HOLLYWOOD in uw brievenbus

De populariteit van de dvd heeft videotheken verplicht plaats te ruimen voor de nieuwe filmschijfjes. Maar ook op het internet kunnen filmfans terecht. Met Zenobe en DVD Post ontstonden twee Belgische initiatieven voor dvd-verhuur via het internet. De logistiek hebben ze onder de knie, maar de zoektocht naar centen blijft moeilijk.

De Bruggeling Philippe Creytens ging in september vorig jaar van start met Zenobe Home Entertainment. Het concept is eenvoudig: voor een vast bedrag per maand – 30 euro in dit geval – hebt u steeds drie dvd’s in huis, die u zo lang mag houden als u wilt. Wilt u een andere film, dan stuurt u één van de drie dvd’s in een voorgefrankeerde verpakking terug, waarna Zenobe het volgende item op uw verlanglijst bezorgt. De communicatie verloopt via het net, de verzending via de post. Creytens haalde zijn inspiratie bij het Amerikaanse Netflix.

DVD Post, een initiatief van drie handelsingenieurs van de Solvay Business School, startte enkele maanden later en volgt voorlopig het model van de traditionele videotheek. Geen abonnementsformule dus bij DVD Post, maar een vaste prijs per huurbeurt, goed voor drie dagen filmplezier. Toch valt ook hier al snel de naam van Netflix als inspiratiebron. Bovendien denkt gedelegeerd bestuurder Bernard Wilmet er ernstig over na om op korte termijn ook abonnementen aan te bieden.

Luie consument

Netflix opende de virtuele deuren in 1998 en heeft intussen twintig distributiecentra in Amerika, 15.000 verschillende titels en iets meer dan een miljoen klanten. De onderneming zorgde voor een octrooi op haar zakenmodel, een van die controversiële business patents, die ‘legale’ monopolies vormen op methodes van zakendoen. In mei 2002 tankte Netflix 82,5 miljoen dollar op de beurs, tegen 15 dollar per aandeel en noteert nu, na een stevige dip tot 5 dollar, alweer op 29 dollar. Het bedrijf boekte een kwartaalomzet van 63,2 miljoen dollar en een eerste winst van 3,3 miljoen dollar.

Het systeem werkt dus in de VS, maar hoe zit het in ons land? Het valt op dat 35 % van de Amerikaanse gezinnen een dvd-speler in huis heeft gehaald, terwijl onderzoeksbureau GfK de lat voor ons land op 14 % legt. Bovendien is België veel meer verstedelijkt dan de VS en lijkt het concept daar dus veel meer potentieel te hebben. Creytens gaat niet akkoord. “In geen enkel ander land ter wereld zijn er zoveel videotheken als in Amerika. Meer nog, het gros van zijn klanten haalt Netflix in de grote steden, juist daar kunnen ze rekenen op een snelle postbedeling. Mensen zijn nu eenmaal graag lui.”

Creytens heeft zich vooral moeten concentreren op de logistiek. Zenobe richt zich op Vlaanderen en Nederland, goed voor een potentiële markt van 20 miljoen klanten. Maar je zit wel met twee landen. “Logistiek bekeken is dat een nachtmerrie,” zegt Creytens. “In het begin verstuurden we vanuit Brugge naar Nederland en de dvd’s kwamen van daar terug. Het duurde tussen twaalf en achttien dagen voor de klant zijn nieuwe dvd kreeg. Je voorraad was dus 40 tot 60 % van de tijd onderweg in plaats van bij de klanten. Nu doen we Nederland gewoon vanaf een postbus in Aardenburg, vijftien kilometer van Brugge, maar wel in Nederland.”

Zoeken naar geld

DVD Post wilde wachten op de introductie van de priorzegel alvorens met de verhuur van dvd’s te starten. “Een dvd is voortaan licht genoeg om als brief verstuurd te worden – het maximumgewicht werd eind vorig jaar opgetrokken van 20 naar 50 gram – en dankzij de priorzegel zijn we redelijk zeker van de leveringstermijn,” aldus Bernard Wilmet. “We hebben een lichte maar stevige verpakking gevonden die het geheel onder die 50 gram houdt. Daardoor komen onze verzendkosten uit op tweemaal 49 eurocent.”

DVD Post is alleen in België actief, maar wel in beide landstalen. “Amerikaanse films komen uit met Nederlandse en Franse ondertitels, maar nooit de twee samen op één schijfje. We moeten dus veel titels dubbel aankopen,” vertelt Wilmet. In tegenstelling tot Netflix vindt DVD Post dat de samenwerking met de lokale filmdistributeurs eerder stroef verloopt. Wilmet probeert met hen een model van revenue sharing af te spreken. Daarbij worden de schijfjes niet langer aangekocht, maar krijgen de verhuurders ze in bruikleen. Telkens een dvd buitengaat, vloeit er een klein percentage naar Buena Vista, Columbia Tristar of een van de andere distributeurs. Het is alleen zo dat Netflix op zijn site kan aangeven over 5 miljoen exemplaren te beschikken, goed voor een gemiddelde van meer dan 330 schijfjes per titel. “We zijn volop aan het praten,” zegt Wilmet.

En dan is er nog het hoofdstuk financiering. “Vier jaar geleden volstond de spreekwoordelijke bierkaart om een half miljoen los te weken bij investeerders, nu vind je zelfs geen centen nadat je de kinderziekten uit je bedrijf hebt gehaald,” klaagt Philippe Creytens. Zenobe startte met 37.185 euro aan kapitaal. Dat volstaat niet om het businessplan te realiseren, weet Creytens. “Zonder deal met de distributeurs moet je je dvd’s prefinancieren. Ze kosten tussen 35 en 50 euro per stuk. Een dvd heen en terug sturen kost 1,5 euro.”

Hulp van een durfkapitalist

Creytens heeft zijn strepen verdiend in e-marketing. Van huis uit vastgoedmakelaar, was hij in 1995 medeoprichter van Brenda, een van de eerste Belgische vastgoedsites. Later werkte hij als ontwikkelaar voor Icon ( VUM-groep) en was hij een van de oprichters van e-marketingadviseur Expine. Hij was gedelegeerd bestuurder van Etrasoft, een firma die software schrijft voor KMO’s die hun winkel op het internet zetten. Etrasoft werd door KBC overgenomen (en later vereffend).

Ervaring zat dus, maar de financiers willen er niet aan. “Bij durfkapitalisten mag je terugkomen als je een omzet van een miljoen euro draait. Maar dan heb ik ze niet meer nodig. Het Participatiefonds geeft goedkope leningen tot 125.000 euro, maar dan moet je eerst evenveel krijgen van een bank of een business angel. Dat is een Catch 22-situatie. De Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen kon me subsidiëren als ik een zware vrachtwagen kocht. Dat was lachen. Nee, dan liever Wallonië: daar zijn er subsidies voor de ontwikkeling van websites. Banken willen wel geld lenen, maar dan aan mij persoonlijk. Dan moet je weer allerhande constructies gaan opzetten en dat weiger ik.”

Wilmet en zijn collega’s kwamen wel bij een durfkapitalist terecht. Aan het begin van de zomer werd bekendgemaakt dat het Brusselse E-Merge een participatie van 14 % neemt in HES ( Home Entertainment Services), de uitbater van DVD Post. HES werkt met een kapitaal van 30.000 euro. E-Merge is het investeringsvehikel dat ooit 25 % financierde van het jonge en toen nog onafhankelijke Skynet, intussen de internetprovider van Belgacom.

Iedereen wil dezelfde film

“Wil je enige kans van slagen in deze branche, dan moet je groter worden dan een tuinkabouter en dus financiering vinden,” zegt Philippe Creytens. Zijn businessplan mikte op honderd abonnees na een jaar, op 5000 na twee jaar en op 15.000 na drie jaar. Break-even lag op achttien tot twintig maanden, met zeven tot acht mensen in dienst. Zenobe biedt momenteel 1000 verschillende titels, maar moet zijn belofte van ‘steeds drie dvd’s per klant’ wel kunnen waarmaken. Alleen al die rekensom levert met 3300 klanten na twintig maanden (lineair berekend) een investering van 346.500 à 495.000 euro op.

DVD Post biedt naar eigen zeggen 2000 titels aan, maar Wilmet beseft dat hij met een kapitaal van 30.000 euro en zonder revenue sharing niet ver meer kan uitbreiden. Het bedrijf telt vandaag zo’n 5000 klanten, al is niet duidelijk hoeveel zij per maand spenderen.

Deugt het concept wel? Critici van het Netflix-model wijzen op de angels: klanten die vaak van dvd wisselen zijn duur – denk aan de 1,5 euro verzendingskosten per cyclus. En wat doe je als al je klanten dezelfde succesfilm willen? “Dat zijn de zwaktes in het on-lineverhuursysteem, dat geef ik graag toe,” zegt Creytens. “We hebben heel wat mensen zien afhaken die redeneren: fijn, dertig films voor 30 euro. Maar dat kan niet als het 1,5 euro kost om te versturen.”

Liefhebbers van de grote succesfilms moeten naar de videotheek, vindt Creytens. “Grote videoketens krijgen een aantal dvd’s in consignatie en dragen af naargelang van de verhuur. Ze verdienen dergelijke films terug in drie à vier weekends. Daartegenover zijn wij via de post makkelijk vijf à zes dagen kwijt. Je haalt geen rotatiesnelheid.”

Wilmet zit op dezelfde lijn: “Videotheken leggen zich toe op nieuwigheden, maar hebben achteraf niet genoeg plaats om aan die films nog veel aandacht te besteden.” Het Netflix-model moet het hebben van de breedte van zijn aanbod en van een publiek dat geregeld nieuwe films wil zien, maar er niet wakker van ligt of dat nu vandaag of binnen zes weken gebeurt, legt Philippe Creytens uit.

Geen porno, wel kinderfilms

Is porno belangrijk? “Onze distributeur zei ons dat we niet genoeg porno kochten. Hij had ongelijk. Iedereen huurt wel eens porno, maar we hebben maar vier of vijf klanten die alleen porno doen. Ons publiek verschilt van de videotheken. Kinderfilms komen daar niet aan de bak, maar bij ons zijn ze een van de populairste categorieën,” aldus Creytens. Ook DVD Post verhuurt porno, maar is naar eigen zeggen eveneens verrast over de beperkte populariteit ervan. “Het is voor ons 10 tot 15 % van de business, terwijl het een genre is dat tot 70 % van de omzet van een traditionele videotheek uitmaakt,” licht Wilmet toe.

Rest de vraag of de virtuele dvd-verhuurder niet spoedig door de technologie wordt achterhaald. Koestert Telenet bijvoorbeeld geen plannen om films via de kabel te distribueren? Geen van beide ondernemers voelt zich voorlopig gepasseerd. “In een proefopstelling is dat mooi, maar wat als iedereen om acht uur ‘s avonds zijn film wil downloaden?” zegt Creytens. Voorlopig blijven optische schijfjes en De Post een niet te kloppen distributiemedium. Netflix heeft zelfs dit weetje op zijn website staan: “De hoeveelheid data die Netflix tijdens een drukke dag uitstuurt op schijf, komt ongeveer overeen met de helft van de totale capaciteit van het internet in de VS gedurende diezelfde periode.”

Creytens: “Het concept staat er. We hebben enkele honderden klanten. De logistiek is onder controle, we hebben de marketingmogelijkheden afgetast – maar het ondernemingsklimaat laat het afweten. Het gaat om relatief kleine bedragen, toch krijg je nul op rekest. Dat stoort mij als ondernemer.” Om toch een inkomen te hebben, werkt hij opnieuw deeltijds als softwareontwikkelaar.

Ook de mensen van DVD Post ontwikkelen nevenactiviteiten. Zo kunnen klanten hun eigen, gekraste schijfjes opsturen om ze weer te laten herstellen. “We doen het voor onze eigen dvd’s, dus waarom zouden we de kennis niet aan anderen verkopen?”

Raphael Cockx Bruno Leijnse

“De GOM West-Vlaanderen kon me subsidiëren als ik een zware vrachtwagen kocht. Dat was lachen.”

“Porno is voor ons 10 tot 15 % van

de business, terwijl dat genre tot 70 %

van de omzet van een traditionele videotheek uitmaakt.”