Hoezo, een succesverhaal uit Ieper?

Zes jaar lang deed Transics, een producent van boordcomputers voor vrachtwagens, het rustig aan. Tot het drie jaar geleden alle remmen losgooide. Risicokapitaal, internationalisering, het kan blijkbaar niet op. Is dit een geval van succesvolle WestûVlaamse koppigheid of van Ieperse grootheidswaanzin?

Transics ontwikkelt zowel software als hardware, en produceert boordcomputers voor vrachtwagens. Mastelinck en Lemenu brachten samen met de derde (stille) vennoot Albert Barroo (voormalig voorzitter van de Bankunie) de 31.000 euro (1,25 miljoen frank) startkapitaal bijeen voor een bedrijf dat het initieel rustig aan wou doen. Mastelinck: “We hebben ons de eerste jaren vooral toegelegd op het onderzoeken van de Europese markt en de gestage ontwikkeling van onze eigen on-boardcomputer.” Ze vonden op de markt alleen alternatieve “zwarte dozen”, boordcomputers waarin je als chauffeur geen enkele input kunt geven.

Trage start

Meteen valt op dat Transics’ geboorte op twee vlakken verschilt van andere hoogtechnologische starters. Ten eerste is het bedrijf opgericht vanuit een vraag van de markt. Ten tweede is Transics een spin-off van een bestaand softwarehuis: productgedreven in plaats van technologiegedreven. Dat bleek zo zijn praktische voordelen te hebben: alle vaste kosten die Transics maakte, werden naar het moederbedrijf overgepompt, zodat Transics van 1991 tot 1996 tegen een lage burn rate en relatief ongestoord zijn ontwikkeling kon voortzetten. Het kon teren op de inkomsten van ICS Computers, en investeerde hoofdzakelijk in onderzoek & ontwikkeling. Tijdens de eerste vijf jaren werd dan ook nauwelijks of geen omzet geboekt.

De doorbraak kwam er in 1997. Mastelinck: “We vonden in 1997 dat we klaar waren voor een introductie op de markt. De facto waren we al marktleider in België omdat hier nauwelijks alternatieven beschikbaar waren. Om ons te meten met onze Europese concurrenten moesten we een derde generatie van onze boordcomputers kunnen lanceren. En daar was meer geld voor nodig dan we ter beschikking hadden.”

In 1998 sprong het bedrijf dan ook van trage interne groei naar het niveau van risicokapitaalfinanciering. Terwijl commerciële activiteiten in Frankrijk werden opgestart, zocht het in België naar kapitaal.

Demarrage met risicokapitaal

Op 23 december 1998 haalde het Poperingse bedrijf 2,38 miljoen euro (96 miljoen frank) op: 1,24 miljoen euro van FLV Fund, 0,25 miljoen euro van Creafund en de rest van de drie vennoten. Het bedrijf werd toen op 5,58 miljoen euro (225 miljoen frank) gewaardeerd.

Er werd in hetzelfde jaar een bescheiden omzet van 1,55 miljoen euro geboekt. Het opgehaalde geld werd gebruikt om internationaal te expanderen. Ook werd aan een vierde generatie van software en hardware gewerkt. In die Quattro stopten de West-Vlaamse ondernemers onder andere een tekst-naar-spraaksysteem. Dat doet de boordcomputer berichten hardop voorlezen, zodat de chauffeur kan luisteren zonder naar het kleine computerschermpje te moeten kijken. Handig, maar hebben de West-Vlamingen zich hier niet meer door lokale sympathieën dan door marktvragen laten leiden? “Eerlijk gezegd vraagt de klant momenteel niet naar spraaktechnologie,” zegt Mastelinck. “Spraakherkenning hebben we bijvoorbeeld nooit overwogen: die technologie is nog niet ver genoeg ontwikkeld voor gebruik in vrachtwagencabines. En als zoiets niet perfect werkt, gooit een chauffeur het ding gewoon uit het raam. Tekst-naar-spraak werkt wél heel goed. Het systeem dat we van Lernout & Hauspie hebben gekocht, is zowat het beste wat op de markt verkrijgbaar is.”

Die link met Lernout & Hauspie was een bijkomende reden om in de zomer van 2001 fysiek naar Flanders Language Valley te verhuizen. Transics liet er een eigen gebouw optrekken. Vandaag ligt het er erg eenzaam bij, op een campus waar het aantal koeien stilaan weer hoger ligt dan het aantal hooggeschoolden. Geen probleem, vinden Lemenu en Mastelinck. Lemenu: “Het grootste deel van onze werknemers woont in een straal van twintig kilometer rond Ieper. We zitten hier goed, mooi, rustig en ruim. Maar toegegeven, hadden we geweten wat er zou gebeuren, dan hadden we misschien niet gebouwd maar ruimte gehuurd in de leegstaande gebouwen van Flanders Language Valley.”

Voorzichtig na de L&H-kwestie

Ondertussen blijkt dat Transics met zijn eerste kapitaalronde een versnelling hoger is geschakeld. Lemenu en Mastelinck kregen grootse ambities: Europees marktleider worden en zo snel mogelijk winstgevend worden. In 1999 verdubbelde de omzet naar 3,35 miljoen euro (135 miljoen frank). In 2000 werd een tweede risicokapitaalronde gehouden. Deze keer deden de drie partners Lemenu-Mastelinck-Barroo zelf niet meer mee, maar werd 6,99 miljoen euro (282 miljoen frank) opgehaald door ABN-Amro Ca Investments, Rendex, TrustCapital Technology, Stroke Fund en het eigen topmanagement. Het bedrijf werd na die kapitalisatie op 20 miljoen euro (807 miljoen frank) gewaardeerd.

Het een en ander doet toch de wenkbrauwen fronsen. In 2000 draaide Transics 5,45 miljoen euro (220 miljoen frank, een stuk minder dan de verwachte 7 miljoen euro), en behaalt het een negatief resultaat van 2,68 miljoen euro (108 miljoen frank; volgens het businessplan had het break-even moeten zijn). Bestuurder en investeerder van het eerste uur Herman Wielfaert is er desondanks gerust in. Zijn investeringsvehikel Creafund bezit vandaag 15,34% van de Transics-aandelen, voor een tegenwaarde van 1,12 miljoen euro (45 miljoen frank). Maakt de wanverhouding tussen omzet en nettoresultaat de investeerder niet bang? Wielfaert: “Absoluut niet. Het resultaat is er omdat we het grootste deel van onze O&O-kosten meteen afschrijven in plaats van ze te activeren, zoals de meeste technologiebedrijven doen. Het is dus puur om conservatieve voorzichtigheidsredenen.”

Dat leidt tot een businessmodel dat het bedrijf herhaalt in elk land waar het actief is (België, Frankrijk, Nederland, Zweden, Duitsland, Spanje en Tsjechië): het eerste jaar verlies, het tweede break-even en het derde winst. “Op geconsolideerd niveau plan ik dat we in 2002 break-even zullen draaien. Ik denk er niet aan om onze participatie in Transics terug te schroeven. Wel zou het kunnen dat we een deel van ons aandeel aan bijvoorbeeld een vrachtwagenfabrikant verkopen. Maar aan afbouwen denken wij niet,” aldus Wielfaert. Een beursintroductie, in 2000 nog een realistisch en concreet idee, is door het huidige beursklimaat niet aan de orde.

Hoogmoed of lef?

Christian Dumolin, voorzitter van TrustCa, is iets voorzichtiger in zijn commentaar. Met zijn belang van 1,62% is hij een kleine aandeelhouder en geen bestuurder bij Transics. Dumolin: “In 2000 zou ik me geen zorgen hebben gemaakt bij deze resultaten. Het was toen bon ton om verlies te boeken. Maar vandaag hou ik steeds meer van plusjes dan van minnetjes voor cijfers.”

Intussen mikt Transics steeds meer op de markt van de original equipment manufacturers (OEM). Het wil vrachtwagenproducenten ervan overtuigen om hun product standaard in te bouwen. Mogelijke samenwerkingen met Volvo, Renault, Scania, Mercedes, Iveco, Man en Daf zouden de omzet moeten opkrikken.

Transics beweert het lopende boekjaar af te sluiten met een omzet van 10,18 miljoen euro (411 miljoen frank). In 2002 moet dat 18,20 miljoen euro worden (734 miljoen frank), in 2003 27,27 miljoen euro (1,1 miljard frank). Die explosieve groeicijfers heeft Transics berekend door ervan uit te gaan dat binnen de twee jaar 50% van alle vrachtwagens met een on-boardcomputer zullen worden uitgerust. De cijfers komen van de Nederlandse beroepsvereniging Transport en Logistiek Nederland, wat “enige realistische objectiviteit zou moeten garanderen”. Vandaag ligt die penetratiegraad nog maar op 10%.

Als Transics in zijn opzet slaagt, zou er voortaan veel te zeggen vallen voor een groei in twee snelheden. Maar zover zijn we nog niet. Van break-even in 2000 was geen sprake. Van een beursintroductie in 2001 al evenmin. Break-even in 2002 moet nog bewezen worden. De tijd zal uitwijzen of er in de Ieperse vlakte meer kan groeien dan klaprozen en woekerplanten.

Aart de Zitter

Interne groei en rustige productontwikkeling hebben bij Transics plaatsgemaakt voor serieuze investeringen en internationalisering.

Ondanks de recessieberichten blijven de West-Vlamingen er gerust in: 2002 zal positieve cijfers opleveren.