‘Iedere man wil de nummer één zijn’

Softbank-baas Masayoshi Son neemt een meerderheidsbelang in het Amerikaanse mobieletelefoniebedrijf Sprint Nextel. Daardoor wordt Softbank de mobiele operator met de op drie na grootste omzet ter wereld. Enkel China Mobile en Verizon zijn groter.

Ik ben een man, en iedere man wil de nummer één zijn”, zei Softbank-baas Masayoshi (‘Masa’) Son, nadat hij had aangekondigd dat hij 70 procent van Sprint Nextel had verworven, het op twee na grootste Amerikaanse mobieletelefoniebedrijf. Son trekt 15,5 miljard euro uit voor de deal. Son, een telg van welstellende Koreaanse immigranten van de derde generatie, is een buitenbeentje in Japan. Forbes schat zijn fortuin op 6,6 miljard euro.

Space Invader

Nog tijdens zijn studie economie en informatica in Berkeley nam Son een patent op een elektronisch zakwoordenboek, dat hij op zijn 19de voor 1 miljoen dollar verkocht aan Sharp. Bij zijn vader, die in Japan een keten van speelhallen bezat, kocht hij Space Invader-spelautomaten die hij uitzette in wassalons in Berkeley. Op zijn 23ste richtte Son de software-uitgever Softbank op, waarmee hij Amerikaanse firma’s in Japan introduceerde. In 1994 trok hij ermee naar de beurs. Met de cash verwierf hij in 1995, nadat hij een pizza had gegeten met internetpionier Jerry Jang, voor 14 miljoen euro een derde van diens Yahoo!-portaal. Een jaar later startte Son Yahoo! Japan op, dat vandaag voor 8,5 miljard dollar in de boeken van Softbank staat.

Daarna volgde een koortsachtige reeks van investeringen in internetbedrijven. Niet gehinderd door bescheidenheid zei Son in 1999 aan Forbes dat Softbank “7 à 8 procent” van alle beursgenoteerde internetfirma’s in handen had, Cisco en America Online niet meegerekend. Zijn huis steekt dat van Bill Gates naar de kroon.

Prijzenbreker

Son heeft niet de présence van Richard Branson, maar toch wordt Softbank geregeld vergeleken met het kameleontische Virgin. Het verschil is dat Son niet zozeer een uniek merk, maar een conglomeraat uitbouwt dat alle aspecten van de internetwereld omspant: infrastructuur, content, media, reclame, e-commerce en sociale media. Tegelijk laat hij het lokale management veel vrijheid. Dat verklaart zijn successen in China. Weinig typisch voor een Japanner is dat Son geen fan is van groepsdenken.

“Ik doe altijd gedurfde zetten. Op die manier kan ik een hoge winst halen, maar wel met een groot risico”, verklaarde Son twee jaar geleden met zijn typische directheid aan de New York Times. Risico is er volop. Op de participatie die hij in 1996 nam in de geheugenchipfabrikant King-ston verloor hij 1,3 miljard euro, die in de uitgever Ziff-Davis kostte hem 1,2 miljard. Toen de internetbubbel in 2000 in elkaar klapte, werd Son volgens Forbes 73 miljard euro armer – op papier tenminste.

Hoewel de schulden van Softbank in 2001 groter waren dan de omzet, greep Son de kansen van de deregulering en investeerde hij 1,3 miljard euro in een ultramoderne, snelle internetdienst in Japan. Ruim anderhalf jaar voor Belgacom introduceerde hij televisie over de telefoondraad en liet hij zijn abonnees gratis met elkaar bellen via het internet. Zijn prijzen waren een derde lager dan die van marktleider NTT. Dat prijzenbeleid kwam neer op “een dollar verkopen voor 80 cent en het gat vullen met volume”, schreef het Amerikaanse magazine Wired. De sceptici kregen ongelijk. De internetdienst groeide spectaculair, boekte enkele jaren zwaar verlies, maar staat nu mooi in de zwarte cijfers, al stagneert de groei sinds 2006.

Groener gras

Tegen die tijd had Son, een vriend van Bill Gates en wijlen Steve Jobs, nieuwe doelen. Hij bedolf Softbank opnieuw onder de schulden en nam de slabakkende derde Japanse operator, Vodafone K.K, over voor 11,9 miljard euro. In 2008 rijfde hij de verkoop van de iPhone in Japan binnen. De iPhone, maar ook nieuwe modellen van Sharp, investeringen in 3G, nieuwe prijsformules en content deden de vraag exploderen. “Jobs was een vriend die dezelfde aspiraties had”, zei Son na de dood van de Apple-baas.

Sinds november vorig jaar mag ook het nummer twee in Japan de iPhone importeren. Dat weegt op de groei van Softbank Mobile. Vandaar dat Masayoshi Son, zoals veel andere ondernemers in het stagnerende Japan, op zoek is naar groener gras. Dat vindt hij niet alleen in de Verenigde Staten. Softbank bezit onder meer 32 procent van de Chinese marktplaats Alibaba Group, 34 procent van de Chinese sociaalnetwerksite renren, 21 procent van het mobieleadvertentienetwerk inmobi en de helft van een joint venture met het Indiase Bharti Airtel.

Na de tsunami van maart 2011 in Japan raakte Son gepassioneerd door hernieuwbare energie. Hij wil megazonnecentrales bouwen en heeft plannen om het zuidelijke Japanse eiland Kyushu, waarvan hij afkomstig is, met een hoogspanningskabel te verbinden met het Aziatische vasteland. “Het is onze rol risico’s te nemen en precedenten te scheppen”, zei hij aan The Wall Street Journal.

BRUNO LEIJNSE, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

“Ik doe altijd gedurfde zetten. Op die manier kan ik een hoge winst halen”