Nichts Großes in der Welt geschieht ohne Leidenschaft
Ik ben die zin beu. Politici, voordrachtgevers (vooral over ondernemen en innovatie), motivatietrainers,… ze hebben blijkbaar afgesproken die zin te pas, maar vooral ten onpas te gebruiken. Ik begrijp wel wat ze bedoelen: verlies je enthousiasme niet, smijt je, volg je passie. Verdwijn niet in de grijze tinten van de middelmatigheid, behalve natuurlijk als je een nieuwe tint seks wil uitproberen. Maar wat zegt die hegeliaanse zin eigenlijk?
Passie is blijkbaar een noodzakelijke voorwaarde voor iets groots, voor succes. Zonder passie, geen succes. Net zoals een mond een noodzakelijke voorwaarde is om te kunnen eten. Nooit heeft iemand gegeten zonder mond.
Maar de zin zegt nergens dat passie een voldoende voorwaarde is voor succes. Je kan passie hebben, maar die passie verkeerd gebruiken. Er zijn ook passionele moorden, en die rangschikken we niet bij ‘de grootse dingen’. En het is niet omdat je een mond hebt, dat je zult eten. Je hebt ook nog voedsel nodig. En met een mond kan je ook vloeken, vervloeken, liefdesverklaringen uitspreken of vreemde dingen op een podium zeggen als “nooit is er iets groots bereikt zonder passie”.
Passie kan leiden tot de meest uiteenlopende zaken: moord, verdriet, volharding, conflict, succes. Of nog anders bekeken: de band tussen passie en succes kan nooit rechtstreeks zijn. “Geef me passie, ik geef je succes terug.” Zo werkt het niet. Een oproep tot meer passie, is een oproep tot heel onvoorspelbare resultaten, van het beklimmen van bergen en er de dood vinden over onnozele gedichten schrijven, tot trachten kindersterfte te bestrijden. Oproepen tot passie zijn tegelijkertijd een oproep tot fanatisme, conflicten en heel soms zelfs tot moord.
Ja maar, zult u opmerken, nu sleurt u er wel een heel uitzonderlijk gebeuren bij, want passionele moorden zijn wel erg zeldzaam. Dat klopt. Maar de predikanten rond ‘passie als motor voor succes’ vertellen meestal nog méér uitzonderlijke succesverhalen: Steve Jobs, J.K. Rowling, Suzan Boyle, Thomas Edison. Hun datamatrix is helemaal niet compleet. Zij vertellen enkel over passionele successen, en bewaren discreet het stilzwijgen over de drie andere mogelijkheden: passionele mislukkingen, niet-passionele successen en niet-passionele mislukkingen. Stop, hier moet ik mezelf stoppen. ‘Niet-passionele successen’ kunnen volgens Hegel niet voorkomen. De rest echter wel.
Laat ons de stelling van Hegel even omdraaien: ‘geen misdaad tegen de mensheid is ooit gerealiseerd zonder passie’. Fanatisme, blinde haat, racisme, godsdienstoorlogen: de passie vloeit er in grote beken van bloed en menselijke ellende.
Er ontbreekt dus iets. Succes is soms een kwestie van geluk. Je kan de lotto winnen of geboren worden als enige zoon van een rijke oliesjeik. Maar meestal is succes een kwestie van gespaard te blijven van ongeluk, en vooral van heel hard werken, veel discipline en eindeloos bijleren. Meestal met heel kleine stapjes. Topchefs, rondewinnaars, topaccountants, topchirurgen, ze worden niet succesvol geboren. Als je wordt rondgeleid in Carnegie Hall in New York, een plaats waar enkel de grote toppers mogen optreden, zal de gids niet nalaten de volgende anekdote te vertellen. Een toevallige voorbijganger vroeg aan Arthur Rubinstein: hoe geraak ik in Carnegie Hall? Rubinstein antwoordde: oefenen, oefenen, oefenen.
Oefenen is echter saai, je moet het vooral kunnen volhouden. Daar heb je zeker gedrevenheid voor nodig, discipline, misschien best ook wat passie, of hartstocht. Daar ligt de band met passie. Passie helpt je het saaie deel van je job eindeloos vol te houden. Maar ja, dat klinkt natuurlijk niet zo spetterend. Ik vrees dat al die oproepen voor passie weer het fenomeen zijn van ‘succes met een andere naam’. Zien we succes, dan zal er wel passie geweest zijn. Neen, er is vooral volharding geweest.
Hegel was een groot filosoof. Hij moet ongetwijfeld gepassioneerd geweest zijn door de filosofie. Maar een verre buur is een incompetente dorpsfilosoof, die mij passioneel bestookt met zijn dwaze, verouderde en volkomen overbodige filosofische schrijfsels. Ik gun hem zijn passie, maar wat hij schrijft is verre van groots. Hij zou beter eens Hegel lezen.
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Meestal is succes een kwestie van gespaard te blijven van ongeluk, en vooral van heel hard werken, veel discipline en eindeloos bijleren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier