geel. We vonden hier een fabrieksgebouw dat promotoren graag tot een appartementsblok aan het kanaal hadden ontwikkeld. Maar de stad wil hier bedrijvigheid. Omdat kunstenaars er op termijn ook creëren, past het concept van het Art Center in een ambachtelijke zone. Een meerwaarde voor de Kempen. Er zijn in deze regio amper culturele aantrekkingspolen.”
Hoe rolde u in de kunstwereld?
VOETEN. “Mijn vader en moeder gingen elke vrijdag naar de Antwerpse ‘beurs’ van grossisten van kruidenierswaren. Zij bracht dan kunstwerkjes mee van Galerij Campo en andere kunstverkopers. Ik herinner me nog levendig hoe ik als jongetje van elf, twaalf jaar de schilderijen en de beelden bewonderde. Toen is het zaad gelegd voor de liefde voor de kunst.”
Een derde van de collectie heeft Bulgaarse wortels. U bent ereconsul van Bulgarije, een etage van de Nationale Galerij van Sofia draagt uw naam en uw vrouw is van Bulgarije. Vanwaar die connectie?
VOETEN. “Beren. Ik ben een verwoed jager. Voor alle duidelijkheid, omdat ik van de natuur houd, niet om de dieren aan de muur te hangen. De laatste keren dat ik in Afrika heb gejaagd, heb ik al de trofeeën ter plekke gelaten, tot verbazing van mijn begeleiders.
“Ik ga al enkele decennia op berenjacht in de Bulgaarse bossen. Die dieren komen alleen ‘s nachts uit hun hol. Omdat ik er overdag weinig te doen had, begon ik galerietjes te bezoeken. Dat gebeurde vlak na de val van de Muur, toen het land net zijn deuren had opengezet. In die periode heb ik prachtwerken kunnen kopen tegen aanvaardbare prijzen.”
Collega-ondernemers kiezen voor een nogal strakke lijn in hun collectie. Walter Vanhaerents (Vanhaerents Art Collection, Brussel) gaat resoluut voor modern, net zoals Fernand Huts (HeadquARTers, Antwerpen), die ook Zuid-Amerikaanse werken koestert. Wat is uw insteek?
VOETEN. “De collectie-Huts ken ik nog niet, spijtig genoeg. Die van Vanhaerents wel. Ze bevat werken die ik niet zo apprecieer. Ieder zijn meug. Ik koop wat ik mooi of interessant vind. Er zit absoluut geen lijn in mijn verzameling. In tegenstelling tot anderen laat ik me niet adviseren bij mijn aankoop, zodat er geen vast stramien groeit.
“Vooral de jongste twintig jaar heb ik mijn verzameling sterk uitgebreid, want als startende ondernemer was ik dag en nacht bezig met de supermarkten en ging elke euro naar nieuwe investeringen.”
U lanceerde een van de eerste warenhuisketens in het land. Vanwaar het idee?
VOETEN. “In mijn jonge jaren deed ik tijdens de vakantieperiode een ronde langs de kruideniers, klanten van de groothandel van mijn vader. Soms gaf ik advies om bijvoorbeeld nieuwe of goedkope waren extra in het oog van de klant te stallen. Dat leidde tot meer omzet voor hen en dus voor mijn vader.
“Enkele weken later merkte ik dat de kruidenier weer op de klassieke manier tewerk ging. Ik ergerde me aan het gebrek aan verkooptechnische aandacht. Daarom besloot ik die zelf in de praktijk om te zetten. Ik volgde marketingstudies in Neuwied-am-Rhein en Almelo. Het was een richting die in ons land nog in de kinderschoenen stond.
“In Antwerpen ging in 1958 de eerste GB-supermarkt open. Ik begreep dat de klanten van mijn vader op den duur commercieel niet zouden overleven. In 1968 opende ik mijn eerste winkel in Retie. Mijn concept was de verkoop van verse waren van goede kwaliteit in dorpen van toen 7000 tot 15.000 inwoners. Door de omvang kon ik omzet draaien, verser verkopen en goedkoper inkopen. De groei was een noodzaak om betere kwaliteit tegen scherpere prijzen te kunnen leveren. We hadden amper concurrenten, omdat grotere ketens de dorpen links lieten liggen.
“Na verloop van tijd was Cash Fresh uitgegroeid tot meer dan veertig winkels. Dat ging niet altijd van een leien dakje. We hadden veel schulden, omdat we de winst volledig investeerden in de groei.”
Een van uw dochters is actief in de sector. Waarom verkocht u de keten?
VOETEN. “Twee van mijn dochters zijn actief buiten de winkelbranche, de ene als notaris en de andere in de importsector. Het was voor hun zus onmogelijk om hen uit te kopen omdat ze dan een zware lening moest aangaan. Ik was 65 in 2005 en begon na te denken over mijn opvolging. Toen waren de private-equitytechnieken bij fusies en overnames minder gesofisticeerd en de financiële hefbomen minder zwaar dan later. Had ik gewacht, had ik de keten eventueel kunnen overdragen aan mijn dochter met de hulp van een financiële partner. Dat was ideaal geweest. En ja, het deed me toch wel wat toen Delhaize enkele maanden geleden de laatste Cash Fresh-franchise in Arendonk sloot om er een volwaardig filiaal van te maken. Maar gedane zaken nemen geen keer. Ik blijf er trots op dat ik een keten van bijna 276 miljoen euro omzet heb uitgebouwd met werk in eigen streek voor 1300 mensen.”
De afhandeling van de overname liep minder gesmeerd omdat de fiscus de technische uitwerking van de transactie betwistte.
VOETEN. “Karel Anthonissen, de topman van de Bijzondere Belastinginspectie, wilde een testcase in zijn strijd tegen de fiscaal neutrale behandeling van de meerwaarde op aandelen bij de verkoop van een onderneming. Daarom ging de BBI her en der in het verweer in de hoop om bij een rechtbank het pleit te winnen en met dat vonnis andere belastingplichtigen onder druk te kunnen zetten. Ook Studio 100 moest er bijvoorbeeld aan geloven.
“Wij kregen een fiscale vordering van 1,1 miljoen euro op ons dak. We betaalden die prompt en stapten onmiddellijk naar de rechtbank. Ik had het geld toch liggen en wilde vermijden dat ik bij een eventuele veroordeling – hoe onwaarschijnlijk ook – nog eens een boete moest betalen. Vorig jaar wonnen we het proces op alle punten. We kregen niet alleen 1,1 miljoen terug, maar ook een gerechtelijke intrest van 7 procent per jaar. Ik had het geld zelf niet beter kunnen beleggen. Het nadeel was wel dat een groot deel van mijn kapitaal immobiel was en ik niet volop kon investeren in private-equityprojecten. Achteraf bekeken was dat misschien ook niet het moment.”
U investeert in de elektrische auto DuraCar en de fabrikant in zonnepannelen 7Csolarparken. Zoekt u doelbewust groene bedrijven op?
VOETEN. “Er zit, zoals in mijn kunstcollectie, geen lijn in die investeringen. Ik volg ze op een afstand. Het beheer via mijn beleggingsvennootschap Distri 21 Beheer is in handen van mijn zaakgelastigde Joris De Meester. Ik ben een kleine aandeelhouder in een bijrol. Ik heb begrepen dat de productie van de auto volgend jaar start in China. Even vreesde ik, nadat de initiële investeerders hadden afgehaakt in de crisis, dat ik die investering van enkele miljoenen kwijt was.”
In tegenstelling tot heel wat ondernemers die hun zaak verkochten, hebt u geen buitenverblijf in Knokke, waar toch heel wat kunstgalerijen zijn. Wel in Brussel.
VOETEN. “De meeste galerijen in Knokke mikken op een ander cliënteel dan wij. Mijn vrouw en ikzelf zijn redelijk goed op de hoogte van nieuwe tendenzen in de kunstwereld. Wij reizen de wereld rond, meestal rechtstreeks naar de kunstenaars. Mijn vrouw is lid van Amis belges de l’Université hébraïque de Jérusalem, een voornamelijk Joods gezelschap dat onderzoeksprojecten ondersteunt, en de Koningin Elisabeth Wedstrijd sponsort. We kennen dus nogal wat mensen in het Brusselse. Als we die willen wederuitnodigen voor een etentje is het wat moeilijk voor hen om helemaal op en af naar Geel te rijden. Dus hebben we iets gekocht in Ukkel.”
Hoe overleeft uw collectie de tand des tijds?
VOETEN. “Mijn dochters zijn enthousiast. De collectie is ondergebracht in een maatschap. Vlaanderen laat toe dat je 27 procent registratierechten vermijdt als je op voorhand een belasting van 3 procent op je vermogen betaalt. De collectie zal dus na mijn overlijden niet versnipperen om fiscale redenen. Het stoort me wel dat ik de btw op die werken niet kan recupereren. Nu betaal ik eigenlijk een belasting op een belasting. En ik vind dat ik in mijn leven al genoeg aan de staat heb betaald.”
HANS BROCKMANS
“Ik laat me niet adviseren bij mijn aankoop, zodat er geen vast stramien groeit in mijn verzameling”
“Het deed me toch wel wat toen Delhaize enkele maanden geleden de laatste Cash Fresh-franchise in Arendonk sloot”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier