“Ik vraag eerherstel”

Twee maanden geleden was er in de Vlaamse regering plots geen plaats meer voor Jaak Gabriëls. De ex-minister vreest dat zijn opvolger op Economie wil prutsen in de marge. En neen, hij geeft zich niet gewonnen.

J aak Gabriëls ( VLD) likt zijn wonden na de wissel in de Vlaamse regering, waar hij als minister van Economie plaats moest ruimen voor de veel jongere Patricia Ceysens. “Een slag in het gezicht van de vijftigplussers”, noemt hij het.

Gabriëls vreest de “verkleutering” van het politieke bedrijf. “Te veel mandatarissen eten uit de hand van de partijtop,” zegt hij. “De VLD moet nochtans bij uitstek een partij zijn van echte, onafhankelijke liberalen. Ze moet zich dringend bezinnen over het feit of ze nog opkomt voor álle burgers: jong en oud, vrijzinnig en gelovig, zelfstandigen en landbouwers.”

Gabriëls las met enige verwondering in de Trends van 10 juli 2003 dat zijn opvolgster op één jaar tijd het beleid wil bijsturen. Ten eerste heeft ze daar volgens hem geen tijd voor. Ten tweede heeft het departement een goed beleidsplan. “Ze hoeft alleen de rest uit te voeren,” vindt Gabriëls. “Het departement Economie volgt de uitgestippelde koers. Mevrouw Ceysens moet niet opnieuw het warm water gaan uitvinden.”

Gabriëls heeft sympathie voor Ceysens’ enthousiasme, maar raadt haar aan bescheiden te blijven. “Ik vrees – als ik Trends goed lees – dat er teruggegrepen wordt naar de oude filosofie op het departement: gepruts in de marge. Je moet een lokaal beleid nochtans inpassen in de internationale economie.”

Concreet verwijst Gabriëls naar het feit dat hij de automobielsector voor enkele jaren heeft verankerd door met zo’n 100 miljoen euro subsidies aan de wereldproducenten 2,5 miljard investeringen te creëren in Vlaanderen. Ook moest hij anderhalf jaar vechten om bijna 400 miljoen investeringen in BP-Geel los te wrikken.

Voor jonge ondernemingen schreef hij het Arkimedes-decreet, dat via fiscale voordelen investeringen in ondernemingen aanmoedigt. Het moet nog worden goedgekeurd door de Raad van State, die een telefoon kreeg van Ceysens dat ze het “niet pikt” dat dit zolang duurt.

“Dat getuigt niet van veel politieke rijpheid,” lacht Gabriëls. “Het is een zeer technische tekst die de raadsheer niet snel-snel doorleest. Een grondige behandeling verdient de voorkeur, om te vermijden dat er achteraf juridische moeilijkheden over ontstaan.”

Kyoto als splijtzwam

Misschien nog technischer is de ‘benchmarkconvenant’ over de Kyoto-akkoorden, die de overheid met de chemiesector afsloot. “De regionale verdeling van de lasten op de industrie wordt waarschijnlijk een van de zwaarste probleemdossiers van Verhofstadt II,” weet de gewezen VU-voorzitter. “Ik betreur het dat daarover niet op voorhand afspraken zijn gemaakt. Het dossier is een tijdbom, omdat Waalse politici redeneren dat hun regio met de sluiting van de oude fabrieken al zijn duit in het zakje geeft gedaan, terwijl de industrie in Vlaanderen vooruitliep op Kyoto met zware milieu-investeringen. Onze industrie balanceert hier op het scherpst van de concurrentiële snee.”

Gabriëls kreeg de voorbije weken honderden steunbetuigingen uit het bedrijfsleven en de academische wereld. Binnenkort start hij een brievencampagne waarin hij voor de partijmandatarissen haarfijn zijn verwezenlijkingen uit de doeken doet.

Inmiddels beraadt hij zich over zijn politieke toekomst. “Denk niet dat ik er de brui aan geef, omdat ik met 59 te oud zou zijn,” klinkt het assertief. “Ik haalde 48.000 voorkeurstemmen op een onverkiesbare plaats op de Senaatslijst. Op 25 stemmen na was ik bijna rechtstreeks verkozen. Met zo’n electorale score verlaat je niet zo snel de politiek. Ik vraag eerherstel.”

“Het Kyoto-dossier wordt een communautaire tijdbom.”