“Ik weet dat mijn klok tikt”

Iedereen wil minister-president Kris Peeters iets vragen. Behalve de toplui van DHL. Die zijn vertrokken naar Bonn. Zonder Peeters iets te zeggen. Maar Peeters heeft geen tijd meer om te praten. “Mijn tijd om aan te tonen dat Vlaanderen in Actie wel degelijk actie is, raakt stilaan op.” Actie dus.

Of Kris Peeters (CD&V) luistert naar wat de werkgeversorganisatie te vertellen heeft? Wees maar zeker. Voka-toplui Jo Libeer, Peter Leyman en Luc De Bruyckere kregen een uur extra spreektijd bij de minister. Zij gelukkig, wij in de nesten. Want dat was ons uur. Maar de minister-president is flexibel en stelt een deal voor. Wij stellen enkel de belangrijke vragen, hij antwoordt to the point. Ja, dat kan. Of toch bijna.

We zagen u de afgelopen maanden halsstarrig strijden voor het openhouden van Opel Antwerpen. Waarom investeren in een fabriek die volgens sectorspecialisten weinig toekomst heeft?

KRIS PEETERS (VLAAMS MINISTER-PRESIDENT). “Heel wat landen willen vandaag geld op tafel leggen om hun fabrieken open te houden. Hiervoor circuleren bedragen tot 2,7 miljard euro. Op Europees niveau wordt er hard gevochten, ieder voor zijn fabriek. Dan vind ik het zeer eigenaardig dat mensen zouden zeggen dat ik als minister-president van Vlaanderen het gevecht niet moet aangaan. En dat onze fabriek geen toekomst heeft. Mijn collega’s in Duitsland, Engeland en Spanje gaan er voluit voor. Je kunt absoluut aantonen dat er een langetermijntoekomst is voor Opel Antwerpen. Het management kan samen met de vakbonden een gepast businessmodel opmaken.

“Ik word beschuldigd van ‘wallonisering’ waarbij de overheid het werk van de private spelers overneemt. Die term is volledig misplaatst. Andere landen vechten ook voor hun bedrijven. Ik ben ervan overtuigd dat de automobielsector een toekomst in Vlaanderen heeft als we dat goed en verstandig aanpakken.”

Wat is goed en verstandig?

PEETERS. “Toekomstgericht, duurzaam en gericht op werkgelegenheid.”

Met onze loonkosten is het moeilijk om duurzame werkgelegenheid op poten te zetten. Is geld investeren in deze fabriek geen uitstel van executie?

PEETERS. “We hebben driehonderd miljoen aan waarborgen ter beschikking gesteld en een sale-and-rent-backoperatie voorgesteld. Dat is geen overbruggingskrediet van meer dan een miljard euro. Opel Antwerpen kampt met te weinig volume om rendabel genoeg te zijn. De volumes die de fabriek had, zijn in de loop der jaren verhuisd. We kampen met een loonkostenprobleem. Maar met onze lastenverlagingen op ploegenarbeid moeten wij de concurrentie met bijvoorbeeld Duitsland wel aankunnen. Dat zegt ook de sectorfederatie Agoria. Met die maatregel zijn we godzijdank nog rendabel.

“Voor Antwerpen stelt zich de fundamentele vraag waarom die volumes jaren zijn afgebouwd. En dus ook, waarom kan je Antwerpen niet de volumes geven die het verdient? Ze willen waarschijnlijk volumes overhevelen naar Bochum. Een te duchten concurrent, maar mijns inziens is Antwerpen iets beter. Als je maar 80.000 wagens kan produceren met het aantal werknemers dat er vandaag is, heb je een rentabiliteitsprobleem. Geef dus volume aan Antwerpen en dan is het rendabel. GM moet beslissen. Gaat men naar Zuid-Korea voor de productie van SUV’s terwijl die aan Antwerpen beloofd waren? Er zijn andere dingen die hier spelen.”

Zoals?

PEETERS. “Politieke redenen.”

Kunt u de politieke strijd winnen?

PEETERS. “Merkel en Poetin zijn voor schut gezet. Het zal inspanningen vragen om dat goed te maken. En dan heeft de minister-president van Vlaanderen een andere dimensie. Maar dat wil niet zeggen dat we onze huid niet duur moeten verkopen. Ik heb een groot probleem met zogenaamde deskundigen die zeggen dat Antwerpen ten dode is opgeschreven. De geschiedenis zal duidelijk maken waarom in godsnaam Antwerpen zo stiefmoederlijk behandeld is. Op basis van economische parameters is Antwerpen een goede fabriek.”

De Vlaamse regering wordt wel eens beschuldigd louter een subisidieregering te zijn die geen wezenlijk verschil kan maken. Dat zou alleen de federale regering kunnen.

PEETERS. “Op vlak van economisch beleid hebben we een aantal instrumentaria niet. Fiscaliteit is belangrijk, loonkostenbeleid ook. Dat is juist. Ik kan in een hoek staan klagen omdat ik deze bevoegdheden niet heb, maar dat haalt niets uit. Ik moet dus proberen het verschil te maken met de bevoegdheden die ik heb. We vereenvoudigen procedures en maken ze efficiënter. Zo verlopen alle procedures voor kmo’s bij het Agentschap Ondernemen nu elektronisch.”

Vindt u het rendement dat u haalt op uw investeringen hoog genoeg?

PEETERS. “Het rendement kan omhoog. Is het beter fiscale maatregelen in te zetten dan subsidies te geven? Het antwoord is ja. Maar ik heb die bevoegdheid niet. Ik moet nu subsidies efficiënt inzetten. Het rendement is ruim te meten. Als plantmanagers van multinationals moeten aantonen dat het hier goed ondernemen en investeren is, dan worden de kosten bekeken. Zij moeten concurreren tegen collega’s van andere regio’s. Dan is het onze taak om met de middelen waarover we beschikken mee proberen het verschil te maken. Als je dat niet doet, verlies je het ene dossier na het andere.”

Welke lessen trekt u uit het vertrek van DHL?

PEETERS. “Dat multinationale ondernemingen organisch zijn. Ook in het dossier-DHL is het de vraag welke economische parameters hun beslissing beïnvloeden om naar Bonn te trekken. Ik heb daar vragen bij. Zit daarachter dat hoofdaandeelhouder Deutsche Post grote problemen heeft? DHL heeft geen steun gevraagd aan ons. Wat is dus het voordeel van Bonn? Dat daar een toren leeg staat?

“Mijn les? Economische parameters zijn in deze dossiers zeer belangrijk, maar niet altijd doorslaggevend om deze beslissingen te motiveren, laat staan te begrijpen. Sommige landen plooien zich zeer duidelijk terug op hun thuisgebied. Dat zagen we in de financiële sector en in de automobielsector. Hoofdzetels en hoofdaandeelhouders zijn verschrikkelijk belangrijk in dat soort beslissingen.”

Landen en hoofdkantoren kiezen voor eigenbelang. Waar past Vlaanderen in dat verhaal?

PEETERS. “Nieuwe zaken ontwikkelen is cruciaal. Heel wat Vlaamse kmo’s zijn excellent bezig. Ik ben ook minister van Landbouw en ik vind de manier waarop de agrovoedingsindustrie zich ontwikkelt indrukwekkend. Dat zijn familiale bedrijven die in alle stilte op de wereldmarkt actief zijn.

“Onze aandacht moet nu uitgaan naar de industrie. 18.000 jobs zijn in een jaar verdwenen, waarvan 67 procent in de industrie. Dat zal nog oplopen. De industrie krijgt klappen. Dat jobs verdwijnen is onvermijdelijk, maar we moeten dat tot een minimum proberen te beperken. Daarvoor moet je innoveren en nieuwe initiatieven nemen om tot de doorbraken te komen die Vlaanderen in Actie (VIA) wil realiseren. Op vlak van logistiek, medisch centrum Vlaanderen, groen stedengewest… De volgende dagen en weken wordt dat concreter gemaakt. Dat is de opgave voor de ‘staten-generaal van de industrie’. In 2009 en 2010 samen zullen er 100.000 werklozen bijkomen. Die groep van werklozen moet opgeleid worden om nieuwe jobs te vinden in de nieuwe industriële omgeving waaraan we werken. Het gevaar bestaat dat bepaalde bevolkingsgroepen zoals de ouderen definitief afhaken en dat moeten we bekampen. Een helse uitdaging op een moment dat we in 2011 budgettair in evenwicht moeten zijn.”

Iedereen spreekt over opleiding. Maar wie gaat ze organiseren?

PEETERS. “Wat zal de inspanning zijn van werkgevers? Het aantal opleidingen die zij aanbieden, is afgenomen. En wat doen de (ex-)werknemer en de overheid? We moeten meer maatwerk aanbieden, sneller en gerichter reageren. We kunnen geen generieke maatregelen meer nemen, maar moeten gericht werken. Dat vraagt wel de steun van alle sociale partners.”

Het ABVV is moeilijk te overtuigen van constructieve medewerking.

PEETERS. “De aanleiding van hun recente betoging was de problematiek van de eenmaking van het statuut arbeiders en bedienden. Dat is een federale aangelegenheid. Een andere vraag dringt zich op. Blijkbaar is het soms interessanter te saneren in Vlaanderen en België dan in andere landen. Ondanks de wet-Renault. Waarom is dat? We moeten niet heiliger zijn dan de paus of naïever dan sommigen al zijn. Discussies over het al dan niet verlengen van opzegtermijnen is een miscasting van het debat.”

U blijft er rustig bij. Uw federale collega’s hebben het heft in handen, doen er niets mee en u roept hen niet op het matje.

PEETERS. “Ik moet doen wat ik kan doen en waar ik op aangesproken word. De staatshervorming is nodig. Dat is duidelijk. Maar het is te gemakkelijk om alle schuld te schuiven op de federale regering. Ik heb dat in mijn zesjarige politieke carrière niet gedaan. Wat niet wil zeggen dat ik het niet betreur dat de loonkosten niet de topprioriteit zijn op het federale niveau. Sommige sectoren, zoals de havens, kampen met een loonhandicap van 20-25 procent. Dan ben je snel uitgepraat. Maar goed, iedereen zijn verantwoordelijkheid. Wij moeten niet het vingertje omhoogsteken in Vlaanderen. Ik kan er maar van uitgaan dat ze daar de koe bij de horens vatten.”

En ondertussen vochten Joelle Milquet en Philippe Muyters over loopbaanplannen.

PEETERS. “Politici die ruzie maken, dat is nooit goed. Voor geen enkele politicus. Wanneer olifanten vechten, lijdt het gras spijtig genoeg. Geen enkel bedrijf wordt daar beter van.

“De oplossing is er nu. We gaan ervan uit dat de federale regering ermee rekening houdt dat de problemen in de verschillende regio’s anders zijn en anders aangepakt moeten worden. Daarom moet er een gedifferentieerd arbeidsmarktbeleid komen.”

Bent u gefrustreerd door het gebrek aan enthousiasme in de bedrijfswereld voor ViA?

PEETERS. ( wikt en weegt de woorden) “Teleurstelling is misschien een beter woord. ViA is gelanceerd door mijn voorganger Yves Leterme en werd door sommigen bij zijn vertrek bijna palliatief dood verklaard. We hebben dat weer tot leven gewekt en invulling gegeven. ViA concretiseert de langetermijndoelstellingen van het Pact 2020 en vormt de basis van het regeerakkoord. Nu moet een en ander operationeel gemaakt worden. Ik weet dat mijn klok tikt. Uiterlijk begin volgend jaar moet ik met concrete zaken naar buiten komen. ViA moet uit het water opstijgen. Daar werk ik dag en nacht aan. Ik ben er mij van bewust dat langzaam maar zeker mijn tijd opgeraakt om aan te tonen dat Vlaanderen in Actie wel degelijk actie betekent.”

Regeren kost geld. De Vlaamse regering wordt ervan beschuldigd te veel geld te lenen.

PEETERS. “De vorige Vlaamse regering was ook niet schuldenvrij. We zijn toen leningen aangegaan voor onder andere KBC en een aantal pps-projecten. Trekken we deze situatie gewoon rechtlijnig door? Neen. Maar de fetisj dat Vlaanderen geen schulden mag hebben, is op dit moment niet mijn grootste zorg. Als we lenen om de juiste projecten te financieren, is er geen groot probleem.”

Moet geld geleend worden om grote voetbalstadions te financieren?

PEETERS. “We moeten onze kandidatuur voor het WK 2018 realistisch inschatten. Er zijn vier kandidaten om twee stadions te bouwen met 40.000 zitplaatsen. Daarnaast zijn er nog heel wat andere aanvragen om mee te investeren, los van het WK. Er bestaan dus heel hoge verwachtingen. Met en zonder WK. Die stadions kosten tussen de 100 en 150 miljoen euro. Met de 50 miljoen die we hebben, gaan we er niet geraken. Wie gaat dat dus betalen? Daar is het laatste woord nog niet over gezegd. Ik zie enthousiaste burgemeesters, maar ik heb met PMV maar 50 miljoen euro. Met dat geld ben je snel uitgepraat. Een paar nullen achter dat bedrag zetten vanuit Vlaanderen, is op dit moment niet aan de orde.

Kerst maakt ook Trends gevoelig en filosofisch. Vindt u ook dat u veranderd bent als politicus?

PEETERS. “Moeilijk om van jezelf te zeggen. Ik ben niet meer dezelfde als zes jaar geleden. Ik heb zes jaar politiek op mijn meter staan. Ik heb geleerd te incasseren, geleerd hoe je politiek een aantal zaken in elkaar kan steken en dat politiek voor veel zaken wordt aangesproken maar niet altijd een antwoord kan geven. En over communicatie heb ik het een en ander geleerd.”

Dat merken we als journalisten.

PEETERS. ( lacht)

En u hebt uw uiterlijk veranderd. Styliste of midlifecrisis?

PEETERS. “Voor sommigen was mijn vorige bril gewoon te groot. Serieus, mijn vorige bril is gesneuveld bij een fietspartij voor de Damiaanactie ( doet omstandig uit de doeken hoe). Daarom deze nieuwe bril. Dus geen midlifecrisis. Die kan misschien nog komen. Een beter voorbeeld is een ander project waar ik al jaren mee bezig ben. Ik beklim eind 2010 samen met vijftien astmapatiënten de Aconcagua. Ik vier Nieuwjaar volgend jaar dus op 6962 meter hoogte.

“Als politicus is het gevaarlijk om je te meten. Ik heb samen met mijn zoon afgelopen zomer de Dodentocht gestapt en er werd al snel gezegd dat ik het niet zou halen. De krantenkop ‘Minister-president Peeters geeft op’ was waarschijnlijk al gemaakt. Dus waarom doe je dat eigenlijk? Je moet het wel halen.”

En als er dan een politieke crisis uitbreekt?

PEETERS. “Dan kom ik terug.” ( lacht)

Wat is uw nieuwjaarswens?

PEETERS. “Voor de politiek hoop ik de begrotingscontrole te doen slagen en de Lange Wapper te doen landen. En aan te tonen dat ViA echt een verschil maakt dat Vlaanderen kwalitatief voorbereidt op de toekomst.”

Alleen politieke wensen?

PEETERS. “Neen, ik ben eigenlijk een huisman van nature. Dus ik hoop mijn familie wat meer te zien die ik koester. Maar ligt de lezer daarvan wakker? Dat wil toch iedereen.”

door an goovaerts . foto’s jonas hamers reporters