Met een jaaromzet die in de honderden miljoenen loopt, zijn online-voetbalweddenschappen in België al enkele jaren aan een steile opmars bezig. Insiders geven nochtans aan dat matchfixing schering en inslag is, en ook de Kansspelcommissie trekt aan de alarmbel. “Onze internetwerkgroep komt zelfs niet meer samen, bij gebrek aan mensen.”
Heel eerlijk? Ik ben eigenlijk met haast niets anders bezig. Ik gok minstens vijf uur per dag op voetbalwedstrijden. Bijna altijd in buitenlandse, vaak zeer exotische competities. Van de Georgische competitie over jeugdwedstrijden in Tsjechië tot damesvoetbal in Schotland. Per week zet ik minstens tienduizend euro in. Veel geld, maar je mag nooit de fout maken winst of verlies op één dag of één week te bekijken. Je moet zoiets altijd op veel langere termijn beoordelen. Zoals haast alle doorgewinterde voetbalgokkers zet ik nog amper in op wedstrijduitslagen. Dat is veel te riskant. Zeker drie op de tien wedstrijden zijn verkocht. Dat weet iedereen die dit wereldje een beetje kent. Online kun je op zowat alles inzetten: welke ploeg het eerst zal scoren, of er doelpunten vallen in de eerste helft, wie de eerste rode kaart incasseert enzovoort. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt erop gokken.”
Alvorens u voorbarige conclusies trekt: Wim (45) is geen vereenzaamde sukkelaar. Hij heeft een vriendin, een goed betaalde baan en hij ademt voetbal. Vijftien jaar geleden begon hij te gokken op voetbalwedstrijden in gokkantoren. Nu gokt hij uitsluitend nog online, iets wat in ons land overigens nog maar een zestal jaar legaal is. Hij beperkt zich niet tot één site, maar speelt naar eigen zeggen doorgaans wel op bekende en in ons land legale websites zoals Bwin, Ladbrokes of Unibet. “Dat laatste heeft bijvoorbeeld ook een kantoor in België, wat je als gokker toch iets meer financiële garanties biedt. De odds – quoteringen en mogelijke winst per wedstrijd, zeg maar – verschillen vaak ook van de ene site tot de andere. Bij de legale sites staan de centen bij winst meestal al binnen drie dagen op je rekening.”
Wim speelt intussen al zo lang dat hij moeiteloos de top vijf in de Tsjechische tweede klasse kan afratelen, of de spelers die het mooie weer maken in Laos. “Je kunt aan je laptop of via je telefoon op alle mogelijke wedstrijden gokken. Meestal kun je die wedstrijden dan ook volgen via livestreaming. En ja, dat valt best te combineren met mijn baan. Ik werk op kantoor, mijn telefoon ligt gewoon naast mij. Mijn vriendin is uiteraard op de hoogte, net als een aantal vrienden met wie ik vaak naar het voetbal ga. Maar voor de rest blijf ik daar eerder discreet over.”
De olifant in de kamer
Hoe groot de markt van de voetbalweddenschappen in ons land precies is, daarover lopen de cijfers nogal uiteen. Volgens Tom De Clercq, de CEO van Napoleon Games dat naar eigen zeggen goed is voor 15 tot 20 procent van de legale Belgische markt, is de markt van de sportweddenschappen goed voor een jaaromzet van om en bij 220 miljoen euro. Voetbalweddenschappen zouden de helft van die markt uitmaken. “In 2014 spraken we nog maar over 160 miljoen euro omzet, er wordt dus almaar meer gegokt op sport in het algemeen en op voetbal in het bijzonder. Vooral het wereldkampioenschap van 2014 en het voorbije Europees kampioenschap hebben de sector een stevige boost gegeven”, vertelt hij.
Ook de Kansspelcommissie, die de sector moet controleren en reguleren, heeft het over een sterk groeiende markt. Daar gaat men al uit van een jaaromzet van minstens 400 miljoen euro, waarvan meer dan de helft op het conto van voetbalweddenschappen komt. Op die Belgische markt opereert een handvol grote gokbedrijven volledig legaal, met Napoleon Games, Unibet en Bwin als meest bekende namen. Daarnaast is er ook nog een zogenoemde grijze markt van buitenlandse bedrijven die wel een officiële erkenning in het land van herkomst hebben, maar niet in België. Zij hebben een .com-website, maar de politiediensten hebben geen activiteiten in België vastgesteld. Een voorbeeld is PaddyPower.
De olifant in de kamer is uiteraard de omvangrijke zwarte markt, waarvan de omzet op nog eens 15 tot 20 procent van de legale markt wordt geschat. Die sites houden geen rekening met de zwarte lijst van de Kansspelcommissie en sluiten gokverslaafden en mensen met te veel schulden dus ook niet uit. Je kunt er bij problemen doorgaans ook niet in het Nederlands of het Frans terecht. De operatoren werken niet zelden vanop exotische en fiscaal gunstige locaties zoals de Kaaimaneilanden en lappen hier alle regels aan hun laars. Wordt hun site opgedoekt, dan lanceren ze in een mum van tijd een nieuwe site, met behoud van hun oude database. Zij betalen geen kansspelbelasting of btw, wat al snel 30 procent verschil maakt. De voorgespiegelde winsten ogen bij hen dan ook een stuk aantrekkelijker, waardoor ze niet enkel de Kansspelcommissie maar ook de legale operatoren een stevige doorn in het oog zijn.
“Voetbalweddenschappen zijn uitgegroeid tot een internationale industrie die een wijdvertakt gamma aan producten aanbiedt”, vertelt Peter Naessens, een expert van de Kansspelcommissie. Die werd ooit in het leven geroepen als een externe regulator van de sector, maar ze lijkt vandaag min of meer aan handen en voeten gebonden. “We moeten almaar meer opboksen tegen gigantische internationale groepen die wereldwijd op ronduit hallucinante schaal online-weddenschappen organiseren. Die vallen niet enkel moeilijker te controleren, de kans is ook relatief groot dat zij een kleine markt als België vroeg of laat de rug toekeren. In dat geval zetten we de deur wagenwijd open voor nog meer illegale operatoren en goksites, en het is nu al dweilen met de kraan open. Onze internetwerkgroep komt zelfs niet meer samen, bij gebrek aan mensen. We hadden één echte expert weddenschappen, maar die is vertrokken op sabbatical. Zelf beslissingen nemen of de markt reguleren kunnen we nog nauwelijks: we wachten daarvoor al heel lang op extra mensen en middelen.”
De Kansspelcommissie publiceert op haar site een zwarte lijst van illegale gokoperatoren. Daarover is ook een overeenkomst afgesloten met internetoperatoren: wie in ons land de URL van zo’n illegaal gokbedrijf intikt, komt op een stoppagina terecht. Wie dan toch nog doorgaat, is in principe ook strafbaar.
Maar wat maakt een goksite nu precies illegaal? “In eerste instantie kunnen we bij die sites niet nagaan wie erachter schuilgaat. Dat kunnen dus criminele organisaties zijn. Daarnaast hebben ze doorgaans ook geen contactadres waar je met klachten terechtkunt, ook niet als je bijvoorbeeld je centen niet ontvangt. En bovendien sluiten ze dus ook geen gokverslaafden uit en bieden ze bepaalde, heel agressieve gokproducten aan die hier verboden zijn.”
Weddenschap wordt gokproduct
Een korte blik op de website van een aantal goksites, ook de vergunde, maakt al meteen duidelijk dat nieuwe spelers worden gelokt met bijzonder aanlokkelijk ogende premies en aanbiedingen. Zo krijg je bij Netbet 200 euro gratis inzet aangeboden. Bij Mybet wacht een premie van 100 euro voor wie zich nieuw registreert. Terwijl intussen wel al ruim 280.000 landgenoten op de zwarte lijst van de Kansspelcommissie prijken, mensen die om een of andere reden geen toegang meer mogen krijgen tot goksites.
“Gokoperatoren verlenen wel hun medewerking, maar veel relevanter lijkt me de vraag of de overheid wel zit te wachten op een sterke regulator”, klinkt het bij de Kansspelcommissie. “Willen zij ons de middelen daartoe ook echt ter beschikking stellen? Er is vandaag in ons land geen sprake van een geïntegreerd kansspelbeleid, wat een ideale voedingsbodem is voor lobbyisten van een zeer machtige sector, die zelf wél met ad-hocoplossingen komen. Ook zij beseffen goed dat de overheid niet bepaald zwaar investeert in een sterke regulator die voldoende onafhankelijke expertise in huis heeft.”
Die dubbelzinnige houding van de overheid mag misschien weinig verbazing wekken. Het gereputeerde auditkantoor BDO becijferde dat vorig jaar 24 procent van de brutomarge van de kansspelsector in ons land naar de staatskas vloeide, via allerlei belastingen en taksen. In absolute termen ging het om 210 miljoen euro. “Waarmee”, zo stelt BDO, “de Belgische staat de grootste begunstigde is van de kansspelsector.”
Een recente illustratie van die lakse aanpak is het zogenoemde virtual betting, waarbij sommige wedkantoren onder het mom van weddenschappen nu ook gokmachines mogen installeren. Van echt wedden is daarbij hoegenaamd geen sprake meer, omdat de speler het gewoon opneemt tegen een computer. Het gaat dus de facto om een vorm van gokken, zonder dat daar enige vorm van controle tegenover staat, die ervoor kan zorgen dat gokverslaafden bijvoorbeeld worden uitgesloten. Ladbrokes kreeg daar onlangs als eerste en enige speler toestemming voor. Het gevolg is dat ook andere spelers, zoals andere wedkantoren en krantenwinkels, nu hopen een graantje mee te pikken van die winstgevende, ongecontroleerde business en de overheid nu in gebreke willen stellen. Peter Naesssens: “Werkelijk iedereen stort zich nu op weddenschappen, de nieuwe goudmijn: van casino’s over krantenwinkels tot zelfs de Nationale Loterij. Zo ontstaat de indruk dat dat een onschuldig tijdverdrijf is, terwijl een schijnbaar onschuldige weddenschap bijzonder snel kan escaleren in een deelname aan een puur gokproduct.”
Wie ligt er wakker van?
Anderlecht-icoon Olivier Deschacht haalde onlangs het nieuws met de beschuldiging dat hij op zijn eigen wedstrijden zou gokken. Dat soort negatieve reclame kan de sector uiteraard missen als kiespijn. Ervaringsdeskundige Wim laat er nochtans weinig twijfel over bestaan. “Wedstrijden worden aan de lopende band verkocht, vooral in de wat exotischer competities. Als je dat van nabij opvolgt, vallen de schellen je echt van de ogen. Zo was er onlangs een wedstrijd in Qatar: dertien minuten voor het einde stond het nog 0-0, de eindstand was 13-0. Daar hoeft uiteraard geen tekening bij.”
“Ik ben er ook van overtuigd dat heel wat ploegen en spelers volop meedoen met dat gokken, maar hoe wil je daartegen optreden, zeker als ze via derden spelen?”, stelt Wim. “Het gaat dan, vooral in de meer gereputeerde competities, doorgaans ook niet om wedstrijdresultaten, maar vooral om het aantal doelpunten, de eerste gele kaart, dat soort dingen. Dat is ook de reden waarom ik nooit vooraf gok en al helemaal niet op resultaat inzet: ik begin pas te gokken tijdens een wedstrijd. De koersen kunnen plots stevig stijgen in de loop van een wedstrijd.”
Een inschatting? Wim gaat ervan uit dat de helft van de voetbalwedstrijden wereldwijd verkocht wordt. “We hebben het dan niet zozeer over de echte topcompetities in Duitsland of Spanje, maar vooral over de kleinere competities in onbetekenende voetballanden, vriendschappelijke wedstrijden of over jeugdwedstrijden. Je kunt echt op alles gokken, en wie zou dat allemaal moeten controleren? Ik ken bijvoorbeeld iemand die vooral gokt op hoeveel hoekschoppen er in een bepaalde wedstrijd zullen vallen. Enkele weken terug zette hij 30 euro in, op negen matchen, telkens op meer of minder dan negen hoekschoppen. Hij heeft daarmee in één klap 34.000 euro gewonnen.”
“Wie met dit wereldje vertrouwd is, weet dat het veel te riskant is om op resultaat te gokken”, legt Wim voort uit. “Je gaat dan af op de sterkte van de ploegen, en dat is gevaarlijk. Ik herinner me een match in de Schotse damescompetitie, niet zo heel lang geleden. Eén van beide ploegen moest met 26 goals verschil winnen om alsnog kampioen te worden. De uitslag? 27-1, jawel. Natuurlijk ligt dat er vingerdik op, maar wie volgt zoiets? En wie maakt zich daar druk om, als er al tijd en middelen zouden zijn om alle verdachte wedstrijden te onderzoeken? Waarmee ik niet gezegd wil hebben dat de grote gokkantoren hier zelf ook wedstrijden manipuleren, maar ik ben er wel zeker van dat ook zij verdomd goed weten dat heel wat spelers zelf ook duchtig meegokken. Zoals al eerder gezegd: mocht Barcelona in een wedstrijd voor de Spaanse beker plots verliezen van een derdeklasser, dan worden er natuurlijk vragen gesteld. Maar er zijn wekelijks duizenden wedstrijden waar niemand echt wakker ligt van het resultaat, of van het aantal doelpunten.”
Een eenzame strijd
“Matchfixing is een probleem dat bij ons al jaren op de agenda staat, maar het is voor ons een heel eenzame strijd”, geeft Peter Naessens behoedzaam aan. De bereidheid dat fundamenteel uit te zoeken en aan te pakken ontbreekt blijkbaar: noch voor het gerecht noch voor de bevoegde instanties lijkt dat echt een prioriteit te zijn. Dat heeft natuurlijk te maken met het feit dat men dan heel snel op gevoelige tenen trapt. De clubs zijn dan weer bang dat de supporters zich gedegouteerd zouden afwenden van het spelletje. Nochtans is het gokken op eigen wedstrijden in het voetbal in onze ogen geen klein bier: dat is wettelijk formeel verboden. Net daarom zijn we na het gokschandaal bij OHL systematisch alle ploegen beginnen door te lichten, op eigen initiatief en – het moet gezegd – met de medewerking van enkele gereguleerde Belgische goksites, zoals Unibet. Dat onderzoek loopt nog, maar we moeten het doen met zeer weinig, maar gelukkig wel zeer geëngageerde mensen. Het is in deze zaak ook opvallend dat Olivier Deschacht verdedigd wordt door de clubadvocaat. Dat wekt minstens de indruk dat de club er belang bij heeft de zaak snel toe te dekken.”
“Wij zijn nochtans echt wel vragende partij voor een sterke regulator”, reageert Tom De Clercq van Napoleon Games. “De grootste nachtmerrie voor een legale kansspeloperator als wij zijn de excessen, zoals minderjarigen die aan het gokken gaan of mensen die zich te pletter spelen en op een dag hun huis moeten verkopen. Elke buitenlandse operator blijft er voor ons ook één te veel, vooral omdat er geen bescherming is voor de speler. Daarnaast mogen we ook niet vergeten dat een buitenlandse operator geen belastingen betaalt, terwijl die voor de operatoren mét licentie net zwaarder wegen.”
En wat met de beschuldigingen van massale matchfixing? “Sportweddenschappen blijven beïnvloedbaar. Het is geen exacte wetenschap, en dus blijft de manipulatie van wedstrijden of uitkomsten een gevaar voor de sector, maar ik ga ervan uit dat er voldoende controle is om dat zo veel mogelijk tegen te gaan, zeker in de grotere competities. Wij zijn intussen ook afgestapt van het live aanbieden van bijvoorbeeld jeugd- of reservewedstrijden in België, omdat die inderdaad niet altijd even zuiver op de graat zijn. En het zal u wellicht niet onbekend zijn: wij sponsoren AA Gent, maar in het contract van de spelers staat uitdrukkelijk vermeld dat ze niet mogen gokken op hun eigen wedstrijden.”
Filip Michiels
“Voetbalweddenschappen zijn uitgegroeid tot een internationale industrie die een wijdvertakt gamma aan producten aanbiedt” – Peter Naessens, Kansspelcommissie
“Er is in ons land geen sprake van een geïntegreerd kansspelbeleid, wat een ideale voedingsbodem is voor lobbyisten van een zeer machtige sector” – Kansspelcommissie
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier