Hollywood in het klein

Een ploegje Brusselse tekenfilmmakers pioniert in 3D-producties. Hun jongste release is bestemd voor de Efteling. ‘Pandadroom’, een natuurfilm, kostte ettelijke miljoenen en duurt enkele minuten.

De Efteling, het Nederlandse attractiepark, lanceert deze week Pandadroom, een vierdimensionale attractie rond een driedimensionale film. In een vierdimensionale film krijgt het publiek ook gewaarwordingen zoals wind en regen. Voor de Efteling betekent Pandadroom een investering van enkele tientallen miljoenen euro en een nieuw avontuur. Voor de Belgische makers van computergegenereerde animatiefilms, nWave Studios, een uitbreiding van hun portefeuille.

Zonder veel ophef is de ploeg rond regisseur Ben Stassen en voorzitter Eric Dillens een belangrijke speler geworden in de niche van de 3D-films voor groot formaat. De films, waarvoor twee projectoren en speciale brillen nodig zijn, plaatsen de toeschouwer middenin de actie. Een projectiel dat in de richting van het publiek wordt gegooid, lijkt letterlijk op de toeschouwer af te komen. Een heel aparte sensatie.

NWave Studios maakte via zijn filialen Trix en Movida al in de jaren negentig naam met zogenaamde ride-films. Dat zijn computergegenereerde films van een viertal minuten, waarbij het publiek in simulators meebeweegt en een fysiek roetsjbaaneffect beleeft. NWave heeft zo’n 26 van dergelijke ride-films op zijn naam, die afgezet worden op een markt van ongeveer 2000 simulators.

Een coproductie met Sony Pictures Classic bracht hen in 1997 in de computergegenereerde films voor groot formaat. De documentaire Thrill Ride, uitgebracht voor het Imax-formaat, vertelt over het ontstaan van de ride-film en haalde tot nog toe, na 265 weken, ruim 29,8 miljoen dollar op aan de kassa. De distributie zit echter bij Sony, zodat nWave maar zo’n 8% tot 9% van de ontvangsten int.

4 miljoen euro, 10 minuten lol

Thrill Ride was het signaal voor nWave om volledig met eigen financiering 3D-films te gaan maken. Het eerste eigen product, Mania, een 3D-film op groot formaat, heeft nu, na 213 weken in roulatie, 29,2 miljoen dollar opgebracht aan de kassa. Alien Adventure zit na 122 weken aan 10,7 miljoen dollar en de jongste, Haunted Castle, na 53 weken aan 7,8 miljoen dollar. “Op een 2D-film krijgen we een goede 15% van de opbrengsten aan het loket , op een 3D-film een goede 20%.”

Attractiefilms zoals Pandadroom breien een nieuw luik aan de strategie. De budgetten liggen hier in de orde van 4 miljoen euro, de films duren tien tot twaalf minuten. Het attractiepark koopt een licentie op een afgewerkt product. De vergoeding kan vast zijn of per zitje. In een park krijg je eerst een pre-show, dan de film in de zaal, en dan een post-show, waarin het publiek op een interactieve manier bezig kan zijn.

Voor de attractieparken is het een vorm van risicospreiding. “De investeringen in fysieke attracties lopen altijd maar op. En eenmaal gebouwd zit je aan die dingen vast,” zegt Eric Dillens. Toch zijn ook hier de investeringen niet gering. “Het is het grootste project dat de Efteling ooit heeft gedaan en de eerste keer dat zo’n attractie buiten Disney en Universal is gerealiseerd,” zegt Ben Stassen. Tot nog toe is er maar een viertal van dergelijke high-end attracties geproduceerd: Terminator 2 in 3D, Honey I Shrunk the Audience, de Muppet Show en Captain EO met Michael Jackson. “Het budget van Pandadroom is maar 12% à 13% van de totale kostprijs. Daarnaast zijn er nog het gebouw, het projectiesysteem, allerlei 4D-effecten in de zaal… In de VS kostten de laatste twee-drie attracties die door Disney en Universal zijn gemaakt tussen 70 en 90 miljoen dollar.”

Het was de Nederlandse afdeling van het World Wildlife Fund ( WWF) die met het idee voor Pandadroom bij nWave kwam aankloppen. Het thema is de verloedering van de aarde, het smelten van de ijskappen, de overbevissing, het vernietigen van de oerwouden. Het WWF coproduceert, leverde een “substantiële” financiële bijdrage en is mede-eigenaar. Efteling levert alleen de plaats waar de attractie in eerste instantie zal worden geplaatst.

NWave houdt de rechten op de wereldwijde distributie van de attractiefilm. “Wij blijven uiteraard uit de buurt van Efteling, maar het is niet uitgesloten dat die film in meerdere attractieparken over de hele wereld zal worden vertoond,” zegt Dillens.

De investering wordt nog op een tweede manier gerentabiliseerd. Pandadroom wordt uitgebouwd tot een veertig minuten lange 3D-film op groot formaat, die in september uitkomt en wereldwijd door het WWF zal worden gesteund.

2000 simulators wereldwijd

“Onze doelstelling is altijd portefeuille-opbouw geweest. In onze drie basisactiviteiten willen we eigenaar zijn van zoveel mogelijk producten. Wij genereren door de licenties een hoop royalty-inkomsten die ons toelaten – zeker nu we al een recurrente inkomstenstroom hebben – om nieuwe producten te maken en zo onze portefeuille uit te bouwen,” zegt Dillens.

In de bundel zitten nu de 26 ride-films, de distributierechten op vier attractiefilms, de eerder genoemde films op groot formaat en de distributierechten op twee 2D-films op groot formaat, Ocean Men en The Human Body.

“In 2000 waren we ongeveer break-even. Voor 2001 komen we geconsolideerd aan iets meer dan 10 miljoen euro omzet. Voornamelijk uit royalty-inkomsten, waar we toch een rendement na belasting van zo’n 6% op halen,” zegt Dillens. NWave schreef vorig jaar naar eigen zeggen ook 1,4 miljoen euro af op producties. Dillens: “Een film kost 6 tot 8 miljoen dollar. Laten we zeggen dat het nog investeringsintensief is op dit ogenblik.”

Eric Dillens noemt nWave “een soort geïntegreerde mini-Hollywood-studio”. NWave Pictures is de productiemaatschappij die de concepten ontwikkelt en de middelen bij elkaar brengt. Executive production en het grootste deel van de postproductie (onder meer het shooten van de digitale inhoud op een fysieke filmrol) gebeurt via een bijhuis in Los Angeles waar ook het grootste deel van de postproductie wordt gedaan. Het Brusselse Movida en Trix doen de line production. Zij zijn de fabriekjes waar de beelden op computer worden aangemaakt. NWave Distribution en nWave Pictures Distribution Inc in Connecticut zijn de distributiemaatschappijen, die laatste voor Amerika en Canada. Dat dekt het hele pad af, van concept tot distributie. “Om hetzelfde te doen in film of televisie zou je een van de topzeven studio’s moeten zijn,” zegt Ben Stassen. “Maar in een nichemarkt met 350 Imax-zalen wereldwijd en 2000 simulators kan je wel zelf distribueren.”

Schaars product

Thrill Ride is nu vijf jaar in roulatie. Een ongelooflijk lange shelf life, gemeten naar de gewone Hollywood-filmnormen. “Dat er niet zoveel films worden gemaakt, maakt dat ze heel lang draaien,” constateert Ben Stassen. Vorig jaar kwam een twintigtal Imax-films op de markt, zegt hij, en welgeteld één Imax 3D-film: Haunted Castle van nWave. Stassen: “In Imax 3D bestaan maar negentien films. Drie daarvan hebben wij gemaakt en ik ben nu aan mijn vierde bezig. Ongelooflijk als je weet dat er in de jongste vijf jaar 1,5 miljard dollar is uitgegeven om Imax 3D-infrastructuur te bouwen.”

De situatie is nog erger dan ze lijkt, omdat heel wat van die negentien films – die meestal op kleine kinderen mikken – gewoon niet werken, zoals de vaak vernietigende kritieken op gespecialiseerde websites leren (nWave dumpte om die reden ook de distributierechten van Ultimate G, zegt Eric Dillens). Stassen: “Voor je creatief kunt worden in 3D, moet je eerst de techniek volledig beheersen.”

Het is een nijpend probleem. “Ik wil geen twintig concurrenten, maar zelfs wij moeten toegeven dat één Imax 3D-film per jaar niet goed is voor de industrie.” Volgens het gespecialiseerde GiantScreenBiz.com zullen er eind dit jaar wereldwijd 131 groot-formaatzalen met 3D-uitrusting zijn.

Bij nWave worden de Silicon Graphics-werkstations nu meer en meer vervangen door pc’s van Dell. “Vroeger kostte een kleine machine 50.000 euro, een grote machine 400.000 à 500.000 euro. Nu spreken we over tienduizenden.” Pijnlijk voor de financiers: de exploderende rekenkracht wordt vertaald in hogere kwaliteit en niet in sneller werken. Devil’s Mile was in 1993 de eerste film van deze ploeg en duurde vier minuten. De render-tijd (het omzetten van de databases in beelden) bedroeg 45 minuten. Stassen: “De gemiddelde render-tijd vandaag – met een processor die minstens honderd keer sneller is dan toen – is 1,5 tot 2 uur per beeld. In de jaren negentig streefden we naar virtual reality, vandaag naar hyperreality: beelden die echter zijn dan de realiteit.”

Uitstap naar Wallonië

“Niet de machines zijn nu belangrijk, maar de knowhow, de creatieve kern,” zegt Dillens. Stassen: “Waarom heeft niemand anders een 3D-film gemaakt vorig jaar? Omdat het zo ontzettend moeilijk is.” NWave als geheel heeft nu 36 mensen in dienst, het management meegerekend. Stassen: “Op dit moment maken we één Imax 3D-film per jaar, één of twee ride-films en dan nog een beetje diensten voor derde partijen.” “Anderen produceren veel minder,” zegt Dillens.

“Toen het WWF hier aankwam met Pandadroom, hebben we beslist onze deuren te sluiten voor werk voor derde partijen ( nvdr – nWave doet ook nog wat speciale effecten voor reclamefilms). Dat is niet zo goed op termijn. Maar op de arbeidsmarkt hier heb je niet de flexibiliteit om tien mensen aan te nemen voor een project,” zegt Stassen, die in Los Angeles woont en daar ziet hoe soepel de duizend animatoren van project naar project kunnen overstappen. “De keerzijde is dat je daar veel moeilijker een ploeg kan samenhouden. Wij kunnen met dezelfde mensen werken op lange termijn.”

“We zouden twee Imax-films per jaar willen produceren. Er is een behoefte op de markt,” zegt Stassen. Er bestaat een plan om in Wallonië bijkomend personeel op te leiden. De stad Bergen wil namelijk samen met nWave een trainingscentrum voor animatoren beginnen. “Er zijn meer en meer scholen die een technische vorming geven, maar de afgestudeerden hebben geen enkele notie van wat productie is, van het werk op het veld, met een regisseur achter hen, een equipe, klanten en dergelijke. Wij willen ze een professionele vorming geven,” zegt Caroline van Iseghem, die verantwoordelijk is voor de productieleiding binnen de nWave-groep. Nwave, dat al een zetel in Wallonië heeft opgericht, wil met die cursisten een echte attractiefilm gaan maken en zo twee vliegen in één klap slaan. “We willen niet doen alsof, we gaan écht een film uitbrengen. Maar daar heb ik toch 4 à 5 miljoen euro voor nodig en voorlopig hebben we die niet,” zegt Van Iseghem.

Succes in China

Het Californische SlingShot Entertainment heeft de drie 3D-films van nWave zopas uitgebracht in een box met twee brillen voor 100 dollar. Echte 3D-televisie is niet verder af dan vijf tot tien jaar, schat Ben Stassen. De interessantste evoluties zitten momenteel echter in China, waar de Canadese maatschappij Western Millennium, eigendom van een Chinees zakenman, begonnen is met 3D-filmprojectie in gewone zalen op 35 mm-formaat. Western Millennium stapte in een joint venture met de China Film Board – de overheidsinstantie die alle invoer van films moet goedkeuren – en kwam voor de 35 mm-kopieën bij nWave aankloppen. “Hun hele pakket kost minder dan 150.000 dollar aan hardware, terwijl een Imax 3D-uitrusting 2 miljoen dollar kost,” zegt Ben Stassen. “Het succes is waanzinnig. Aan dit tempo halen ze in één jaar in één zaal één miljoen bezoekers. Vergelijk dat met de 2,2 miljoen bezoekers van een complex als Kinepolis. Ze spreken nu over het openen van vijftig of zestig zalen.”

Als dat gebeurt, wordt er ook gepraat over de financiering van nieuwe films, voorspelt Ben Stassen. NWave staat dan op de eerste rij, omdat het niet gebonden is aan één formaat, zoals Imax Corporation, de belangrijkste producent van films op groot formaat. Stassen: “Imax is echt tegen de distributie van zijn films in een ander formaat. Zij verkopen films om hun technologie te verkopen.”

De historische kern van de nWave-ploeg lag bij het visionaire productiehuis Little Big One, dat in 1993 failliet ging. Eric Dillens viste hen daar op, kocht via het productiehuis D&D 100% van Trix en 50% van Movida en ‘subsidieerde’ de moeilijke startfase. Toen D&D zelf in 1999 in woelig water kwam, nam voorzitter Dillens persoonlijk de aandelen in Trix en Movida over en creëerde de holding nWave Studios, met Ben Stassen, Caroline van Iseghem , AnthonyHuerta, distributieverantwoordelijke Mark Katz (ex-Sony Pictures Classic) en CharlotteHuggins in Los Angeles als partners.

Bruno Leijnse [{ssquf}]

bleijnse@trends.be

“In Imax 3D bestaan maar negentien films. Drie daarvan hebben wij gemaakt.”

“Ik wil geen twintig concurrenten, maar we moeten toegeven dat één Imax 3D-film per jaar niet goed is voor de industrie.”