Ierse bankhooligans

Het ging relatief onopgemerkt voorbij in de vaderlandse pers. Eind juni kwam de Ierse krant Irish Independent op de proppen met geluidstapes waarop diverse toplui van de Anglo Irish Bank (AIB) te beluisteren vielen.

Het ging relatief onopgemerkt voorbij in de vaderlandse pers. Eind juni kwam de Ierse krant Irish Independent op de proppen met geluidstapes waarop diverse toplui van de Anglo Irish Bank (AIB) te beluisteren vielen.

De gesprekken vonden plaats aan de vooravond van de grote Ierse bankencrisis, die het land verplichtte tot een bail-outdeal met Europa en het IMF ter waarde van 85 miljard euro. AIB was de absolute ster onder de failliete Ierse banken.

Op de tapes hoor je de toplui van AIB de draak steken met de idioten die hen gaan redden. Ze hebben het ook over hoe ze het beste de cijfers kunnen manipuleren, om er zeker van te zijn dat ze de Ierse overheid mee in het bad kunnen trekken. Als klap op de vuurpijl vindt een van de AIB-toplui het nodig het beladen lied ‘Deutschland über alles’ aan te heffen. Kortom, een wansmakelijke vertoning van financiële criminelen die zich zelfs balancerend aan de afgrond nog altijd de masters of the universe achtten. Het zou bijzonder naïef zijn te denken dat het om een uitsluitend Ierse aberratie zou gaan. Deze ziekelijke mentaliteit zit diep ingebakken in het internationale bancaire systeem.

De verontwaardiging over de incivieke mentaliteit van AIB-toplui mag niet doen vergeten waar deze kwestie ten gronde over gaat. Hun houding is vooral een uitvloeisel van het too big to failsyndroom. Overheden kunnen of zullen nooit het risico nemen om voor het systeem belangrijke financiële instellingen de muur te laten ingaan. Geen enkele politicus durft de confrontatie aan met de economische en maatschappelijke schade die zou ontstaan als gevolg van een faillissement van zo’n systeembank. Yves Leterme weet daar alles over.

De topmanagers van bankinstellingen als AIB weten maar al te goed dat ze politici in een wurggreep kunnen houden, en handelen daar ook naar. De wanstaltige houding van de AIB-toplui is het gevolg. De heren (want op de tapes zijn inderdaad alleen maar mannen te horen) voelen zich dermate gedekt dat ze er rustig een spelletje kunnen van maken. De verspilling van miljarden aan belastinggeld en het verlies van duizenden jobs zijn niet meer dan a joke.

Tijdens de financiële crisis van 2007-’09 en de lange nasleep ervan heeft zowat de hele wereld de gevolgen mogen ervaren van too big to failbanken. De discussie over de wijzigingen in de regelgeving om dit gevaar in te dijken, gaat vandaag nog altijd voort. Bazel III is een van de gevolgen. Volgens deze nieuwe regulering moeten de banken hogere kapitaalratio’s in acht nemen en strikter toezien op hun liquiditeitspositie. Maar nu al is duidelijk dat deze nieuwe vereisten niet volstaan te vermijden dat banken opnieuw too big to fail worden.

De gerenommeerde economen en hoogleraren Anat Admati en Martin Hellwig schreven met The Bankers’ New Clothes een magistraal boek over het bankwezen. Hun analyse leidt tot twee conclusies. Ten eerste moet het kapitaal (eigen vermogen) van de banken nog veel hoger opgedreven worden dan wat de Bazel II-normen bepalen. En ten tweede, de berekening van kapitaalratio’s op basis van risicogewogen activa is gevaarlijke onzin. Het zet de poort wagenwijd open voor een continue onderschatting van de reële risicoposities van financiële instellingen. Bijkomend onderzoek door de Bank voor Internationale Betalingen, de bank der centrale bankiers, stut de argumenten van Admati en Hellwig.

Een behoorlijk functionerend sociaaleconomisch systeem kan niet zonder een gezonde financiële sector, die voor een vlotte doorstroming van liggend kapitaal naar productieve investeringen en een soepel draaiend betalingssysteem moet instaan. Systemische banken zijn daarvoor in principe niet nodig. De schaalvoordelen die banken genieten door almaar te groeien, liggen al heel snel dicht bij nul. De wereld, ook anno 2013, kan zo goed als perfect functioneren zonder systeembanken. Het enige wat nodig is om de wereld financieel en economisch een stuk veiliger te maken, is de politieke moed om tegen de sterke bankenlobby in voor een reglementering à la Admati & Hellwig te zorgen. Meteen zou ook het stuitende gedrag van onder meer Ierse bankhooligans tot het verleden behoren.