Hoog tijd voor maatregelen

Een buitensporig initiatief van een bank zorgde ervoor dat de euro kelderde, met dalende beurzen tot gevolg. De overheden wisten niet hoe ze de markten moesten kalmeren.

Alles begon met de lening van 5 miljard euro die Griekenland plande. De regering deed een beroep op een bankenconsortium om de zaken te regelen, maar er was een en ander niet pluis. Vandaag weten we dat de leden van het plaatsingssyndicaat voor zowat 25 miljard euro aan aankooporders verzamelden, vijfmaal het beoogde bedrag. Het bood Griekenland de gelegenheid om de lening vroegtijdig af te sluiten, de voorwaarden ervan lichtjes te verscherpen (een coupon van 6,1 % in plaats van de oorspronkelijke 6,35 %) en het beoogde bedrag met 60 % op te voeren tot 8 miljard.

De dag nadien daalde de koers van de lening met 3 %, wat gelet op het uitstaande orderboekje onmogelijk was. Nu beweren de leden van het consortium (Crédit Suisse, Deutsche Bank, Morgan Stanley en Goldman Sachs) dat de investeerders zelf hun intenties hadden opgevoerd om er zeker van te zijn dat ze voldoende stukken zouden krijgen. Die verklaring deugt niet. Als een lening tot vijfmaal overschreven is, dan is dat een duidelijk teken van interesse, dus van vertrouwen. Het is bijna onmogelijk dat de koers een dag later instort.

Een tweede verklaring volgde onmiddellijk: de koersdaling was te wijten aan de aankondiging door de Griekse regering dat ze binnen de veertien dagen een tienjarige lening wenste uit te brengen. Waarom zouden de investeerders door zo’n aankondiging teleurgesteld zijn? Als die eerste lening zo succesvol was, dan is het toch logisch dat de Griekse regering van zo’n opportuniteit wil profiteren?

Neen, de instorting was te wijten aan enerzijds een buitensporig initiatief van Goldman Sachs om 25 miljard euro Grieks staatspapier te willen doorverkopen aan de Chinese instanties. De weigering van China en de verontwaardiging van Griekenland was een domper voor de banken, die de koers van de Griekse lening lieten kelderen. Anderzijds heeft de Europese Centrale Bank nagelaten te bevestigen dat ze Grieks staatspapier als onderpand voor haar kredietverstrekkingen aanvaardde. Dat was een tweede domper voor de banken. Sommige vervingen dat papier door ander, dat de ECB wel als onderpand aannam.

De euro was het grootste slachtoffer van die gebeurtenissen. Maar de daling van de munt is niet noodzakelijk slecht nieuws voor speculanten. Integendeel, als zij ervan overtuigd geraken dat een munt een tijdje in één bepaalde richting zal ontwikkelen, profiteren ze er dubbel van. Als de euro nog net wat meer zou zakken, zou hen dat goed uitkomen. Ze dekten zich eerst in tegen tekortkomingen van de PIGS (Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje) via Credit Default Swaps (CDS). Toen de beurzen van de betrokken landen daalden, konden sommige hun CDS’s met winst verzilveren. Daar werd veel ruchtbaarheid aan gegeven, zodat er paniek op de andere markten ontstond en de euro nog dieper dook.

De regeringen wisten niet hoe ze de markten moesten kalmeren. Bovendien kunnen de westerse centrale banken, die binnenkort hun steunmaatregelen zullen moeten inkrimpen, onmogelijk van strategie veranderen. Er moeten dringend maatregelen getroffen worden om de praktijken van sommige banken drastisch in te perken. (C)

Door Jean-Pierre Avermaete