‘Ik ben nog nooit zo bang geweest als vandaag’

Het is Luc Bertrand gewoon te machtig. De CEO van de Antwerpse investeringsmaatschappij Ackermans & van Haaren (AvH) moet ook in een gesprek over zijn bedrijfsstrategie wel wijzen op de gevaren voor onze welvaart.

Luc Bertrand (62) gooide vorig jaar een stok in het politieke hoenderhok met zijn felle uitspraken over de regering-Di Rupo. De AvH-topman zal zich geen twee keer aan dezelfde steen stoten. “Ik wil niet aan politiek doen, omdat het niet helpt”, zegt Bertrand nu. Maar bij een gesprek over de business van AvH en zijn eigen toekomst, passeren de lastige economische omgevingsfactoren voor het bedrijf onvermijdelijk de revue. De economische perikelen raken dan ook heel wat bedrijven waarin AvH een cruciale aandeelhouder is. Samen zijn die goed voor bijna 19.000 werknemers. “We maken een economische storm mee”, zegt de Antwerpse baron en captain of industry. “Het wordt een probleem om iedereen duidelijk te maken hoe hard er gewerkt moet worden om dat hoge welvaartsniveau aan te houden.”

Hoe komen we eruit?

LUC BERTRAND. “We moeten efficiënter worden. Ik begrijp niet dat onze vakbonden dat zelf niet begrijpen. Bij de vakbondstop zitten toch ook handelsingenieurs en economen? De oplossingen zijn nochtans vrij simpel. We leven in een maatschappij waar velen een werkweek van 35 à 37 uur hebben, plus veel ziektedagen en vakantiedagen. Dat gaat niet meer. Het is weer oorlog. Dus wij moeten allemaal opnieuw aan de slag. De beste maatregel is de werkweek met enkele uren te verlengen. Dat is wat de Duitsers hebben gedaan. Dat gaf een enorme boost aan hun productiviteit. Ik geloof ook in productieve investeringen, zelfs al zetten die wat druk op het budget. De markt zal er langzamerhand gezonder door worden. Zo zaten wij in het consortium Noriant dat de Oosterweelverbinding in Antwerpen zou bouwen. Daar hadden we tienduizend mensen kunnen tewerkstellen. En doordat die verbinding de mobiliteit zou verbeteren, was dat op termijn een zeer goede investering voor onze economie.”

De onzekerheid is misschien goed nieuws voor uw activiteiten in private banking, met Bank J. Van Breda en Delen Investments.

BERTRAND. “Er is een ongelofelijke behoefte in de maatschappij om zich te beschermen tegen de risico’s van de volatiliteit die we vandaag op de financiële markten zien. Hoe kunnen we de mensen hun patrimonium teruggeven, wanneer ze op pensioen gaan? Daar zijn wij mee bezig. Maar het kan zeer risicovol zijn. Bankieren is een zeer goed metier, maar als je niet oplet en een beetje te veel verbeelding hebt, gaat zo’n bank kapot. We moeten zeer voorzichtig zijn en binnen de krijtlijnen blijven. Maar wij zijn in het algemeen zo bang van alles wat rondom ons op de markten en in de politiek wordt gezegd, dat we elke euro tien keer omdraaien voordat we die investeren. Ze kunnen ons niet banger maken dan met wat ze vandaag doen.” (lacht)

U ziet er nochtans niet uit alsof u de daver op het lijf hebt.

BERTRAND. “Toch wel. We zitten al vijf jaar in een crisis, maar ik ben nog nooit zo bang geweest als vandaag. De sleutel om uit de crisis te raken, is vertrouwen. En als ik mijn krant opensla en lees op welke manier… (pauzeert). Maar ik wil niet aan politiek doen. Ik zeg alleen dit: het is zoals in een huishouden. Je mag niet meer spenderen dan wat je verdient. Wij spenderen 2 of 3 procent te veel, en we hebben te veel schulden. Als we 2 of 3 procent zouden besparen, kan het vertrouwen terugkeren.”

Beïnvloedt het nakende eenheidsstatuut van arbeiders en bedienden uw strategie?

BERTRAND. “Wij zijn al 15 à 20 procent duurder dan de Duitsers en de Nederlanders. We moeten ons dus zorgen maken. We kunnen dat eenheidsstatuut niet betalen. Het is niet het moment om met dat soort zaken te beginnen. Wij hebben duizenden arbeiders in de bouwsector. Het is duidelijk dat we moeten nadenken.”

Wil dat ook zeggen dat de bedrijven waarin u zit, minder aanwerven?

BERTRAND. “Ja. Behalve bij DEME, omdat we daar een fors orderboek hebben, maar dan wel in het verre buitenland. Wij zoeken ingenieurs en technici in veel segmenten, maar vinden ze niet.”

De baggeraar DEME is door de lange historische band nog steeds uw favoriete kind?

BERTRAND. “Ons hart ligt nog altijd zeer duidelijk bij DEME. Wij geloven in wat het bedrijf doet en zien hoe hard en hoe competent en internationaal het geworden is. Maar wanneer je een zeer mooie dochter hebt, moet je nog attenter zijn. Je moet daarom niet extra streng zijn, maar je moet ze wel goed in de gaten houden.” (lacht)

Nu u het toch hebt over een dochter…

BERTRAND. “Ik wist dat ik een fout beging.” (schatert)

Uw dochter Alexia wordt benoemd tot bestuurder bij AvH. Moet zij uw opvolging verzekeren?

BERTRAND. “Ik moet zeer voorzichtig zijn, want de algemene vergadering van 27 mei moet dat nog goedkeuren. Maar we hebben geen vrouwelijke bestuurders, en dat is een zorg. Er zijn ongelofelijk intelligente en competente vrouwen die niemand vandaag heeft opgemerkt. We gaan ze vinden. Mijn dochter zal het wel moeten waarmaken in een bedrijf. Maar ze heeft karakter. Van haar moeder, geloof me vrij. (lacht) We zullen trouwens nog minstens twee andere vrouwelijke bestuurders moeten vinden.”

U stuurt het dagelijkse management van AvH sinds 1990. Is er iets waarvan u spijt hebt?

BERTRAND. “Mijn collega’s zouden u zeggen dat ik spijt heb van elk bedrijf dat ik verkocht heb, en tegen de verkeerde waarde van de hand heb gedaan. (lacht) Maar ik denk toch dat ik mag zeggen dat we op lange termijn resultaten hebben behaald.”

Vindt u dat dat voldoende naar waarde wordt geschat?

BERTRAND. “Zodra je begint te geloven dat je iets heb gerealiseerd, mag je het vergeten. Dan krijg je een dikke nek. Wij zijn opgeleid met de fameuze zin ‘Plus est en vous‘. (lacht) We moeten bescheiden verder op- en uitbouwen en beseffen dat we verantwoordelijkheid hebben tegenover de groep en haar mensen. We zijn maar zo goed als ons jongste resultaat. We worden niet bepaald door de laatste deal. We kunnen zelfs tien jaar verder zonder een deal te doen, met de recurrente inkomsten die groeien.”

Is het nooit verkeerd gelopen voor u?

BERTRAND. “O jawel. Een aantal keren zelfs. Ik ben begonnen in 1986. Mijn eerste deal was in Picotron, een automatiseringsbedrijf uit Aartselaar. Dat was samen met Gerard Van Acker en mijn vriend Raynier van Outryve. De belangrijkste persoon in dat bedrijf was de hoofdtechnicus. Een maand nadat we waren ingestapt, stapte hij op. Die eerste deal moest ik meteen voor de helft afschrijven.”

Hoe ziet u de portefeuille geografisch evolueren?

BERTRAND. “We zijn al rechtstreeks in India aanwezig en we zijn fors aanwezig in Brazilië via Manuchar, dat wereldwijd actief is in trading van chemische producten. Brazilië is een complex land, bijna even complex als België. (lacht) Maar ook in landen als Indonesië of Rusland kunnen we nog veel doen. Daarover zijn we aan het nadenken.”

AvH kan een wereldspeler worden?

BERTRAND. “Ja. Toen ik hier startte in 1986, zei de toenmalige directeur-generaal Simon Deckers me dat hij wou dat AvH een van de grootste twintig Belgische bedrijven zou worden. Hij had een internationale visie en hij had gelijk. Als je mensen denken dat je klein en lokaal wil blijven, kun je ze niet boeien.”

Hoelang houdt u hier het heft nog in handen?

BERTRAND. “Ik houd me aan de regels van deugdelijk bestuur van mijn bedrijf. Als voorzitter van het directiecomité is de leeftijdsgrens 65 jaar. Dus dat is mijn uiterste datum. En als lid van de raad van bestuur kan ik blijven tot 70 jaar. Ook daar zal ik mij hoe dan ook aan houden.”

BERT LAUWERS, FOTOGRAFIE LIES WILLAERT

“Bankieren is een zeer goed metier, maar als je niet oplet en een beetje te veel verbeelding hebt, gaat zo’n bank kapot”

“Wij zijn zo bang van alles wat rondom ons op de markten en in de politiek wordt gezegd, dat we elke euro tien keer omdraaien voordat we die investeren”