Hoge ruzie

In twee klimmersboeken staat de Everest centraal, maar gaan persoonlijke drama’s met de aandacht aan de haal. De Nederlandse Mariska Mourik rekent af met haar vroegere expeditiegenoot Bart Vos, de Amerikaan David Breashears met zijn vader.

“Wij Nederlanders, hadden het na de pindakaasexpeditie voor eens en altijd voor gezien moeten houden. Sindsdien is het alleen maar verder bergafwaarts gegaan.” Met die sombere conclusie rondt de Nederlandse auteur-cineaste-journaliste Mariska Mourik (1958) haar opzienbarende verslag Een meter Everest af. Met de pindakaasexpeditie haalt ze wel erg oude koeien uit de sloot. In 1982 werd de allereerste Nederlandse Everest-expeditie gevolgd door een tv-ploeg. De klimmers bakkeleiden er over de verdeling van een pot pindakaas, kregen om de haverklap ruzie en bereikten de top niet. De pietluttige ruzies werden breed uitgesmeerd in de tv-reportage. Wie al mee geweest is op een expeditie door echt moeilijk terrein of in vreselijke weer, weet dat de vermoeidheid, de spanning en het noodgedwongen dicht bij elkaar leven al gauw gensters doen slaan. Een vonkje kan exploderen tot een hoogoplopende ruzie. Voeg daar nog aan toe dat de beste klimmers niet zelden ook eigengereide karakters zijn. Dat mag niet verbazen – wie haalt het nu in zijn hoofd om zoveel ellende en risico’s te trotseren om een rots of berg op te klauteren?

Het boek van Mourik zal evenwel de geschiedenis ingaan als afrekening met haar toenmalige klimgenoot Bart Vos, de enige en meteen ook eerste Nederlander die in haar team in 1984 de top bereikte. Al meteen rezen er ernstige twijfels over de bewering van Vos. Hij had geen foto genomen, geen teddybeer gezien die een vorige ploeg er achtergelaten had en een volgend team meldde dat zijn voetsporen ophielden en draaiden – ver onder de top. Bovendien had hij een sherpa die hem vergezelde, al eerder terug laten keren. Uiteindelijk nam elk expeditielid en de officiële verslaggeving aan dat Vos op de top gestaan had. Nu, bijna zestien jaar later, voert Mourik plots nog wat meer punten aan, die het erg twijfelachtig maken dat Vos het dak van de wereld bereikte. In Nederland overweegt de inmiddels 48-jarige klimmer met een proces, temeer omdat Mourik ook al grote vraagtekens plaatst bij zijn bewering dat hij in 1996 op de top van die andere beruchte Himalaya-berg, de Dhaulagiri, stond.

Ook de bekende alpinist David Breashears (al vier keer op de top van de Everest) rekent af, zij het dan met zijn vader. Naast een verslag van suspensrijke en dramatische beklimmingen, is Ijle hoogten vooral een autobiografie. Zijn passie voor klimmen en ontdekkingsreizen blijkt aanvankelijk een zoektocht naar een morele code, die hij als kind van een gewelddadige Amerikaanse majoor (die zijn gezin molesteerde) niet meekreeg.

Ondertussen staat Breashears ook bekend als cineast. Vooral met de grootbeeldfilm ( Imax) Everest werd hij gelauwerd. Dit onderhoudende boek is zeker niet alleen voor bergfreaks.

Mariska Mourik, Een meter Everest. Contact, 235 blz., 740 fr.

luc de decker