‘Ik ben ontgoocheld in de politiek’

Op 8 oktober zwaait Paul Huybrechts (69) af als voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB). Hij is trots op wat hij met de vereniging heeft bereikt, maar hij slaagde er niet in beleggers een beter imago te bezorgen bij het brede publiek en de politiek.

Met Paul Huybrechts verliest de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB) een charismatische voorzitter, die met het hart op de tong en veel vuur de belangen van de beleggers heeft verdedigd. Hij is ontgoocheld in de politiek en had vooral meer verwacht van de regering-Michel. “De kracht van verandering heb ik niet gevoeld”, zegt hij. “Het kan nog komen natuurlijk. Ze moeten nog drie jaar verder.” Huybrechts heeft de jongste maanden wel veel contacten gehad met politici. “Misschien vinden ze mij persoonlijk sympathiek. Maar ze zeggen allemaal: ik kan me niet op uw standpunt plaatsen, want dan pleit ik voor speculatie.”

Hebt u het imago van beleggers zien verslechteren in de loop van uw loopbaan?

PAUL HUYBRECHTS. “Ja. Ik ben een belegger sinds de invoering van de wet Cooreman-De Clercq in 1982. Die wet stimuleerde beleggen. Wie in aandelen of beleggingsfondsen investeerde, mocht onder bepaalde voorwaarden 1000 euro aftrekken van zijn belastbare inkomen. Later werd die fiscale stimulans afgezwakt tot er alleen nog een voordeel voor pensioensparen overbleef, omdat dat meer opleverde voor de financiële tussenpersonen.

“Na de internetbubbel heeft de politiek haar mening herzien. Er waren schandalen en er werd misbruik gemaakt van de goedgelovigheid van particulieren. Dat is niets voor gewone mensen, werd de teneur. Die perceptie is gebleven. Beleggers worden nu afgeschilderd als speculanten.”

Is er te weinig begrip van de economie en de beurs bij de politici?

HUYBRECHTS. “Ik ben vaak teleurgesteld over de kennis van politici over de markten en over beleggen. Maar ik hoop dat we voor een kentering staan. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) heeft een groep experts de opdracht gegeven na te denken over de toekomst van de financiële sector. Ik hoor uit goede bron dat hun advies onze richting uitkomt. Ik hoop dat ze iets doen om ten minste enkele tientallen miljarden van die 260 miljard euro op spaarboekjes in beweging te krijgen.”

De jongste signalen uit het beleid wijzen daar niet op. Er is een speculatiebelasting, de roerende voorheffing is verhoogd. De intresten op spaarboekjes blijven als enige buiten schot.

HUYBRECHTS. “Ik ken geen woord dat sterk genoeg is om uit te drukken wat een draak die roerende fiscaliteit is. Het effect van die vrijstelling van de eerste schijf intresten op het spaarboekje wordt alleen nog maar versterkt doordat al die andere belastingen stijgen. Op het moment dat je uit het spaarboekje stapt, word je gestraft. Stap je in een levensverzekering: 2 procent belasting op je premie. Stap je in een aandeel: 0,27 procent beurstaks. Een derde van ons financiële vermogen wordt niet optimaal gebruikt voor de economie. En overal heb je die transactietaksen.

“Ik ben niet tegen een redelijke belasting van 25 procent op vermogensrendement. We hebben in het voorjaar een idee uitgewerkt om een heleboel belastingen af te schaffen in ruil voor een belasting op vermogensrendement, met behoud van privacy. We stelden een fictieve rente voor op basis van de gemiddelde Belgische tienjaarsrente over de voorbije vijf jaar. We hebben het helemaal berekend met experts. Ondanks de afschaffing van allerlei soorten transactiebelastingen zou de overheid er in 2014 een half miljard euro meer inkomsten hebben uitgehaald. Vincent Van Dessel, de voorzitter van Euronext Brussel, leurt nog altijd met ons voorstel bij politici.”

De belastingdruk voor beleggers is de voorbije jaren alleen maar gestegen. Heeft uw lobby gefaald?

HUYBRECHTS. “Ik heb echt mijn best gedaan. Over die speculatiebelasting zei Johan Van Overtveldt al heel vroeg: “Paul, houd er toch maar rekening mee.” De werkgeversorganisaties — het VBO, VOKA en Unizo — wilden een vermogensrendementbelasting absoluut afhouden. Dat heeft niets te maken met de verdediging van de economie of de bedrijven, maar alles met de verdediging van de echt grote vermogens. Ze hebben dan de vakbonden een zoenoffer moeten toegooien: de speculatiebelasting. Dat was een buitengewoon cynisch proces. Het VBO, VOKA en Unizo zijn daar opgekomen voor alles behalve het algemeen belang.”

Veel toplui van beursgenoteerde bedrijven laten zich laatdunkend uit over de beurs. Dat was ook het geval bij de recente aankondigingen van beursexits.

HUYBRECHTS. “Als Spadel morgen komt met een strategisch plan om met Spa de wereld te veroveren, volgen alle beleggers. En dan mag Spadel nog zeggen dat het de komende vijf jaar geen dividend uitkeert. Pairi Daiza idem. Iedereen staat klaar om dat te financieren. Als een ondernemer zegt dat de beurs kortzichtig is, doet hij dat omdat hij er niet in slaagt zijn verhaal te communiceren, of omdat hij de voordelen van zijn verhaal integraal in eigen zak wil steken. Ik geloof die verhalen absoluut niet.

“Moet je winst maken? Ooit wel. Maar Amazon en Tesla maken geen winst en ze hebben geen moeite om financiering te vinden. Als je verhaal sterk en beloftevol genoeg is, kun je kapitaal ophalen. Er is een gebrek aan ondernemingsvaardigheden. Als je van iemand centen wilt, moet je kunnen overtuigen. Ze kunnen dat blijkbaar niet, of ze schrikken ervoor terug.”

Emeritus hoogleraar Roland Van der Elst, erevoorzitter van de VFB, schreef: de beurs is er niet voor u. Bent u het daarmee eens?

HUYBRECHTS. “Ik geloof dat wie methodisch en gedisciplineerd belegt op de beurs, bij de 25 procent beleggers kan horen die erin slaagt op lange termijn beter te presteren dan de beursindexen. Wie naïef bezig is en niet leert uit zijn fouten, wordt geschoren. Je moet kiezen voor een bepaald model en daar trouw aan blijven, al kost dat moeite. Als je de markt niet kunt kloppen, koop dan de markt, met een indextracker bijvoorbeeld, tegen zo weinig mogelijk kosten. Maar we mogen dat niet allemaal doen. Het blijft de moeite waard actief te beleggen, net zoals het de moeite waard blijft te ondernemen.”

Hebt u soms spijt van uitspraken, zoals toen u uw veto tegen de Arco-waarborg uitsprak?

HUYBRECHTS. “Ik wil graag praten over Arco. Het was oktober 2011. Ik leidde de Dag van de Tips van VFB. De twee koninklijke besluiten, die de bescherming van de Arco-coöperanten volledig moesten regelen, werden aangekondigd. Er was een journalist die maar bleef aandringen om een standpunt in te nemen. Ik ben een man van principes. Ik heb toen het risico genomen te zeggen dat een waarborg voor risicokapitaal niet kan. Je kunt niet zeggen: de winsten zijn voor ons en het verlies is voor de belastingbetaler.

“Nadien was ik de gevangene van mijn statement. We hebben de beslissing genomen naar de Raad van State te gaan, die op zijn beurt naar het Grondwettelijk Hof is gestapt. En die is naar het Europees Hof gegaan. Uiteindelijk heeft Europa niet enkel de staatswaarborg afgekeurd, maar Arco ook nog gestraft omdat het tussen 2008 en 2011 die waarborg als commercieel argument heeft gebruikt. Dat hadden wij niet eens gevraagd.

“Maar het was heel moeilijk. Er waren 800.000 mensen bij betrokken. Razende mensen. Leden van de VFB ook. Toen in Europa een beslissing viel over de Arco-waarborg, ben ik naar buiten gekomen met een oplossing. Na overleg met een aantal partijen heb ik toen gezegd dat de regering met de meerwaarde van een verkoop van Belfius iets kon doen voor de coöperanten. Dat is omfloerst opgenomen in het huidige regeerakkoord.”

Hebt u het gevoel dat u alle grote dossiers hebt afgerond?

HUYBRECHTS. “Ik laat die hele Belfius-Arco-zaak afgerond achter. Enkel de voorwaarden moeten nog worden uitgewerkt. Voor Fortis geldt hetzelfde. We hebben een samenwerking met FortisEffect opgezet in Nederland, nadat Fortis daar in beroep werd veroordeeld tot een schadevergoeding. Dat zit goed in elkaar. Wie denkt dat hij recht heeft op een schadevergoeding, kan daar iets krijgen. Het zijn veeleer centen dan euro’s, maar toch. Ook achter dat traject kan ik een punt zetten.

“We hebben in beide gevallen gekozen voor de heropbouw van aandeelhouderswaarde. We hebben de verzekeringsactiviteiten van Fortis gered voor de aandeelhouders, en Ageas is gelukkig in goeden doen.”

Denkt u dat de VFB in de toekomst meer de toer opgaat van de Nederlandse Vereniging van Effectenbezitters (VEB), die regelmatig rechtszaken inspant?

HUYBRECHTS. “Absoluut niet. Dat zit niet in ons DNA. We hebben dat enkel in uitzonderlijke omstandigheden gedaan. Met Volkswagen sluiten we ons aan bij de Deutsche Schutzvereinigung fur Wertpapierbesitz (DSW), die ook de Europese coördinatie voor haar rekening neemt. Is dat activistisch? Misschien iets meer dan de VFB vroeger was, maar het zal nooit onze corebusiness worden.”

VFB wordt gesponsord door bedrijven. Is het daardoor moeilijk de strategie van bedrijven op de korrel te nemen?

HUYBRECHTS. “Fortis was ook een sponsor. In 2007 is Gilbert Mittler de kapitaalverhoging van Fortis nog komen verdedigen op een evenement van VFB.”

En in 2008 is Fortis zijn stand komen afbreken op de avond voor een evenement.

HUYBRECHTS. “Ja, dat is waar. De financiering van de VFB is zo georganiseerd dat we niet afhankelijk zijn van één sponsor. Alle bedrijfssponsors betalen evenveel en we kunnen het ons permitteren een of twee ervan wandelen te sturen. 75 procent van de middelen komt van bedrijven. Maar onze hoofdbekommernis ligt bij de particuliere beleggers, die 25 procent van de middelen binnenbrengen.”

Waar gaat u zich nu mee bezighouden?

HUYBRECHTS. “Ik heb nog geen plannen, maar het zou weleens buiten deze branche kunnen liggen. Daarnaast heb ik een grote tuin en ga ik regelmatig fietsen. Ik ga me niet vervelen. En ik wil absoluut geen schoonmoeder spelen. Ik ben nogal een dominante voorzitter geweest, nu ga ik voor een clear cut. Je zult me misschien nog wel eens zien op de jaarlijkse evenementen, de Dag van de Tips of de Happening van VFB, maar dan puur uit persoonlijke interesse.”

Ilse De Witte en Daan Killemaes

“Het blijft de moeite waard actief te beleggen, net zoals het de moeite waard blijft te ondernemen”

“Een derde van ons financiële vermogen wordt niet optimaal gebruikt voor de economie”